Không ngừng “làm dày” di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều

Đến với Khu di tích Nguyễn Du trong dịp gần đây, nhiều du khách bày tỏ sự thích thú về cảnh quan và các tư liệu, hiện vật trưng bày. Cô Trương Thị Như Hằng - giảng viên Trường Đại học Duy Tân (TP Đà Nẵng) bày tỏ: “Bên cạnh việc khám phá và trải nghiệm tại quê hương Đại thi hào, chúng tôi khá bất ngờ khi tham quan khu di tích. Rất nhiều tư liệu, hiện vật được trưng bày tại đây như: các bản Truyện Kiều, những bộ đĩa mai hạc, bộ tranh tứ bình chất liệu sơn mài về Truyện Kiều, cây đàn tranh cổ khảm bức họa cảnh Truyện Kiều… giúp chúng tôi có thêm nhiều hiểu biết về thân thế, sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du, cũng như sự lan tỏa của Truyện Kiều trong đời sống của người Việt khắp mọi miền”.

Được biết, hiện bảo tàng của Khu di tích Nguyễn Du có hàng nghìn hiện vật, tư liệu quý liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của đại thi hào, dòng họ Nguyễn Tiên Điền và Truyện Kiều được giới thiệu, phục vụ du khách tham quan. Đó là kết quả quá trình dày công sưu tầm của nhiều thế hệ cán bộ BQL Khu di tích.

Từ thời điểm mới thành lập ban quản lý (năm 2002), số hiện vật chỉ có vài trăm, đến nay, số hiện vật và tư liệu đã lên tới trên 2.000. Nhiều tư liệu, hiện vật từ trong và ngoài nước đã được ban quản lý sưu tập. Những tư liệu đó được đánh giá là quý hiếm, thể hiện giá trị và sức sống mãnh liệt của di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều.

Bà Trần Thị Vinh - Phó Trưởng ban phụ trách BQL Khu di tích Nguyễn Du cho biết: “Việc phát hiện sưu tầm tư liệu hiện vật không phải lúc nào cũng thuận lợi. Bởi vì, đối với các nhà sưu tầm, đó không chỉ là đam mê mà còn là tài sản giá trị, trong khi nguồn ngân sách của Ban Quản lý lại hạn hẹp. Tuy nhiên, bằng sự kiên trì thuyết phục của mỗi cán bộ, nhân viên, hiểu được mục đích bảo tồn, lan tỏa giá trị di sản của Đại thi hào trong cộng đồng, nhiều nhà sưu tầm đã không ngần ngại hiến tặng. Gần đây nhất, qua sự hỗ trợ của thầy giáo Nguyễn Đức Vượng (Nghệ An), một cụ ông ở tỉnh Hưng Yên đã nhượng lại cây đàn tranh cổ khảm các bức họa về Truyện Kiều rất quý hiếm. Đó là tài sản giá trị ông sưu tầm, cất giữ bằng đam mê suốt hàng chục năm trời”.

Bên cạnh sưu tầm các tư liệu hiện vật về di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều, nhiều năm qua, BQL Khu di tích Nguyễn Du còn chủ trương xuất bản nhiều đầu sách khảo cứu, nghiên cứu về dòng họ Nguyễn Tiên Điền, Truyện Kiều… Qua đó, làm dày lên giá trị di sản về cuộc đời, sự nghiệp của đại thi hào.

Đến nay, BQL Khu di tích Nguyễn Du đã tổ chức dịch thuật, biên soạn và xuất bản 11 đầu sách giá trị, với số lượng hàng chục nghìn trang. Tiêu biểu như các cuốn: Danh gia xứ Nghệ Đại tư đồ Xuân quận công Nghiễm; Minh quyên thi tập; Quan Đông Hải của nhà thơ Nguyễn Hành; Tiên Điền tế văn văn; Nghiên cứu và dịch thuật Truyện Kiều (song ngữ Việt - Trung); Kim Vân Kiều tân tập (bản Quan Văn Đường - năm 1906); Tập thơ Hoa trình thi tập (nhiều tác giả) do Đại thi hào Nguyễn Du hiệu duyệt (thời gian năm 1803-1805); Bắc hành tạp lục của Nguyễn Du…

Hướng tới kỷ niệm 260 năm năm sinh Đại thi hào Nguyễn Du sắp tới, hiện BQL Khu di tích cũng đã hoàn thiện xuất bản cuốn sách “Khu lưu niệm Nguyễn Du - Di tích quốc gia đặc biệt” - ấn phẩm giới thiệu một cách đầy đủ về thân thế, sự nghiệp của Nguyễn Du và dòng họ Nguyễn Tiên Điền qua những nghiên cứu mới nhất và giới thiệu về lịch sử hình thành KDT quốc gia đặc biệt về Đại thi hào của dân tộc.

Từ những tư liệu, hiện vật sưu tầm được, hằng năm, BQL Khu di tích Nguyễn Du tích cực tổ chức nhiều hoạt động trưng bày, triển lãm phục vụ du khách đến tham quan tìm hiểu, nghiên cứu về Nguyễn Du và Truyện Kiều. Đồng thời, phục vụ các chương trình quảng bá văn hóa và du lịch do Sở VH-TT&DL tỉnh chủ trì tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Với nhiều nỗ lực trong công tác sưu tầm, bảo tồn và phát huy giá trị di sản Đại thi hào Nguyễn Du và Truyện Kiều, nhiều năm liền, BQL Khu di tích Nguyễn Du đã được các cấp, ngành tặng nhiều phần thưởng cao quý. Tiêu biểu như: bằng khen của UBND tỉnh (năm 2016, 2022, 2024), bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (năm 2023)…

Chúng tôi ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của tập thể cán bộ, nhân viên Ban Quản lý KDT Nguyễn Du trong việc không ngừng sưu tầm các tư liệu, hiện vật. Các hoạt động đó đã làm phong phú thêm giá trị di sản của Đại thi hào Nguyễn Du và Truyện Kiều, lan tỏa mạnh mẽ giá trị di sản của danh nhân, của văn hóa quê hương Hà Tĩnh đến đông đảo người dân trong nước và bạn bè quốc tế.

Ông Trần Xuân Lương - Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL