Sông Sâu rày đã ..."nuốt" làng

Đã nghèo càng thêm khốn khó

Xóm Kim Sơn thuộc xã Hương Trạch có hơn 100 hộ dân với hơn 600 nhân khẩu, trong đó có 59 hộ giáo dân. Cộng đồng cư dân xóm Kim Sơn chủ yếu sản xuất nông nghiệp thuần tuý. Bình quân mỗi hộ gia đình chỉ có chưa đầy 7 thước đất cả lúa lẫn màu. Nguồn thu nhập tại chỗ hàng năm chỉ đủ nuôi sống gia đình trong 4 tháng. Ngoài hạt lúa, củ khoai, bà con làng Kim Sơn chủ yếu dựa vào nguồn thu từ cây bưởi và nghề khai thác mây hèo, lá đọt. Bà con cư dân miền núi vốn đã nghèo, hàng năm, phải gồng mình lên vắt sức chống chọi với thiên tai, nay phải đối mặt với nạn lở đất bờ sông Ngàn Sâu làm cho cuộc sống của họ càng thêm khốn khó.

Xóm Kim Sơn thuộc xã Hương Trạch bị xói lở nghiêm trọng

Làng Kim Sơn xưa kia là một doi đất phù sa rất màu mỡ thuộc lưu vực phía tây bờ sông đã được các cộng đồng cư dân miền sơn cước lập nên. Con sông Ngàn Sâu hiền hoà, thơ mộng quanh năm nước chảy êm đềm đã gắn bó với cuộc sống sinh tồn của bà con cư dân xóm Kim Sơn từ ngàn xưa. Sông cho tôm, cho cá, cho dòng nước mát ngọt lành. Cùng với kho báu của rừng, nguồn lợi của sông Ngàn Sâu đã góp phần để người dân nới đây ổn định cuộc sống an sinh xã hội. Tuy nhiên, những năm gần đây do sự tác động của con người đã làm biến động không nhỏ đến môi trường sinh thái tự nhiên. Dòng sông Ngàn Sâu vốn hiền hoà, thơ mộng đã trở nên dữ dằn với những trận hồng thuỷ quái ác, tàn phá tan hoang xóm làng, nhà cửa, làm cho cuộc sống xã hội nói chung và của bà con làng Kim Sơn nói riêng ngày càng trở nên khốn khó.

Cả làng Kim Sơn đau xót đứng nhìn đất lở

Đứng bên bờ đất nứt toác sắp sửa sập, ông Nguyễn Văn Hoan – Phó chủ tịch UBND xã Hương Trạch hướng mặt về phía dòng nước đang cụồn cuộn chảy xiết nói với chúng tôi: “Trước kia, xóm Kim Sơn sang tận bờ biên kia. Do lũ chồng lũ, sông Ngàn Sâu đoạn đi qua các xóm Kim Sơn, Trung Lĩnh và Phú Lễ khoảng hơn 5km đã đổi dòng sinh ra xói lở ăn sâu vào làng hàng trăm mét. Mấy năm gần đây nạn xói lở đất xẩy ra liên tục, hơn 3/4 diện tích đất đai của làng đã bị "ngoạm" thành một vùng xoáy sâu hoằm chính giữa lòng sông. Đặc biệt, đợt lũ vừa qua, làng Kim Sơn bị xói lở nặng, cả nhà cửa và vườn tược đã bị dìm sâu dười lòng sông Ngàn Sâu. Cứ đà này, không bao lâu nữa cả làng sẽ bị xoá sổ”.

Được biết, vừa qua, các hộ gia đình anh Phạm Huệ, bà Phạm Thị Đường đất lở gần sát nhà, xã phải huy động lực lượng phối hợp với bộ đội tiến hành di dời nhà khỏi bờ sông. Còn các hộ gia đình ông Phạm Hữu, ông Hoàng Nho và hộ ông Phạm Huệ bị nước xói lở mất hết nhà cửa, vườn tược cần phải di dời khẩn cấp nhưng đến nay vẫn chưa tìm được nơi ở mới.

Kim Sơn cần một tuyến kè

Nhìn những vườn bưởi Phúc Trạch, những cây cam, vườn chuối đang độ sung sức cho quả ngọt đã bị nước lũ xói sập, ông Trần Huệ không cầm nổi nước mắt: "Tiếc lắm chú ơi!. Suốt cả đời còng lưng chống chọi với thiên tai, nay lại phải chấp nhận bỏ làng ra đi với hai bàn tay trắng. Nhà cửa tan hoang, vườn bưởi chống đói của gia đình bị vùi dập vào giữa lòng sông, mai đây biết lấy gì để sinh nhai qua ngày, đoạn tháng”. Bà Nguyễn Thị Liệu xóm Kim Sơn năm nay cũng đã ngoài 80 tuổi, phải bỏ vườn bỏ nhà ra đi không có lấy một tấc đất để cắm dùi. và đang ăn nhờ ở độ với người hàng xóm phía trên mé đồi.

Vườn nhà của bà Nguyễn Thị Liệu bị xóa sổ vì nạn xói lở đất

Dòng Ngàn Sâu đang ngày đêm cuộn mình nuốt chửng toàn bộ đất đai, nhà cửa cư dân xóm Kim Sơn. Trước sự biến động của thiên nhiên, sự hoành hành của nạn hồng thuỷ, cả làng Kim Sơn đang kêu cứu trong vô vọng. Theo ông Hồ Võ Ngọc Vị - Bí thư xóm Kim Sơn: xóm trước đây rộng hàng chục ha, với chất đất phù sa màu mỡ rất thuận tiện cho việc phát triển các loại cây ăn quả, đặc biệt rất hợp với giống bưởi Phúc Trạch. Mặc dù đất trồng lủa rất ít nhưng nhờ nguồn thu từ kinh tế vườn, cuộc sống của bà con cư dân nơi đây ngày càng được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên do điều kiện tác động của môi trường, sự tàn phá của thiên tai lũ lụt và nạn xói lở bờ sông Ngàn Sâu đe doạ nghiêm trọng đến sự sống còn của bà con cư dân xóm Kim Sơn và các xóm lân cận.

Vườn cây trái của cha con ông Hoà đã bị vui dập sâu dưới tầng cát cát trắng

Nếu xóm Sơn Kim bị xoá sổ sẽ tiềm ẩn hậu hoạ khôn lường cho cả tuyến đường sắt Bắc - Nam và đường Hồ Chí Minh đoạn đi qua xã Hương Trạch. Trước thực trạng trên, cùng với việc khẩn trương khắc phục hậu quả sau lũ, Hà Tĩnh cần sớm có đề án đầu tư xây dựng tuyến đê kè chống sạt lở bờ sông Ngàn Sâu đoạn đi qua xã Hương Trạch nhằm hạn chế thiệt hại cho bà con cư dân các xóm ven bờ sông, góp phần bảo bệ an toàn cho hệ thống giao thông huyết mạch của quốc gia.