Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười thăm Quảng Trị (1/5/1990). Ảnh: Minh Đạo/TTXVN
Sáng ngày 7 tháng 10 năm 2018, sau lễ Quốc tang trang nghiêm và xúc động, đoàn xe chở linh cữu Tổng Bí thư Đỗ Mười về với mảnh đất đã sinh thành ra ông, người con ưu tú của quê hương Đông Mỹ (Thanh Trì, Hà Nội). Dọc hai bên đường hàng vạn người dân thương tiếc tiễn đưa người lãnh đạo xuất sắc, người cộng sản kiên trung, mẫu mực. Và dù đã qua những ngày Quốc tang, lòng dân vẫn tưởng nhớ đến ông với tình cảm tốt đẹp.
Với 102 tuổi đời, 80 năm tuổi đảng, với những đóng góp lớn lao cho sự nghiệp cách mạng chung, Tổng Bí thư Đỗ Mười xứng đáng là một trong những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Thời tuổi trẻ, trước cảnh nước mất nhà tan, tuổi trẻ Đỗ Mười sục sôi bầu nhiệt huyết. Người thanh niên ấy đã đi theo lý tưởng của Đảng và sớm trưởng thành trong bão táp cách mạng. Khi sôi nổi hoạt động ở vùng tạm chiếm, khi chống càn hay khi bị kẻ thù tra tấn dã man trong nhà tù, khi vượt ngục... trái tim ông vẫn luôn hướng về Đảng, về nhân dân với niềm tin mãnh liệt ở thắng lợi cuối cùng.
Lăn lộn cùng đồng chí đồng bào trong những năm tháng chiến tranh, trên nhiều trọng trách được giao, người ta biết đến ông như một cán bộ đốc chiến không bao giờ lùi bước trước gian khổ, khó khăn.
Thực tiễn đã sớm tôi rèn Đỗ Mười thành chiến sỹ kiên trung, xông xáo, mưu lược và bản lĩnh. Sau hoà bình lập lại, đặc biệt là bước vào thời kỳ đổi mới, trên cương vị người đứng đầu Chính phủ, ông đã đi khắp mọi miền đất nước, đến tận từng nhà máy, công trường, xí nghiệp, hợp tác xã lắng nghe từng hơi thở của cuộc sống, trăn trở đi tìm con đường tháo gỡ khó khăn để lãnh đạo đất nước vượt qua những năm tháng khủng hoảng kinh tế xã hội, xoá bỏ cơ chế tập trung, quan liêu, bao cấp lỗi thời, chuyển sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhiều công trình quan trọng của đất nước đã in đậm tên tuổi và những đóng góp tâm sức của ông như: Đường ống dẫn dầu vượt Trường Sơn, Nhà máy nhiệt điện Phả Lại, Nhà máy thuỷ điện Sông Đà, Cầu Thăng Long v.v..
Là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng từ 1988 đến 1991, ông có công lớn trong tiến trình bình thường hoá quan hệ ngoại giao với các nước, xoá bỏ bao vây cấm vận, mở ra thời kỳ hội nhập quốc tế và khu vực sâu rộng cho đất nước ta. Những năm cuối thập niên 80 thế kỷ trước, mức lạm phát lên đến gần 800%. Trong bối cảnh cực kỳ khó khăn tưởng chừng như không thể vượt qua nổi, biết tập hợp trí tuệ của các nhà kinh tế, bằng sự quyết đoán nhanh nhạy và táo bạo, ông đã đề ra giải pháp "công cụ lãi suất dương", nhanh chóng đẩy lùi lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.
Năm 1991, Liên Xô sụp đổ. Tình hình đó đã làm dao động tư tưởng của không ít cán bộ, đảng viên và nhân dân, trong đó có cả những cán bộ cao cấp. Nhưng bằng bản lĩnh chính trị kiên cường, bằng sự kiên định con đường mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn, Tổng Bí thư Đỗ Mười đã cùng Trung ương Đảng vững vàng tay lái, đưa con con tàu cách mạng Việt Nam vượt qua sóng gió, vững bước đi lên.
Đặc biệt, Tổng Bí thư Đỗ Mười là người có nhiều công lao lớn về xây dựng Đảng. Với tầm nhìn sâu rộng, ông đã nhìn thấy 4 nguy cơ trước mắt (nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế; nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa; nguy cơ tham nhũng và các tệ nạn xã hội; nguy cơ "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch), đến nay vẫn còn nguyên giá trị trong quá trình lãnh đạo đất nước của Đảng ta.
Tổng Bí thư Đỗ Mười là người luôn đề cao dân chủ. Bằng nhạy bén về chính trị, chính ông đã lãnh đạo “tháo ngòi nổ” điểm nóng ở Thái Bình năm 1997 và khởi xướng chủ trương thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trên toàn quốc, lấy lại lòng tin của nhân dân đối với Đảng và nhà nước.
Nặng lòng với những mất mát hy sinh của nhân dân, Tổng Bí thư Đỗ Mười là người đề xướng danh hiệu "Bà mẹ Việt Nam anh hùng" để tôn vinh những người mẹ đã dâng hiến những người con yêu quý của mình cho Tổ quốc.
Tổng Bí thư Đỗ Mười là con người của hành động, xông xáo, quyết liệt, đầy bản lĩnh sáng tạo, chí công vô tư, không ngừng học tập, là tấm gương đạo đức cách mạng mẫu mực, sáng ngời để đồng bào đồng chí chúng ta học tập, noi theo.
Cả dân tộc tiếc thương người lãnh đạo xuất sắc suốt đời tận trung với nước, tận hiếu với dân... Tên tuổi, sự nghiệp tiêu biểu của Tổng Bí thư Đỗ Mười sẽ sống mãi với quê hương đất nước và luôn thắm đượm trong nghĩa Đảng, tình dân!
