Núi Hồng - Sông La

Bóng làng thân thương…

Bóng làng thân thương…

Thi thoảng những cậu em kết nghĩa ở quê lại gửi cho tôi những bức hình về làng quê thân thương. Đó là kết quả của những chiều rong ruổi, tìm kiếm. Mấy cậu đều nói, làng quê giờ đổi thay lắm rồi, em muốn đi tìm để lưu giữ cái hồn quê mộc mạc nhất. Những bức ảnh đó bao giờ cũng dội vào tâm tư tôi những nỗi nhớ, những giấc mơ về làng quê. Đó chính là bóng làng thân thương mà tôi thường hoài nhớ khi lạc lõng giữa phố phường, khi mà trong đời sống của tôi đã quá tải những xô bồ…

Làng tôi có tên cổ xưa là Xiếc, những năm chiến tranh bị bỏ bom thành hố, đến nỗi người làng bên gọi tên tục là Xiếc Bôộng. Vết thương của làng cũng chính là vết thương trong tâm tư con người. Ngôi làng mang tên một vết thương đã trở thành nỗi ám ảnh, trở thành động lực để những đứa trẻ lớn lên đều quyết chí ra đi, tìm kiếm những giá trị mới để khâu vá vết thương ấy. Tôi đã chứng kiến rất nhiều cuộc ra đi vì thương làng, thương mình như thế… Và thật ấm áp là họ đều đã trở về trong vinh hiển.

Bóng làng thân thương…

Ảnh: Trần Công Việt

Cha tôi cũng là một đứa trẻ lớn lên từ làng, đã từng sống những mùa đông hiu quạnh, đã từng qua những mùa hè giáp hạt, đã từng cảm thấy thương tổn bởi tên gọi của làng và đã từng quyết chí ra đi, thoát ly ngôi làng ấy… Nhưng rồi, trong suốt những năm tháng ngụ cư ở chốn khác, ông vẫn luôn đau đáu một niềm thương nhớ làng quê. Trong những câu thơ bất chợt, trong những bài tản mạn đầy cảm xúc và những câu chuyện của cha, tôi biết, làng quê trong tâm tư ông tràn ngập một niềm thương mến. Ở đó, góc nào ông cũng có thể tìm thấy bóng dáng mẹ cha, cũng có thể tìm lại tuổi thơ đầy nhọc nhằn nhưng hồn nhiên cùng những người em trai, em gái và bạn bè cùng trang lứa…

Bóng làng thân thương…

Làng quê Sơn Tân. Ảnh: Huy Tùng

Tôi không có nhiều thời gian ở làng nhưng đã có những năm tháng tuổi thơ gắn bó với làng. Khi ấy trí não vẫn còn như trang giấy trắng, nên những gì làng chạm khắc vào đó đều đã trở thành những thước phim âm bản. Hình ảnh đầy ắp nhất và thường trở về đầu tiên trong tâm trí khi tôi nghĩ về làng chính là lũy tre cong cong vươn mình sang phía quê ngoại Sơn Tân của tôi. Tre gợi nhắc về dáng vóc ông tôi ngồi đan nghiêng nghiêng bên thềm vắng, về những trưa hè cùng lũ bạn đi tìm âm thanh kẽo kẹt trong lũy tre xanh. Tre nhắc nhở những bài học về phẩm chất cao quý của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong các thời kỳ dựng nước và giữ nước.

Bóng làng thân thương…

Chúng tôi đã có những năm tháng được chở che, bao bọc bình yên trong lũy tre ấy. Tre vừa lớn lao trong vóc dáng thành lũy lại vừa gần gũi khi được “hóa thân” thành những vật dụng trong gia đình. Và, bao giờ cũng thế, dưới bóng tre ấy là dáng bà nội tôi cắp rổ ra đồng. Bất kỳ lúc nào, nghĩ về nội là trong tâm tư tôi lại dậy thơm mùi trầu quế. Với tôi, đó chính là cái mùi quê kiểng nhất, thơm tho nhất, nồng ấm nhất. Dù chân có bước đến tận phương nào, chỉ cần mùi trầu thơm phả vào hơi thở, bóng dáng lũy tre nơi làng quê thân thương lại hiện về và gợi lên cả một trời thương nhớ…

Tôi tin rằng, ai sinh ra và lớn lên từ làng cũng sẽ có ít nhất một mùi thơm, một hình ảnh khắc cứa như thế. Anh họ tôi thường nói với tôi về nỗi nhớ dòng sông khi anh đã định cư ở vùng Tây Nguyên xa xôi. Những con sông gập ghềnh kèm những con thác gầm gào luôn gợi nhắc về con sông quê êm đềm. Sông là làng quê của anh bởi tuổi thơ anh đã ngụp lặn ở đó, lớn lên ở đó. Sông cũng chính là nơi cùng anh cõng nỗi nhọc nhằn mùa vụ. Sông cho anh thấy những cuộc chia ly, những lần đoàn tụ. Sông cũng là nơi anh từng đưa tiễn những người thân trong gia đình sang núi Thiên Nhẫn an nghỉ vĩnh hằng. Và, bây giờ, sông là nơi anh úp mặt nhung nhớ, úp mặt khóc thầm sau hơn nửa đời phiêu dạt nơi xứ người…

