Di tích đền Trạng được xây dựng khoảng đầu thời Nguyễn (năm Giáp Tuất 1814), thờ Bắc Thành Đại tướng quân Nguyễn Hữu Hộ (là hậu duệ dòng họ Nguyễn ở làng Trung Định, tổng Chu Lễ xưa). Đền được xây dựng trên một quả đồi cao trong làng Trung Định, mặt hướng chính Tây, phía Đông là thung lũng Trung Định, phía Nam giáp làng Vĩnh Phúc, phía Bắc giáp mạch suối (Đập Trạng).
Trên bức cuốn thư ở mặt trước tòa Thượng điện có chữ “Tối linh” cho thấy đền Trạng từng giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của cư dân địa phương
Đền được làm chủ yếu bằng gỗ mít, 2 gian 1 chái, chạm khắc trang trí kiến trúc độc đáo, tinh xảo, mang đậm dấu ấn nghệ thuật tiêu biểu đầu thời Nguyễn
Đền Trạng được trùng tu vào năm Mậu Thân (1908) niên hiệu Duy Tân thứ 2
Các cấu kiện kiến trúc chủ yếu được trang trí theo chủ đề tứ linh (long, ly, quy, phượng), ngư hóa long, trúc hóa long, long mã…
Tuy nhiên, hiện nay, đền Trạng chỉ còn lại tòa thượng điện và hậu cung, bên ngoài đã bị dây leo và cây dại phủ kín
Nóc thượng điện bị hư hỏng nặng và mối xông, có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào
Đồ thờ...
.... và các cấu kiện kiến trúc vương vãi khắp sàn thượng điện
|
Với hơn 200 năm tồn tại, Đền Trạng là di tích lịch sử gắn liền với lịch sử hình thành, phát triển xã Hương Thủy từ đầu thế kỷ 19 đến nay, là chứng tích quan trọng có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tâm linh của người dân địa phương. Hiện nay, di tích đang có nguy cơ bị xóa sổ. Các chuyên gia về di sản văn hóa đã kiến nghị với chính quyền và nhân dân địa phương chung tay góp sức cứu vớt khẩn cấp di tích này. Trước mắt, chính quyền xã cần tập trung giải quyết những vướng mắc về đất đai để quy hoạch lại hệ thống khuôn viên của Đền Trạng, từ đó tiến hành trùng tu, tôn tạo di tích trong thời gian sớm nhất. |