Những vệt màu hàng trăm triệu USD của Mark Rothko
Danh họa Mark Rothko, người Mỹ gốc Latvia, là biểu tượng của trường phái trừu tượng biểu hiện. Ông nổi tiếng với những bức tranh chỉ gồm 2-3 mảng màu nhưng lại mang giá trị nghệ thuật và cảm xúc đặc biệt.
Bức tranh Số 6 (Tím, Xanh lá và Đỏ), sáng tác vào năm 1951, bao gồm những mảng màu rộng được phân định bởi những sắc thái mờ ảo, không đồng đều. Năm 2014, bức tranh Số 6 đã trở thành một trong những bức tranh đắt giá nhất được bán đấu giá.
Một tác phẩm khác, tranh Untitled (Yellow and Blue) cũng của Mark Rothko, chỉ có 2 khối màu vàng và xanh chồng lên nhau và được bán 33 triệu USD trong phiên đấu giá tại Hong Kong (Trung Quốc) vào năm 2024. Số tiền trên được giới chuyên môn nhận định kém 30% so với giá của bức tranh tại phiên đấu giá vào năm 2014.
Bức tranh sơn dầu có chiều cao hơn 2,4m thuộc bộ sưu tập của François Pinault - doanh nhân tỷ phú người Pháp. Họa sĩ Mark Rothko vẽ tác phẩm Untitled (Yellow and Blue) vào năm 1954, khi ông đang ở đỉnh cao sự nghiệp.
Nhà đấu giá Sotheby’s mô tả Untitled (Yellow and Blue): “Đây là một kiệt tác quan trọng trong lịch sử nghệ thuật thế kỷ 20. Một cực quang rực rỡ của màu sắc và ánh sáng lấp lánh. Tác phẩm như sự tổng hợp của quá trình thực hành triết học sâu sắc của người sáng tạo ra nó”.
Tranh Untitled (Yellow and Blue) được mua lần đầu bởi nhà từ thiện người Mỹ vào khoảng những năm 1970, sau khi họa sĩ Mark Rothko qua đời. Sau đó, bức tranh liên tục được mua bán trong giới siêu giàu tại Pháp, Nga.
"Quả chuối dán tường" có giá 6,2 triệu USD
Tháng 10 này, nhà đấu giá Christie’s thông báo bức tranh đơn sắc màu xanh California của họa sĩ người Pháp Yves Klein đã được bán với giá hơn 21 triệu USD. Đây là mức giá cao nhất từng được ghi nhận cho một tác phẩm của Klein tại Pháp.
Bức California dài 4m, cao gần 2m và là bức tranh đơn sắc lớn nhất của Yves Klein còn thuộc sở hữu tư nhân. Bức California được Yves Klein thực hiện vào đầu năm 1961, ngay trước chuyến đi đầu tiên và cũng là duy nhất của ông đến Mỹ để tổ chức triển lãm xuyên Đại Tây Dương.
Nhà đấu giá mô tả, họa sĩ đã gắn hàng loạt viên sỏi nhỏ lên bề mặt tranh, khiến tác phẩm “gợi nhớ đến đáy biển ẩn sâu dưới vực thẳm xanh thẳm của đại dương”.
Trước đó, năm 2013, một tác phẩm điêu khắc hình bông hoa của Klein, làm từ bọt biển màu xanh lam gắn trên thân kim loại, được bán với giá 22 triệu USD tại nhà đấu giá Sotheby’s ở New York (Mỹ).
Klein qua đời ở tuổi 34 và từng khẳng định: “Không có bức tranh đơn sắc nào của tôi giống nhau, bởi mỗi tác phẩm mang một bầu không khí riêng biệt”.
Cũng trong thế giới nghệ thuật đương đại, tác phẩm Comedian (Danh hài) của họa sĩ người Italy Maurizio Cattelan được sàn đấu giá Sotheby’s định giá 1-1,5 triệu USD.
Cuối năm 2024, doanh nhân tiền điện tử Justin Sun trả 6,2 triệu USD cho phiên bản này và ăn luôn quả chuối trên sân khấu. Ông nói: “Giá trị thực nằm ở khái niệm, không phải vật chất”.
Được ra đời vào năm 2019, Comedian chỉ đơn giản là một quả chuối được đính lên tường bằng băng dính. Tác phẩm này dấy lên không ít giấy mực của giới truyền thông khi đó vì được đưa ra đấu giá với số tiền 120.000 USD. Trong lần trở lại sàn đấu giá, Comedian đội giá lên gấp 10 lần giá trị gốc.
Người trả giá thành công tác phẩm nhận được một cuộn băng dính và một trái chuối, kèm theo giấy chứng nhận xác thực và hướng dẫn cách sắp đặt tác phẩm. “Comedian là một tác phẩm nghệ thuật ý niệm. Các vật liệu thực tế sẽ được thay thế sau mỗi lần sắp đặt”, sàn đấu giá Sotheby's cho biết.
Họa sĩ Maurizio Cattelan mô tả Comedian như một tác phẩm bình luận “không phải là trò đùa”, đồng thời khẳng định sự sắp đặt của tác phẩm nhằm phản ánh những gì chúng ta coi trọng. Ông David Galperin, người đứng đầu lĩnh vực nghệ thuật đương đại của Sotheby's, cũng ngợi khen đây là “tác phẩm đầy thách thức của thiên tài thuần túy”.
Cảm xúc, triết lý và giá trị đầu tư quyết định giá trị các tác phẩm nghệ thuật
Theo Báo cáo tài sản toàn cầu Knight Frank 2023, nghệ thuật là một trong những kênh đầu tư sinh lời cao nhất của giới siêu giàu, với lợi nhuận trung bình 29% trong năm 2022. Nhiều nhà sưu tập xem tranh như “tài sản trú ẩn giá trị”. Theo đó, họ mua các tác phẩm nghệ thuật vừa có ý nghĩa thẩm mỹ, vừa là công cụ đầu tư và khẳng định đẳng cấp.
Bên cạnh yếu tố tài chính, các tác phẩm tưởng chừng đơn giản lại ẩn chứa thông điệp sâu sắc. Danh họa Mark Rothko từng nói: “Một bức tranh sống bằng sự đồng hành và cái nhìn tinh tế của người xem, nhưng sẽ chết trong mắt kẻ không xứng đáng. Nó sẽ giảm giá trị bởi ánh mắt của những kẻ thô tục, kém cỏi, cay nghiệt gieo rắc đau khổ trên toàn thế giới”.
Theo Arthive, những vệt màu của Rothko không đơn giản như mọi người nghĩ. Họa sĩ thường sử dụng tới 20 lớp màu, pha trộn nhiều chất liệu như trứng, keo da thỏ, acrylic và sơn alkyd để tạo hiệu ứng phát sáng từ bên trong. Điều này giúp tác phẩm đạt hiệu ứng về chiều sâu và phát ra ánh sáng từ bên trong. Phần mép mềm mại, mờ dần tạo cảm giác không gian vô hạn, điều Rothko xem là “hình ảnh của cảm xúc con người”. Nhiều kỹ thuật được ông giữ kín với các trợ lý.
“Tôi không quan tâm đến hình thức hay màu sắc. Tôi quan tâm đến bi kịch, sự ngây ngất và tuyệt vọng. Đó đều là những cảm xúc nguyên thủy nhất của con người. Thực tế có nhiều người suy sụp và khóc khi nhìn thấy tranh, cho thấy tôi có thể truyền đạt những cảm xúc cơ bản của con người”, danh họa chia sẻ.