Bóng làng thân thương…

Ảnh: Khánh Thành

Bóng làng, trong nỗi nhớ của nhiều người đôi khi là sự hiện hữu vật thể, đôi khi chỉ là những điều rất đỗi mơ hồ. Lẫn quất đâu đó là mùi đất ẩm, mùi rơm rạ, mùi khói đi qua liếp tranh còn nồng hơi ẩm. Là tiếng bước chân của con mèo mướp chạy nắng trên mái tranh. Là tiếng gà tao tác trên cây rơm giữa ban trưa quạnh vắng. Là hương bưởi thanh tao, là hương cau nồng nàn, là mùi quả tro ngai ngái, là tiếng mưa lộp bộp trên những tàu lá chuối, lá tro ngoài vườn vắng. Đôi khi còn có cả tiếng lục đục sửa soạn bữa sáng của nhà hàng xóm và mùi khói bay lên từ con cúi bằng rơm khi chạy ù đi xin hòn than về mồi lửa… Tất cả như vẫn còn đâu đó trong khí quản, trong võng mạc, trong tâm thất, tâm nhĩ của tôi và những người từng ra đi từ làng. Những điều mơ hồ ấy, nhiều lần lại sống dậy rất thực, rất mạnh mẽ giữa tâm tư, khiến tim ta loạn nhịp, khiến mắt người rơi lệ và khiến bước chân lại nôn nao, lại líu quíu quay về…

Bóng làng thân thương…

Ảnh: Hùng Nguyễn

Và rồi, thể nào nỗi nhớ miên man ấy cũng đưa con người ta tới những con đê uốn cong ôm ấp xóm làng. Tôi cũng như rất nhiều người, đã dành thật nhiều “dung lượng” trong bộ nhớ của mình để nhớ về con đê làng thân thương. Ở đó, chúng tôi đã có những chiều chăn bò thú vị cùng những trò chơi dân dã. Biết bao tiếng cười giòn đã tan cùng gió trên triền đê khi chúng tôi chạy đuổi theo những con diều hay hái lá dứa dại cài chong chóng rồi chạy ngược chiều gió. Ở đó, chúng tôi cũng đã có những giây phút lặng yên nằm ngắm bầu trời qua bông may tím biếc hay thẫn thờ ngắm những vạt hoa cải vàng rực trên bãi bồi ven sông rồi nghĩ đến những bà o, bà chị muộn chồng trong xóm nhỏ…

Bóng làng thân thương…

Triền đê ấy, với thế hệ ông bà, cha mẹ tôi còn nhiều kỷ niệm đáng nhớ hơn. Đó là những đêm trăng hò hẹn, là nơi đưa tiễn, là chốn hội ngộ của biết bao đôi lứa. Hồi ký của cha tôi còn kể lại rằng, sau lần về phép trở lại chiến trường, trong tinh sương mùa đông, cha mẹ tôi đã đi cùng nhau hết con đê của quê nội, quê ngoại, cho đến phà Linh Cảm thì mỗi người một hướng biền biệt chia xa. Về sau, trong những lần về quê từ hướng Linh Cảm, tôi thường mường tượng về cảnh cha mẹ tôi đi bên nhau trên con đê ấy, họ đã nói những gì để yên lòng người đi kẻ ở, họ đã hứa đợi những gì để có thể nguyên vẹn trở về sau chiến tranh… Tôi còn muốn hỏi con đê rằng, đã có bao nhiêu đôi lứa chia ly như cha mẹ tôi, bao nhiêu người còn trở về, bao nhiêu người mãi mãi không bao giờ được bước đi trên thênh thang bờ đê ấy. Có lẽ đê cũng đã cất giữ thật nhiều. Cả nước mắt lẫn nụ cười…

Bóng làng thân thương…

Ảnh: Ánh Dương

Bóng làng trong ký ức của nhiều người có thể là những mảnh ghép khác nhau nhưng tất cả đều gói trọn trong niềm thương nhớ. Dù cuộc sống có đưa ta đến phương trời nào, cách xa làng quê bao nhiêu con đường, bao nhiêu cánh đồng, bao nhiêu dòng sông... thì làng vẫn ở đó, như đầu kim trên chiếc compa, nhẫn nại găm mình vào thời gian, vào không gian, làm tâm điểm để một mai ta còn có chỗ để níu bóng quay về…

Ảnh: P.V - C.T.V

thiết kế: huy tùng

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi 
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.