Họa sĩ Trần Mai và bức tranh thứ 80 về Hồ Chủ tịch

5 năm sau khi thực hiện bộ tranh 79 mùa xuân, họa sĩ Trần Mai đang sống với bức tranh thứ 80 về Hồ Chủ tịch - tác phẩm mà ông vẽ để giữ cho riêng mình.

Khi ấy, lão họa sĩ Trần Mai bước sang tuổi 78. Số tranh tại triển lãm được ông vẽ mới hoàn toàn trong 3 năm trời. Nhưng trước 3 năm sáng tác ấy là chuỗi thời gian 15 năm trời đằng đẵng để ông chuẩn bị tư liệu, tìm kiếm ý tưởng và có thêm sự tự tin cho mình.

Bộ tranh 79 mùa xuân

Năm 2009, vào ngày 12/9, họa sĩ Trần Mai tổ chức cuộc triển lãm 79 bức tranh về Hồ Chủ tịch với cái tên 79 mùa xuân. Và đến giờ, giới mỹ thuật cũng chưa một họa sĩ nào tổ chức triển lãm về Bác Hồ với số tác phẩm đạt kỷ lục như vậy.

"Cảm hứng về Ông Cụ thì bao giờ cũng có. Nhưng ngược lại, chính tình cảm và sự tôn kính về Người lại khiến tôi luôn lo lắng và khó hài lòng khi vẽ " - họa sĩ nói. 79 tác phẩm tại triển lãm khi đó đều là tranh bột màu. Không giống những họa sĩ trẻ thường sử dụng kĩ thuật đồ họa hiện đại trên máy tính khi vẽ về Bác, họa sĩ Trần Mai thực hiện tất cả những bức tranh ấy bằng các nét vẽ tay. Ông bảo cách làm ấy hợp với sự trau chuốt, tỉ mỉ sẵn có của mình, cũng như hợp với cảm xúc dâng cao của ông khi vẽ Bác.

Một góc triển lãm 79 mùa xuân của Trần Mai tại Hà Nội năm 2009
Một góc triển lãm 79 mùa xuân của Trần Mai tại Hà Nội năm 2009

Về hưu từ thập niên 1990, họa sĩ Trần Mai đã đau đáu nghĩ tới việc thực hiện một triển lãm về Hồ Chủ tịch với số lượng 79 bức - bằng đúng số tuổi của Người. Hàng trăm bức tranh cổ động mà ông từng vẽ về Bác trong những năm trước đó vẫn là không đủ với cảm hứng của người nghệ sĩ già ấy. "Tôi sinh năm 1931 và đã sống qua chuỗi ngày trước Cách mạng, cũng như sống qua quãng thời gian chống Pháp và chống Mỹ. Mỗi lần so sánh những tháng năm ấy với cuộc sống đang diễn ra bây giờ, tôi lại ứa nước mắt vì thương và biết ơn Người" - họa sĩ giải thích ngắn gọn về sự say mê của mình.

Từ hàng trăm bức ảnh tư liệu sưu tầm được, Trần Mai đã lựa chọn 79 khoảnh khắc xúc động nhất trong cuộc đời Hồ Chủ tịch để thực hiện loạt tranh của mình. Từ cảnh chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành rời bến Nhà Rồng tìm đường cứu nước, cảnh Nguyễn Ái Quốc ở đại hội Tua cho tới cảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh ở chiến khu Việt Bắc rồi về Hà Nội..., tất cả những bức tranh ấy đều sử dụng gam màu chủ đạo đỏ nâu để khắc họa hình ảnh một lãnh tụ, một danh nhân văn hóa thế giới nhưng lại rất gần gũi, bình dị và hòa đồng.

Họa sĩ Trần Mai
Họa sĩ Trần Mai

Và bức tranh thứ 80

Sinh năm 1931 tại Thái Bình nhưng Trần Mai gắn bó với Hà Nội từ nhỏ. Cụ thân sinh ra ông có một cửa hiệu vẽ bảng hiệu và biển quảng cáo. Bởi vậy, chút hoa tay được thừa hưởng đã giúp Trần Mai theo học một khóa năng khiếu tại Trường Mỹ thuật Đông Dương từ nhỏ. Rồi cứ thế, kể từ sau 1954, ông trở thành một hoạ sĩ chuyên vẽ tranh cổ động của Sở Bưu điện Hà Nội. Hàng trăm mẫu tranh cổ động trong thời kỳ chống Mỹ, trong các Đại hội lớn cùng một số lượng khổng lồ các mẫu tem thư đều được thực hiện bởi ông.

