Hội nghị cấp cao ASEAN 17 và các Hội nghị Cấp cao liên quan là đợt hoạt động đỉnh cao, cả về cường độ hoạt động và các quyết sách quan trọng được thông qua với 14 hội nghị cấp cao của ASEAN và các bên liên quan, các hội nghị bên lề. Riêng Việt Nam có hơn 20 cuộc tiếp xúc và 5 chuyến thăm song phương. Đây là sự kết nối và là đỉnh cao của tất cả những gì Việt Nam đã phấn đấu thực hiện suốt từ đầu năm đến nay với tư cách Chủ tịch ASEAN.
 |
| Trưởng đoàn các nước ASEAN trong Lễ khai mạc Hội nghị ASEAN 17 ngày 28/10/2010 |
Vai trò của nước Chủ tịch ASESAN
Những kết quả của ASEAN đạt được trong năm 2010 vừa qua và nhất là kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN 17 và các Cấp cao liên quan đã thể hiện rõ vai trò chủ động và đóng góp rất có ý nghĩa của Việt Nam, trong đó có việc thúc đẩy xây dựng Cộng đồng ASEAN.
Ngay từ đầu năm, chúng ta đã xác định rõ chủ đề và ưu tiên xuyên suốt của Năm Chủ tịch ASEAN 2010 là “Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động”. Điều này được sự ủng hộ và đồng thuận rất cao trong ASEAN cũng như từ phía các đối tác. Theo đó, các lĩnh vực ưu tiên chung nhất của ASEAN cũng như trong hợp tác của ASEAN với các đối tác là hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và đưa Hiến chương ASEAN đi vào cuộc sống; tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ của ASEAN với các đối tác; đẩy mạnh hợp tác để ứng phó hiệu quả với các thách thức; củng cố và tăng cường xây dựng môi trường hòa bình và ổn định; phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực và trong xây dựng các cấu trúc khu vực...
Trên cơ sở đó, Việt Nam đã tích cực tham vấn, chủ động định hướng các Hội nghị quan trọng của ASEAN cũng như đã đề xuất nhiều sáng kiến liên quan. Theo đó, các hội nghị trong năm của ASEAN đều tập trung bàn bạc và đưa ra các quyết sách để đẩy nhanh việc thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả 3 trụ cột.
Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN nhằm tăng cường hiệu quả thực hiện các chương trình, kế hoạch trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN, đưa các mục tiêu, chỉ tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào chương trình phát triển của mỗi quốc gia thành viên.Đặc biệt, Hội nghị cấp cao ASEAN 17 đã thông qua Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN nhằm tăng cường kết nối ASEAN cả về hạ tầng, thể chế và người dân, cũng như tạo cơ sở để kết nối ASEAN với khu vực rộng lớn hơn là Đông Á.
Về trụ cột chính trị - an ninh, Việt Nam đã cùng ASEAN đẩy mạnh việc thực hiện 14 lĩnh vực ưu tiên, phát huy cao độ hiệu quả của các cơ chế, công cụ hợp tác vì hòa bình và an ninh ở khu vực. Đồng thời, chủ động đề xuất Hội nghị những người đứng đầu các cơ quan an ninh (MACOSA), thúc đẩy và khởi động Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng với các bên đối tác; góp phần làm sâu sắc hơn và mở rộng hơn quan hệ của ASEAN với các đối tác, thúc đẩy vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình, vì hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực.
Về lĩnh vực kinh tế, Việt Nam cũng đã cùng các nước ASEAN thúc đẩy thực hiện các chương trình và chỉ tiêu trong lộ trình liên kết và xây dựng cộng đồng kinh tế, cả ở tầm quốc gia và tầm khu vực.
Năm nay, với tư cách Chủ tịch, Việt Nam đã chủ động thúc đẩy việc khởi động và đưa Cộng đồng Văn hóa - Xã hội đi vào vận hành hiệu quả. Ủy ban về phụ nữ và trẻ em ASEAN (ACWC) đã được thành lập và thực sự đi vào hoạt động. Chúng ta đã cùng ASEAN góp phần thúc đẩy xây dựng một Cộng đồng ASEAN chia sẻ và đùm bọc, hướng tới người dân và vì phúc lợi của người dân.
Nhằm thúc đẩy hơn nữa mục tiêu chung trên, chúng ta đã đưa ra nhiều đề xuất, sáng kiến về những vấn đề thiết thân nhất của khu vực, như: Tuyên bố về phục hồi và phát triển bền vững và Tuyên bố về ứng phó với thách thức do biến đổi khí hậu (Hội nghị cấp cao ASEAN 16); Tuyên bố về phát triển nguồn nhân lực và các kỹ năng cho phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững và Tuyên bố về tăng cường phúc lợi và phát triển của phụ nữ và trẻ em ASEAN (Hội nghị cấp ASEAN 17). Vừa qua, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN cũng đã thông qua Tuyên bố ASEAN về hợp tác tìm kiếm và cứu hộ người và tàu thuyền gặp nạn trên biển.
