Đại tá Bùi Đình Quang - Phó Giám đốc Công an Hà Tĩnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT
- Xin ông cho biết những căn cứ để khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại” trên địa bàn TX Kỳ Anh?
Ngày 11/7/2016, phòng Cảnh sát Môi trường Công an tỉnh phối hợp với Sở TN&MT, phòng TM&MT và Công an thị xã Kỳ Anh, UBND phường Kỳ Trinh phát hiện anh Lê Trung Thành (SN 1988) - công nhân Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng quản lý môi trường đô thị Kỳ Anh (sau đây viết tắt là Công ty MTĐT Kỳ Anh) đang điều khiển máy xúc đào để chôn lấp bùn thải của Công ty Formosa Hà Tĩnh trong trang trại của ông Lê Quang Hòa ở khu vực đồi Cơn Trò, tổ dân phố Hoàng Trinh, phường Kỳ Trinh, thị xã Kỳ Anh. Tại hiện trường xác định số lượng bùn thải đã được chôn lấp là 390,72 tấn.
Ngày 16/7/2016, Phòng Cảnh sát Môi trường phối hợp với Công an thị xã Kỳ Anh phát hiện tại Công viên môi trường của Công ty MTĐT Kỳ Anh chôn lấp khoảng 10m3 bùn thải của Công ty Formosa Hà Tĩnh.
Qua điều tra bước đầu xác định, giữa Công ty MTĐT Kỳ Anh và Công ty Formosa Hà Tĩnh đã ký kết 2 hợp đồng về việc vận chuyển, xử lý bùn bánh từ xưởng xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp của Công ty Formosa Hà Tĩnh. Việc ký kết do đại diện Công ty MTĐT Kỳ Anh (bên B) là ông Lê Anh Tài - Phó giám đốc và đại diện Công ty Formosa Hà Tĩnh (bên A) là ông Ngưu Tuấn Phát - Trưởng ban quản lý dự án.
Hợp đồng nêu rõ: Bên B có trách nhiệm thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải (bùn bánh) ở xưởng xử lý nước thải công nghiệp và xưởng xử lý nước thải sinh hoạt của bên A; đưa chất thải đến xử lý ở các khu xử lý chất thải trong tỉnh Hà Tĩnh được Sở TN&MT cấp phép hoạt động; bên A sẽ cùng bên B đến hiện trường kiểm tra phương thức và địa điểm xử lý...
Theo Quyết định 3853 ngày 8/12/2014 của UBND tỉnh thì Công ty MTĐT Kỳ Anh chỉ được phép xử lý chất thải sinh hoạt và chất thải hầm cầu mà không đủ điều kiện xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường và tiếp nhận, vận chuyển, xử lý chất thải nguy hại. Sau khi tiếp nhận bùn thải từ Công ty Formosa Hà Tĩnh, Công ty MTĐT Kỳ Anh không ký hợp đồng với đơn vị có đủ điều kiện xử lý chất thải công nghiệp mà tự ý chôn lấp bùn thải tại công viên môi trường và trong trang trại của ông Lê Quang Hòa là những nơi không được cơ quan thẩm quyền cấp phép đủ điều kiện xử lý chất thải.
Kết quả phân tích của Bộ TN&MT xác định: Bùn thải đã chôn lấp trái phép của Formosa là chất thải công nghiệp có lẫn chất thải nguy hại, phải được quản lý theo quy định về chất thải nguy hại và phải được chuyển giao cho đơn vị có chức năng, được cấp phép xử lý theo quy định của pháp luật. Trong khi đó, Công ty MTĐT Kỳ Anh không được cấp phép xử lý chất thải nguy hại.
Việc chôn lấp bùn thải nguy hại trái phép của Công ty MTĐT Kỳ Anh đã gây ra hậu quả nghiêm trọng khác (gây dư hậu quả nghiêm trọng đến kinh tế - xã hội, gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, làm ảnh hưởng đến ANTT và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của tỉnh).
Với các căn cứ trên, ngày 2/8/2016, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh đã ra quyết định khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại” quy định tại Điều 182a BLHS 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 để điều tra theo quy định của pháp luật.
Toàn bộ rác thải chôn lấp trong trang trại của ông Lê Quang Hòa đã được bốc về bảo quản tại Công ty TNHH MTV Xử lý chất thải công nghiệp Hà Tĩnh.
