Ngã ba Đồng Lộc thuộc địa phận xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) nằm trên đường mòn Hồ Chí Minh (qua dãy Trường Sơn), giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 của Hà Tĩnh. Vào những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, mọi con đường từ Bắc vào Nam đều phải đi qua khu vực này. Địa danh Đồng Lộc có diện tích khoảng 50 ha, nằm gọn trong một thung lũng hình tam giác, hai bên là đồi núi trọc, giữa là con đường độc đạo. Do địa hình như vậy nên bom đạn của địch dù trút xuống phía nào, đất đá cũng lăn xuống đường cản trở giao thông.
Để giữ vững huyết mạch giao thông, quân dân ta cũng huy động tối đa mọi nguồn lực bảo vệ Ngã ba Đồng Lộc. Lúc cao điểm nơi này có tới 16.000 người, chủ yếu là bộ đội pháo binh và lực lượng thanh niên xung phong phá bom, mở đường. Trưa 24/7/1968, Tiểu đội 4 TNXP (thuộc Đại đội 2, Tổng đội TNXP 55 của tỉnh Hà Tĩnh) gồm 10 cô gái được giao nhiệm vụ san lấp hố bom và sửa đường thông xe sau các đợt ném bom của máy bay địch. Khoảng 17h cùng ngày, trận bom thứ 15 dội xuống Đồng Lộc, một quả bom rơi trúng cửa hầm nơi các cô trú ẩn. Tất cả tiểu đội nữ TNXP hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ.
Kỷ niệm 47 năm Chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc (24/7/1968 - 24/7/2015) và 68 năm ngày Thương binh - liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2015), tại khu di tích này sẽ diễn ra nhiều hoạt động tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì sự nghiệp giải phóng và thống nhất Tổ quốc.
Tượng đài Ngã ba Đồng Lộc
Tháp chuông Đồng Lộc được xây dựng trên đồi, với diện tích gần 7.000 m2, chiều cao 7 tầng, hình bát giác đều, kết hợp hình thức đài tháp và lầu vọng cảnh truyền thống, được cách tân ở phần thân tháp. Hiện vật này thể hiện sự tri ân của nhân dân, của thế hệ trẻ đối với các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập dân tộc.
Xác chiếc máy bay ném bom AD6 của Mỹ được trưng bày tại khu di tích.
Cụm tượng 10 nữ TNXP
Trong hàng nghìn hiện vật chiến tranh được lưu giữ tại Bảo tàng Ngã ba Đồng Lộc, kỷ vật của 10 cô được khách tham quan ghé thăm nhiều. Mỗi hiện vật là một câu chuyện xúc động gắn liền với cuộc đời của các chị. Có những thứ được tìm thấy ngay tại hố bom nơi các chị nằm lại, cũng có một số kỷ vật được gia đình cất giữ nhiều năm trước khi giao lại cho bảo tàng.
Những quả bom còn sót lại ở chiến trường Đồng Lộc được gắn lại thành hình một chiếc máy bay lao từ trên bầu trời xuống. Đồng Lộc trở thành trọng điểm đánh phá ác liệt, nơi đế quốc Mỹ liên tiếp dội bom hòng cắt đứt mạch máu giao thông. Chỉ tính riêng 240 ngày đêm (tháng 3-10/1968), không quân địch đã trút xuống đây 48.600 quả bom các loại. Dẫu vậy, hàng vạn chiến sĩ, bộ đội, công nhân giao thông, thanh niên xung phong và nhân dân vẫn bám trụ ngoan cường, đội mưa bom để đánh địch, nối đường, bảo đảm thông đường cho những chuyến xe chở hàng ra tiền tuyến.
Hàng trăm người đã ngã xuống, mãi mãi nằm lại mảnh đất thiêng liêng này, cống hiến tuổi xuân cho hạnh phúc của dân tộc và tương lai của đất nước.
Nhân ngày Thương binh - liệt sĩ, nhiều đoàn cựu chiến binh, chiến sĩ Trường Sơn liên tục đổ về thăm viếng.
Đoàn Hội truyền thống Trường Sơn đường Hồ Chí Minh TP Thanh Hóa thắp hương tại khu mộ 10 nữ anh hùng liệt sĩ TNXP.