Bây giờ, trong ngôi nhà nhỏ ở phố Cửa Nam của họa sĩ, một bức tranh sơn dầu về Hồ Chủ tịch vẫn được treo rất trang trọng. "Nhiều người tới thăm, hỏi mua nhưng tôi không bán. Bởi, đây là tác phẩm tôi vẽ cho mình, để mình hằng ngày được chiêm ngưỡng trong những năm cuối đời"- họa sĩ lặng lẽ nói.

Họa sĩ Trần Mai từng giành nhiều giải thưởng quốc tế như giải Ba cuộc thi vẽ tranh cổ động kỷ niệm Chiến thắng Moncada (Cuba) - năm 1978, giải Ba cuộc thi tranh cổ động quốc tế tại Liên Xô (cũ) - năm 1984, giải vàng Festival TNSV Thế giới tổ chức tại Bình Nhưỡng - năm 1989...

Khi chuẩn bị cho triển lãm 79 mùa xuân, vợ họa sĩ ốm nặng. Những ngày ấy, ông vừa vẽ, vừa thức trắng đêm để chăm sóc bà. Rồi, sau triển lãm, người bạn đời của họa sĩ vĩnh viễn ra đi. Nỗi buồn nhấn chìm Trần Mai một thời gian dài- để rồi sau đó, ông vẽ bức tranh Hồ Chủ tịch thứ 80. Sáng tạo nghệ thuật với đề tài yêu thích cũng là một cách để khuây khỏa và để neo người họa sĩ già này lại với cuộc đời.

Thực hiện bức tranh sơn dầu khổ lớn này, họa sĩ Trần Mai đã vẽ đi, vẽ lại không biết bao nhiều lần. " Tôi không nhớ là mất bao nhiêu tháng nữa. Cứ không ưng là bỏ đi làm lại, rất nhiều" - họa sĩ kể. "Vì, vẽ Hồ Chủ tịch khó nhất là cách thể hiện phong thái của Người. Khuôn mặt, nụ cười, dáng ngồi, đôi tay... là những chi tiết phải trau chuốt từng chút một".

Bức tranh ấy giúp họa sĩ đi qua một quãng thời gian khó khăn nhất trong đời mình. Rồi, Tết 2014, một cơn tai biến khiến ông nằm trên giường bệnh vài tháng. Bây giờ, đôi tay của họa sĩ Trần Mai vẫn còn run. Ông thở dài, nói với TT&VH rằng không biết tới thời điểm nào trong tương lai, mình mới có thể vẽ thêm một bức tranh nữa về Hồ Chủ tịch. Vừa nói, vừa ứa nước mắt. Giống như lời ông kể rằng vẫn ứa nước mắt, mỗi khi nhìn lên bức chân dung về Hồ Chủ tịch đang treo ở giữa nhà...

Theo Thể thao & Văn hóa

Đọc thêm

Podcast tản văn: Tình yêu của mẹ

Podcast tản văn: Tình yêu của mẹ

Tình yêu của mẹ dành cho con như biển trời bao la. Bởi thế mà dẫu đi hết cuộc đời, trong trái tim con vẫn luôn ấp ủ bóng hình yêu thương của mẹ.
Podcast tản văn: Người giữ lửa

Podcast tản văn: Người giữ lửa

Người phụ nữ hôm nay vừa phải cân bằng việc nước và việc nhà, họ lặng lẽ biến hy sinh thành tự chủ, biến nhẫn nại thành sức mạnh, chúng ta cần phải biết ơn, trân trọng điều này.
Podcast tản văn: Mênh mang khói bếp

Podcast tản văn: Mênh mang khói bếp

Chiều buông tím nhạt trên mái tranh, bóng hoàng hôn chập chờn len lỏi qua từng rặng tre, nhẹ nhàng phủ xuống ngõ quê một màu thẫm buồn...
Podcast tản văn: Dòng sông ký ức

Podcast tản văn: Dòng sông ký ức

Đối với nhiều người, dòng sông quê hương gắn liền với những tháng ngày tuổi thơ hồn nhiên. Tản văn “Dòng sông ký ức” là một sự chiêm nghiệm về cuộc đời qua hình ảnh dòng sông.
Nâng cao nghiệp vụ cho hướng dẫn viên du lịch