- Ngoài Công ty MTĐT Kỳ Anh, phải chăng còn có sai phạm của Công ty Formosa Hà Tĩnh nữa, thưa ông?
Như phân tích trên, bùn thải được chôn lấp tại 2 địa điểm của Công ty MTĐT Kỳ Anh có nguồn gốc từ Công ty Formosa Hà Tĩnh và theo kết luận của Bộ TN&MT, đó là chất thải công nghiệp thông thường lẫn chất thải nguy hại. Do vậy phải quản lý, bảo quản như chất thải nguy hại (Khoản 2, Điều 85, Luật Bảo vệ môi trường quy định: “chất thải thông thường có lẫn chất thải nguy hại vượt ngưỡng quy định mà không thể phân loại được thì phải quản lý theo quy định của pháp luật về chất thải nguy hại”; Khoản 1, Điều 29, Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu cũng quy định: chất thải rắn công nghiệp thông thường phải được phân định, phân loại riêng với chất thải nguy hại, trường hợp không thể phân loại được thì phải quản lý theo quy định về chất thải nguy hại).
Công ty Formosa Hà Tĩnh là chủ nguồn thải đã có hành vi vi phạm là không phân định, phân loại, xác định đúng số lượng, khối lượng chất thải nguy hại phải đăng ký và quản lý là vi phạm quy định tại khoản 5, Điều 21, Nghị định số 179/2013 của Chính phủ. Bên cạnh đó, Công ty Formosa Hà Tĩnh đã chuyển giao chất thải nguy hại cho tổ chức, cá nhân không có giấy phép xử lý chất thải nguy hại là vi phạm quy định tại điểm h, khoản 7, Điều 21 Nghị định số 179/2013.
Như vậy, Công ty Formosa Hà Tĩnh cũng là đối tượng bị điều tra trong vụ án. Cơ quan CSĐT Công an Hà Tĩnh sẽ tiến hành điều tra làm rõ trách nhiệm của các cá nhân có liên quan trong Công ty Formosa Hà Tĩnh, tùy vào mức độ vi phạm sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.
- Vai trò của cơ quan quản lý Nhà nước và chính quyền địa phương trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trong vụ án này như thế nào, thưa ông?
Việc vi phạm các quy định của Nhà nước về bảo vệ môi trường trong thời gian qua (như xả thải, chôn lấp bùn thải) trái phép có nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan. Trong đó có nguyên nhân từ phía các cơ quan quản Nhà nước, chính quyền địa phương chưa phát huy hết trách nhiệm, còn sơ hở, lỏng lẻo trong lĩnh vực bảo vệ môi trường dẫn đến xả thải, chôn lấp bùn thải trái phép gây dư hậu quả nghiêm trọng đến kinh tế - xã hội, gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, làm ảnh hưởng đến ANTT và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Để làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước và chính quyền địa phương, ngày 2/8/2016, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có Công văn số 3623 gửi giám đốc các Sở: Nội vụ, TN&MT, Công thương, Trưởng BQL Khu kinh tế tỉnh, Công an tỉnh và Chủ tịch UBND thị xã Kỳ Anh nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra việc xả thải gây sự cố môi trường biển và chôn lấp bùn thải trái phép.
Đối với Công an tỉnh, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình được quy định tại Quyết định số 1726/QĐ-BCA ngày 07/4/2015 của Bộ Công an, đã làm đúng chức năng, nhiệm vụ, phát huy được trách nhiệm của mình trong việc phối hợp với Bộ Công an xác minh tin báo, tố giác tội phạm trong việc xả thải gây sự cố môi trường biển của Formosa. Vấn đề xả thải này liên quan đến 4 tỉnh/thành (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế) và ảnh hưởng đến cả nước về chính trị, kinh tế…, do vậy, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đang chủ trì điều tra làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước và trách nhiệm của cá nhân có liên quan để xảy ra việc xả thải gây sự cố môi trường biển.
Đối với vấn đề chôn lấp bùn thải trái phép, ngay sau khi tiếp nhận tin báo, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh đã kịp thời vào cuộc, phối hợp với các đơn vị liên quan, khi xác định có dấu hiệu tội phạm và ngày 2/8/2016, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh đã kịp thời ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “Vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại” quy định tại Điều 182a Bộ luậ Hình sự 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 để tổ chức điều tra, xử lý theo quy định.
- Xin cảm ơn ông!