Cảnh sạt lở nghiêm trọng bên bờ sông Lam thuộc địa phận thôn Hồng Lam
Thôn Hồng Lam là một cù lao nằm giữa lòng sông Lam về phía hạ nguồn, có diện tích khoảng 3km2. Nghe tin có phóng viên đến, Bí thư chi bộ Nguyễn Văn Phong và Trưởng thôn Nguyễn Thế Lục bỏ cả công việc thu hoạch ngô để dẫn chúng tôi đi thị sát cảnh sạt lở, mong muốn sự việc sớm được phản ánh để cơ quan chức năng có giải pháp cứu đất Hồng Lam.
Bí thư chi bộ Nguyễn Văn Phong và Trưởng thôn Nguyễn Thế Lục bỏ cả việc đồng áng để dẫn chúng tôi đi thị sát cảnh sạt lở.
Ông Phong cho biết: Trong khoảng 5 năm trở lại đây, thôn đã bị sông Lam nuốt chửng hơn 40ha đất, trong đó, riêng khu vực đồng Tóc Tiên bị sạt lở hơn 10ha, đồng Khai Hạ gần 7ha, đồng Thó Ló hơn 5ha…
"Nguyên nhân chính là do nạn khai thác cát trái phép đã làm xáo trộn lòng sông, thay đổi dòng chảy. Công an có bắt, bắt nhiều nhưng không xuể. Có những đợt truy quét liên tục, cát tặc im ắng được vài hôm rồi vẫn trở lại hút cát thâu đêm suốt sáng như trước” - ông Phong bức xúc.
Trưởng thôn Nguyễn Thế Lục (người chỉ tay) cho hay, do cát tặc, đồng Thó Ló đã bị sông Lam lấn sâu vào hơn 100m
Đứng trên cánh đồng Thó Ló, Trưởng thôn Nguyễn Thế Lục chỉ tay về phía bờ sông: "Chỗ này mất cả 100m chiều ngang, đây là nơi chăn thả gia súc của người dân. Cả thôn có hơn 500 con trâu, bò, sạt lở khiến thức ăn ngày càng khan hiếm."
Cảnh sạt lở diễn ra nhiều nơi, đặc biệt tập trung ở 3 cánh đồng lớn: Tóc Tiên, Thó Ló và Khai Hạ.
và cả hàng phi lao cũng dần dần trôi theo dòng nước.
"Hiện nay, người dân đã bàn bạc và góp tiền, thuê người dựng chòi canh giữ bên bờ sông, nếu thấy có thuyền hút cát sẽ báo ngay với lực lượng công an để truy bắt, giữ đất, giữ làng. Việc này đã được thống nhất, sẽ được triển khai trong nay mai" - ông Lục nói thêm.
Cả hai người đứng đầu thôn Hồng Lam đều khẳng định: "Ngày trước, đất sản xuất đồng Tóc Tiên ít nhất phải kéo dài đến chỗ con thuyền. "
Diện tích đất sản xuất lạc này hiện cũng đang có nguy cơ bị sạt lở cao.
Nói về nạn “cát tặc” trên sông Lam, Phó Trưởng Công an huyện Nghi Xuân Nguyễn Đăng Hải cho biết: "Chỉ tính riêng từ đầu năm 2018 đến nay, đơn vị đã xử lý 18 vụ, xử phạt 185 triệu đồng. Lực lượng công an đã truy quét và xử lý rất quyết liệt, song, tình trạng hút cát vẫn có diễn biến phức tạp, thậm chí, có những đối tượng tái phạm nhiều lần."
Tình trạng sạt lở đất ở thôn Hồng Lam chưa có dấu hiện dừng lại.
Trên thực tế, hoạt động truy quét, xử lý việc khai thác cát trái phép của Công an huyện vẫn còn gặp nhiều khó khăn; phương tiện hạn chế, chỉ có một xuồng máy trong khi nhiều tàu thuyền khai thác cát có công suất lớn, chạy nhanh. Bên cạnh đó, “cát tặc” chọn địa điểm giáp ranh giữa 2 tỉnh (Nghệ An và Hà Tĩnh), thường khai thác vào ban đêm và có bố trí theo dõi cả lực lượng chức năng nên rất khó trong công tác truy bắt, xử lý. "Tuy vậy, Công an Nghi Xuân vẫn sẽ triển khai quyết liệt, cương quyết xử lý nạn khai thác cát lậu trên địa bàn" - ông Hải khẳng định.