Nâng cao nghiệp vụ cho hướng dẫn viên du lịch

Nâng cao nghiệp vụ hướng dẫn viên du lịch góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, hình ảnh và sức cạnh tranh của du lịch địa phương, góp phần phát triển du lịch Hà Tĩnh bền vững.
Ẩm thực Việt hấp dẫn top đầu thế giới

Ẩm thực Việt hấp dẫn top đầu thế giới

Việt Nam xếp thứ 4 trong danh sách những quốc gia có nền ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới năm 2025 theo xếp hạng của CN Traveller, vượt qua nhiều cường quốc như Pháp, Tây Ban Nha và Nhật Bản.
Lan tỏa tình yêu dân ca trên quê hương Đại thi hào Nguyễn Du

Lan tỏa tình yêu dân ca trên quê hương Đại thi hào Nguyễn Du

Hoạt động đưa dân ca ví, giặm vào trường học đã lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng ở Hà Tĩnh. Trong những giờ ngoại khóa, các tiết học âm nhạc do các nghệ nhân dân gian trực tiếp truyền dạy, nhiều học sinh có dịp thể hiện năng khiếu, niềm đam mê với những làn điệu ngọt ngào, sâu lắng.
Podcast truyện ngắn: Ngày trở về

Podcast truyện ngắn: Ngày trở về

Mùa thu năm 1954, Thủ đô Hà Nội rợp cờ hoa đón đoàn quân chiến thắng trở về. Niềm vui riêng hòa vào niềm vui chung, hạnh phúc của mỗi gia đình hòa trong hạnh phúc lớn lao của cả dân tộc.
Podcast tản văn: Lấp lánh những cánh chuồn

Podcast tản văn: Lấp lánh những cánh chuồn

Tản văn "Lấp lánh những cánh chuồn" của tác giả Nguyễn Hà Hải đưa người đọc trở về với miền ký ức tuổi thơ trong trẻo, gắn liền với hình ảnh chuồn chuồn và không gian làng quê thanh bình.
Podcast Tản văn: Ánh trăng đoàn viên

Podcast Tản văn: Ánh trăng đoàn viên

Trung thu về, khi trăng Rằm tháng Tám treo cao cũng là lúc lòng ta rung lên nhịp yêu thương. Hơn cả đèn hoa, đây là khoảnh khắc tìm về bình yên, để sum vầy bên người thân và sẻ chia hơi ấm.
G-DRAGON 2025 WORLD TOUR [Übermensch] Biểu tượng toàn cầu trở lại với chuyến lưu diễn được mong chờ

Từ VVIP đến GA: Hành trình cảm xúc độc bản cùng G-DRAGON 2025

Siêu concert G-DRAGON 2025 WORLD TOUR [Übermensch] diễn ra ngày 8/11 tại 8Wonder Ocean City sẽ chính thức mở bán vé vào ngày 7, 8 và 9/10, với mức giá từ 2 đến 8 triệu đồng mang đến cho khán giả hàng loạt đặc quyền hấp dẫn, hứa hẹn tạo nên cơn sốt săn lùng chưa từng thấy ngay khi mở bán.
Podcast Tản văn: Sắc màu Trung thu xưa

Podcast Tản văn: Sắc màu Trung thu xưa

Mùa thu về, mang theo không khí dịu nhẹ và bầu trời trong vắt. Với thế hệ 8x, khoảnh khắc ấy là cánh cửa mở về ký ức Trung thu, nơi có tuổi thơ giản đơn, ngập tràn tiếng cười và sắc màu mộc mạc.
Chuyện những người hóa thân vào cổ tích

Chuyện những người hóa thân vào cổ tích

Đêm trung thu, “chị Hằng”, “chú Cuội” luôn là niềm mong đợi của trẻ nhỏ. Họ là những người dùng “phép thần” hóa thân vào cổ tích, để ngày hội của tuổi thơ thêm lấp lánh sắc màu.
Tản văn Nhớ những mùa trăng xưa

Tản văn Nhớ những mùa trăng xưa

Tản văn “Nhớ những mùa trăng xưa” như nhịp cầu đưa ta trở lại miền ký ức tuổi thơ, nơi mỗi mùa Trung thu là cả một trời thương nhớ cho gia đình và những điều bình dị của cuộc sống.