Hoa gạo thường bắt đầu nở từ đầu tháng 3, rộ vào giữa tháng và sang tháng 4 thì chỉ còn lác đác. Dẫu không kéo dài nhưng màu hoa đỏ rực trên những thân cây màu nâu trầm đã rụng lá đã trở thành hình ảnh độc đáo cho những ngày tháng 3 dùng dằng rét ngọt.
Dọc theo bờ sông Ngàn Phố, qua địa phận xã Sơn Giang, du khách không khỏi ngỡ ngàng trước khung cảnh này. Cạnh bên con nước đương thì lặng lờ, giữa những mái ngói thâm nâu là cả một mảng màu đỏ rực. Hoa là lửa của đất, là tình của người thôn dã, là sự gói ghém bao nhiêu cơn rét để thắp lửa đón chờ mùa hạ đang ngấp nghé trở về.
Còn đây là cây gạo già trước khuôn viên chùa Hầm Hầm thuộc Quần thể Khu di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (xã Sơn Quang). Không ai biết cây gạo này đã bao nhiêu năm tuổi, chỉ biết từ thuở chùa Hầm Hầm chưa được trùng tu, tôn tạo thì năm nào hoa cũng thắp lửa như nhắc nhở với con người về một ngôi chùa đang nằm lặng lẽ giữa tất bật cuộc sống. Sau ngày chùa được trùng tu, tôn tạo, cây gạo trở thành một trong những điểm nhấn, hấp dẫn khách tham quan.
Nếu như cây gạo đầu làng là hình ảnh đã "biến mất" khỏi nhiều làng quê thì tại thôn Yên Thịnh, xã Sơn Châu, có một cây gạo vẫn song hành cùng đời sống nhân dân. Suốt cả một năm dài, cây như thể bị lãng quên trong bận rộn mùa màng, chỉ tháng 3, khi những cơn rét ngọt cuối mùa còn nấn ná, khi nhà nông đang buổi nhàn nhã thì cây mới bắt đầu bung sắc đỏ.
Giữa khung cảnh làng quê yên ả, giữa thời điểm lúa đương thì con gái, màu đỏ của gốc gạo đầu làng càng trở nên rực rỡ. Hình ảnh này thật thanh bình nhưng cũng khiến những đứa con xa quê nhói lòng thương nhớ... Đặc biệt, với những người được sinh ra vào độ tháng 3, tháng 4 thì hoa gạo luôn còn là một nỗi nhớ vời vợi...
Ở một khung cảnh khác, giữa những mái ngói thâm nâu, những bông gạo đỏ rực trên cành lại khiến người ta nhớ tới những nhạc phẩm, những áng thơ hay về mùa hoa gạo. Này là "Thế là chị ơi/ Rụng bông hoa gạo", này là "Trái tim tôi màu hoa gạo rất hồng/ Đập nhọc nhằn mùa tháng ba đói khổ" hay "Đành rằng tháng ba vẫn thắp màu hoa cũ/ Nhưng có những điều phải sống khác ngày xưa"...
Hoa gạo là loài hoa khá đặc biệt bởi ngay cả khi đã rụng rơi hoa vẫn giữ nguyên 5 cánh và sắc đỏ nồng nàn không hề phai nhạt. Những bông hoa 5 cánh đỏ rực như những cái loa kèn đã trở thành trò chơi cho biết bao thế hệ trẻ em nông thôn. Chính vì thế, hoa gạo đã trở thành miền ký ức không thể nguôi quên trong tâm khảm bao người.
