Khi dân ca ví, giặm trở thành “đại sứ” quảng bá quê hương

Tại Hội chợ mùa Thu lần thứ nhất vừa diễn ra ở Hà Nội, Hà Tĩnh vinh dự được Ban Tổ chức vinh danh là 1 trong 30 đơn vị có gian hàng tiêu biểu nhất trong tổng số 3.000 gian hàng tham dự. Hội chợ lớn nhất Việt Nam này thu hút hàng triệu lượt khách, đạt doanh thu trung bình 300 triệu đồng/gian hàng/10 ngày, tổng doanh thu trực tiếp gần 1.000 tỷ đồng, trong đó, khu gian hàng địa phương chiếm 50 tỷ đồng. Điều đó là minh chứng rõ nét cho sức hút của hội chợ và nỗ lực quảng bá của các địa phương.

Trong thành công chung ấy, gian hàng Hà Tĩnh không chỉ nổi bật bởi gần 200 sản phẩm OCOP, đặc sản tiêu biểu mà còn nhờ không gian trình diễn dân ca ví, giặm do Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh và Xúc tiến du lịch tỉnh chủ trì thực hiện. Giữa không gian rộng lớn với hàng nghìn gian hàng, những câu hát ví, giặm mộc mạc, da diết vang lên, khiến gian hàng Hà Tĩnh trở nên khác biệt, níu bước chân du khách ghé thăm.

Nghệ nhân Trần Văn Sang - Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh và Xúc tiến du lịch tỉnh cho biết: “Ngay sau khi nhận nhiệm vụ, chúng tôi đã xây dựng kịch bản công phu với tiêu chí lan tỏa giá trị đặc sắc vẻ đẹp ví, giặm đến đông đảo du khách. Những bài hát như: “Ví giận thương”, “Giã bạn”, “Mời trầu”… được chọn vì giai điệu gần gũi, ca ngợi quê hương, tình yêu đôi lứa. Mỗi buổi biểu diễn đều được chuẩn bị kỹ, ứng biến linh hoạt tại hiện trường để tạo sức hấp dẫn, thân thiện nhất”.

Trong 10 ngày diễn ra hội chợ, các nghệ nhân và diễn viên của trung tâm đã thực hiện hơn 20 chương trình biểu diễn ví, giặm, mỗi chương trình kéo dài 60-90 phút, thu hút hàng nghìn lượt khách dừng chân thưởng thức, giao lưu và tìm hiểu về văn hóa Hà Tĩnh.

Nghệ nhân Lê Thị Thảo xúc động kể: “Giữa không gian hội chợ rộng lớn, mỗi khi chúng tôi cất tiếng hát, rất nhiều du khách dừng lại lắng nghe, xin quay clip, chụp ảnh lưu niệm. Đó là khoảnh khắc đẹp để chúng tôi có cơ hội giới thiệu về sản phẩm, ẩm thực và con người Hà Tĩnh. Nhiều người nói họ biết đến cu đơ, cam Khe Mây hay nước mắm Lạch Kèn... cũng từ câu hát ví, giặm ấy”.

Sức lan tỏa của không gian biểu diễn còn đến từ những màn giao lưu ứng tác linh hoạt. Các nghệ nhân đã “biến tấu” câu hát mời trầu thành mời kẹo cu đơ, mời cam, mời đặc sản quê hương, khiến khán giả thích thú. Từ câu hát dân dã, du khách thêm yêu mến, tìm hiểu và tin tưởng sản phẩm Hà Tĩnh, tạo nên hiệu ứng “lợi đơn, lợi kép” giữa văn hóa và du lịch.

Thực tế, mô hình kết hợp biểu diễn di sản văn hóa phi vật thể với quảng bá các sản phẩm OCOP, đặc trưng và xúc tiến du lịch tại các sự kiện lớn đã được Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh triển khai nhiều năm qua. Không chỉ tại Hội chợ mùa Thu 2025 mà trước đó, tại Hội chợ Du lịch quốc tế VITM Hà Nội, Ngày hội Du lịch TP Hồ Chí Minh, không gian ví, giặm, ca trù, lẩy Kiều... luôn là “điểm hẹn” văn hóa khiến gian hàng Hà Tĩnh nổi bật giữa hàng nghìn đơn vị tham gia.

Doanh nhân Hà Phúc Hải (TP Hồ Chí Minh) nhận xét: “Trong không gian hội chợ quốc gia, mỗi khi nghe tiếng hát ví, giặm vang lên, tôi và nhiều người như bị níu lại. Cách làm của Hà Tĩnh rất sáng tạo, vừa quảng bá được di sản, vừa khiến du khách chủ động tìm đến”.

Bà Võ Thị Thu Hiền - Trưởng phòng Quản lý du lịch (Sở VH-TT&DL) cho biết: “Sau thời gian triển khai mô hình lồng ghép các loại hình trình diễn di sản như ví, giặm, ca trù, lẩy Kiều… vào không gian xúc tiến du lịch, kết quả mang lại rất khả quan, không chỉ giúp quảng bá hình ảnh văn hóa đặc trưng, mà còn góp phần tăng doanh thu, thu hút lượng khách đến tìm hiểu, kết nối hợp tác tiêu thụ sản phẩm OCOP. Đây là cơ sở thực tiễn để ngành tiếp tục tham mưu với UBND tỉnh xây dựng các chương trình dài hạn, đa dạng hơn, qua đó vừa phát huy giá trị di sản, vừa biến văn hóa thành nguồn lực nội sinh cho phát triển du lịch”.

Từ khi di sản được UNESCO vinh danh, ví, giặm đang trở thành “đại sứ văn hóa” không chỉ lan tỏa hình ảnh văn hóa con người Hà Tĩnh, mà còn là cầu nối tạo động lực phát triển cho quê hương.