Trong những thành công trên, có một phần đóng góp đáng kể, đó là công tác điều phối, điều hành của Chủ tịch. Điều này, chúng ta đã làm rất tốt, thể hiện qua một loạt các hội nghị và hoạt động ASEAN dày kín từ đầu năm đến nay, trên tất cả các kênh, các chuyên ngành. Đặc biệt, tại Hội nghị cấp cao ASEAN 17 và các Cấp cao liên quan vừa qua, công tác điều hành của Chủ tịch có ý nghĩa rất quan trọng.
Các nước đánh giá rất cao vai trò dẫn dắt và sự năng động của Chủ tịch trong các Hội nghị vừa qua cũng như trong cả năm Việt Nam là Chủ tịch ASEAN.
 |
| Lãnh đạo các nước dự Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) |
Thành công trong đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước
Ông Nguyễn Quang Vinh nhấn mạnh, thành công của Năm Chủ tịch ASEAN 2010 trước hết chính là kết quả của vị thế Việt Nam và đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta. Đường lối đối ngoại nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, sẵn sàng là bạn và là đối tác tin cậy của tất cả các nước. Đặc biệt với ASEAN, chúng ta chủ trương coi trọng hợp tác ASEAN - một ASEAN vững mạnh, đoàn kết và liên kết chặt chẽ, là nhân tố quan trọng trong việc xây dựng môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực. Đó là lợi ích chiến lược lâu dài của Việt Nam.
Từ đầu năm, Việt Nam đã đề ra phương châm khi đảm nhận chức Chủ tịch ASEAN là “Tích cực, chủ động, trách nhiệm”. Chúng ta đã thể hiện điều đó trong suốt thời gian làm Chủ tịch ASEAN, góp phần tăng cường đoàn kết, liên kết và hợp tác khu vực, mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ của ASEAN với các đối tác, không ngừng nâng cao vai trò, vị thế quốc tế của Hiệp hội, hiện thực hóa mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN.
Những thành công quan trọng của ASEAN trong năm 2010 có phần đóng góp rất có ý nghĩa của sự chủ động, tích cực và trách nhiệm của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch và được bạn bè quốc tế càng đánh giá cao. Vị thế của Việt Nam càng được nâng cao thêm qua Năm Chủ tịch ASEAN.
Hàng loạt sự kiện trong suốt năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN 2010 và đặc biệt là đợt Hội nghị cấp cao 17 lần này, đã để lại dấu ấn tốt đẹp trong lòng bạn bè khu vực và quốc tế về một Chủ tịch ASEAN chủ động, tích cực, trách nhiệm và rất tin cậy. Đúng như Tổng thống Indonesia, Chủ tịch ASEAN 2011 phát biểu tại phiên bế mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 17: “Năm Chủ tịch ASEAN của Việt Nam đã một tạo đà mới cho ASEAN cả về đoàn kết, cũng như tiến tới xây dựng Cộng đồng ASEAN và phát huy vai trò của khu vực”.
Để đạt được những thành công đó, trước hết là do đường lối sáng suốt của Đảng và Nhà nước ta và vị thế Việt Nam. Chúng ta có thành quả của hơn 20 năm Đổi Mới, có thành tựu quan trọng trên lĩnh vực đối ngoại và hội nhập quốc tế và khu vực, trong đó có việc tham gia WTO, làm Thành viên không thường trực Hội đồng bảo an LHQ và nay là Chủ tịch ASEAN… Bên cạnh đó là sự chuẩn bị từ sớm, chu đáo và rất trách nhiệm của tất cả các bộ, ngành, địa phương dưới sự chỉ đạo thường xuyên và quyết liệt của Chính phủ, của Ủy ban Quốc gia về ASEAN 2010 trên tất cả các mặt: nội dung, tuyên truyền, lễ tân, hậu cần, an ninh, y tế... Có thể nói, cả nước đã vào cuộc để Năm Chủ tịch ASEAN 2010 đạt được thành công lớn.
Hội nghị cấp cao ASEAN 17 và các Cấp cao liên quan vừa qua, đỉnh cao của năm Chủ tịch, đã đánh dấu mốc thành công có ý nghĩa to lớn trước khi khép lại năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN - thể hiện rõ dấu ấn Việt Nam và vị thế Việt Nam.
