Hai bị can Chu Bá Toàn (trái) và Hoàng Thanh Sơn - Ảnh: Người Lao động.
Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) đã ban hành kết luận điều tra vụ án “Buôn lậu”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma, tại Lạng Sơn, Bắc Ninh, Hà Nội và một số tỉnh, thành phố khác.
Đồng thời, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị truy tố bị can trong vụ án. Trong đó có Lâm Đình Hưng (Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu Hà Bắc với vai trò cầm đầu đường dây buôn lậu) và 18 người khác về tội buôn lậu.
Ngoài ra, Cơ quan Cảnh sát điều tra cũng đề nghị truy tố bị can Chu Bá Toàn (Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma) và Hoàng Thanh Sơn (thuộc đội nghiệp vụ hải quan, Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma) về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
* Buôn lậu gần 5.000 tấn thuốc bắc
Theo kết luận điều tra, từ năm 2014, Lâm Đình Hưng cùng với anh trai là Lâm Đình Hoài sử dụng giấy tờ của nhiều người thân thành lập nhiều công ty để vận chuyển thuê hàng hóa từ cửa khẩu Chi Ma (tỉnh Lạng Sơn) về Ninh Hiệp (huyện Gia Lâm, Hà Nội) cho các chủ hàng.
Đầu năm 2019, Hưng nhận lời với bị can Nguyễn Thị Ngân để vận chuyển, buôn lậu thuốc bắc từ Ái Điểm, Trung Quốc (giáp cửa khẩu Chi Ma) về Lạng Sơn. Hưng, Hoài và Ngân đã bàn bạc thống nhất về việc tổ chức đường dây buôn lậu dược liệu thuốc bắc từ Trung Quốc về Việt Nam qua cửa khẩu Chi Ma.
Theo thỏa thuận, bị can Ngân có vai trò mua gom hàng thuốc bắc và hoa quả khô từ Trung Quốc, đóng hàng và thuê xe vận chuyển về cửa khẩu. Bị can Hưng sử dụng các công ty do mình thành lập mở tờ khai hải quan để nhập khẩu qua cửa khẩu Chi Ma các mặt hàng là hoa quả tẩm ướp, hoa cúc, hoa nhài, đỗ đen khô… Tuy nhiên, trên thực tế, nhóm của Hưng đã trộn lẫn dược liệu thuốc bắc vào các container, thùng hàng xe tải và qua mặt cơ quan chức năng để đưa về Việt Nam.
Nhằm tránh sự phát hiện của cơ quan hải quan, Hưng đã tráo đổi container khi bị kiểm tra. Cụ thể, Hưng chuẩn bị sẵn một container có chứa hàng theo tờ khai hải quan đặt trong bãi Tuấn Minh, khi cơ quan hải quan kiểm tra thì các bị can móc container này vào xe đầu kéo. Nhờ “thủ thuật” này mà bên kiểm tra không phát hiện bất thường. Sau khi kết thúc việc kiểm tra, nhóm của Hưng lại tháo container trên ra và móc container có chứa thuốc bắc lẫn hoa quả khô vào xe đầu kéo để vận chuyển về kho. Sau khi hàng được tập kết tại kho, Hưng và Hoài sẽ căn cứ vào danh sách mà Ngân gửi về từ Trung Quốc để phân công việc vận chuyển cho khách tại 22 tỉnh thành phố, trong đó chủ yếu là khách hàng tại Ninh Hiệp.
Kết quả điều tra xác định, từ tháng 5 đến tháng 12/2019, các bị can đã thực hiện hành vi buôn lậu gần 5.000 tấn thuốc bắc từ Trung Quốc cho gần 300 khách hàng trên cả nước.
* Chi cục hải quan buông lỏng quản lý
Theo kết luận, bị can Chu Bá Toàn được giao phụ trách công tác chống buôn lậu, chỉ đạo thực hiện quy trình thủ tục hải quan đối với các loại hàng hóa xuất, nhập khẩu tại cửa khẩu Chi Ma…
Kết quả điều tra xác định, trong hai ngày 3 - 4/12/2019, Chu Bá Toàn đã buông lỏng quản lý, không tổ chức triển khai việc giám sát trực tiếp và bằng camera đối với hàng hóa, phương tiện trong khu vực giám sát hải quan. Chu Bá Toàn cũng không đôn đốc, kiểm tra công việc của các công chức dưới quyền trong việc giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu.
“Sự thiếu trách nhiệm của Toàn trực tiếp dẫn đến cơ quan hải quan không phát hiện hành vi tráo đổi container chứa hàng hóa thuốc bắc với container chứa hoa quả khô để Lâm Đình Hưng và đồng phạm lợi dụng sơ hở để nhập khẩu hàng hóa thuốc bắc trái pháp luật”, kết luận điều tra nêu.
Kết quả điều tra đến nay xác định Lâm Đình Hưng, Lâm Đình Hoài đã câu kết móc ngoặc với Nguyễn Thị Ngân để buôn lậu thuốc bắc thông qua việc mở tờ khai hàng hóa nhập khẩu qua cửa khẩu Chi Ma về Việt Nam với số lượng rất lớn. Tuy nhiên, quá trình điều tra chưa đủ căn cứ xác định thuốc bắc được xếp lẫn với hoa quả khô tại tờ khai hải quan của công ty nào. Chứng cứ thu thập được mới thể hiện tại tờ khai hàng hóa nhập khẩu ngày 4-12/2019 của Công ty TNHH xuất nhập khẩu Ninh Hiệp, theo đó, nhóm bị can đã xếp lẫn thuốc bắc để đưa qua cửa khẩu và bị cơ quan điều tra bắt quả tang. Do đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra chỉ xem xét trách nhiệm của các công chức hải quan liên quan đến tờ khai này với tổng giá trị hàng buôn lậu hơn 4 tỉ đồng.
Kết quả điều tra và tài liệu chứng cứ thu thập được đủ cơ sở xác định Chu Bá Toàn đã có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gây thiệt hại hơn 365 triệu đồng tiền thuế cho Nhà nước.