Trầu, cau ngày tết

(Baohatinh.vn) - Trong muôn loài thực vật, ít có loài nào phổ biến khắp các làng quê như cây cau và cây trầu. Mỗi dịp tết đến xuân về, không thể thiếu trầu, thiếu cau, bởi như người ta thường nói “Miếng trầu là đầu câu chuyện”. Miếng trầu đầu xuân năm mới lại càng ý nghĩa...

Cây cau thân cứng, mọc thẳng, còn cây trầu thân mềm, thuộc loài dây leo. Hai loài cây này tưởng chừng hoàn toàn xa lạ nhau nhưng chẳng biết từ bao giờ, trầu và cau lại có mối quan hệ thân thiết, khăng khít, để rồi trở thành sự tích mang tên trầu - cau.

Trầu, cau ngày tết

Chẳng biết từ bao giờ, trầu và cau lại có mối quan hệ thân thiết, khăng khít, để rồi trở thành sự tích mang tên trầu - cau.

Miếng trầu tuy bình thường nhưng lại chứa đựng tình cảm và ý nghĩa trong mối quan hệ cộng đồng. Miếng trầu đi với lời mời, lời chào hỏi thân tình, cởi mở.

Tiện đây ăn một miếng trầu

Hỏi rằng quê quán ở đâu chăng là…

Ngày xưa, trầu - cau đã gắn liền với cuộc sống, với lao động sản xuất và với tình yêu đôi lứa qua những câu ca mộc mạc đi vào lòng người.

Anh về cuốc đất trồng cau

Cho em vun ké cây trầu một bên

Khi nào trầu nọ bén lên

Cau kia ra quả lập nên cửa nhà…

Trong nhiều chủng loại hàng hóa bày bán ở các chợ, trầu - cau, thứ sản phẩm mang hơi ấm thôn quê là những mặt hàng bình thường nhưng không vì thế mà ít người mua. Bình thường có trầu để ăn và ngày tết trầu để dâng lên bàn thờ tổ tiên.

Trầu cau là biểu tượng của sự tôn kính, phổ biến trong các lễ tế thần, tế gia tiên, lễ mừng thọ, lễ cưới hỏi và biểu hiện rõ trong ngày lễ trọng - tết Nguyên đán. Bởi vậy, mua cau, mua trầu, mua vôi đều phải lựa chọn cẩn thận. Bửa (bổ) cau, têm trầu cũng phải tinh tế, khéo léo, cao hơn nữa là đòi hỏi phải có nghệ thuật. Bày cau, bày trầu lên đĩa phải cân đối, hài hòa, đẹp mắt. Bình thường, mời nhau miếng trầu đã vui, tết đến xuân về, mời nhau miếng trầu kèm theo lời chúc năm mới tốt lành lại thêm ý nghĩa.

Trầu, cau ngày tết

Ngày tết, trong nồng ấm mùi trầu, bao nhiêu ký ức lại trở về. Ảnh Internet

Trong ngày tết, các bà, các mẹ là những người lo toan hơn ai hết công việc ý nghĩa này. Bên đĩa trầu cau nồng ấm tình cảm, bao nhiêu câu chuyện đã qua trong năm cũ được ôn lại, bao nhiêu ước vọng của năm mới được mở ra. Trong không khí ấm áp của tết cổ truyền, được nghe bà, nghe mẹ truyền dạy mới thấy cái hay, cái đáng nhớ của từng việc làm có ý nghĩa này.

Cuộc sống thời hiện đại đã đổi thay nhiều. Mặc dù thế hệ trẻ ngày nay không xa lạ gì với cây cau, bụi trầu nhưng lại không có thói quen ăn trầu như ngày xưa. Tuy vậy, những gì thuộc về phong tục, tập quán, mang nét đẹp văn hóa thì vẫn tồn tại. Trong không khí đoàn viên, được bà, mẹ truyền dạy cách bửa cau, têm trầu, cách sắp đặt trầu - cau vào đĩa dâng lên bàn thờ tổ tiên làm cho thế hệ trẻ hôm nay hiểu hơn nét đẹp truyền thống từ bao đời.

Hà Tĩnh ghi đậm dấu ấn về thành quả của công cuộc xây dựng nông thôn mới. Đường làng, ngõ thôn rộng mở, sáng - xanh - sạch - đẹp. Những khu dân cư mẫu, những khu vườn mẫu ngày một nhiều thêm, đưa lại biết bao niềm vui cho người dân khắp các thôn quê. Chỉnh trang vườn hộ để xây dựng vườn mẫu đang trở thành phong trào rộng khắp. Mặc dù vậy, nhiều gia đình vẫn dành quỹ đất trồng cau, trồng trầu, bởi đó là bóng dáng gần gũi của làng quê Việt Nam, làng quê Hà Tĩnh gắn liền với phong tục ăn trầu.

Trầu, cau ngày tết

Những hàng trầu xanh mướt ở xã Đỉnh Bàn.

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh là loại hình âm nhạc dân gian đặc sắc đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. “Mời trầu” là một trong những làn điệu mộc mạc mà thương, sâu nặng, nghĩa tình.

Giàn trầu đợi gió xuân về

Buồng cau đủng đỉnh vuốt ve nắng trời...

Mùa xuân trăm hoa đua nở. Xuân sang nghe câu giặm “Mời trầu”, ta lại càng trân trọng, thêm yêu, thêm quý nét đẹp văn hóa đặc sắc của quê hương đã trường tồn qua bao thế hệ. Miếng trầu ngày tết, miếng trầu đầu xuân cũng là miếng trầu đầu câu chuyện của năm mới với bao niềm tin, ước vọng mới tốt lành.

Chủ đề Hội nghị văn hóa Hà Tĩnh

Đọc thêm

Podcast: Chuyện những người phụ nữ Hà Tĩnh được gặp Bác Hồ

Podcast: Chuyện những người phụ nữ Hà Tĩnh được gặp Bác Hồ

Trong ngôi nhà đơn sơ, những bức ảnh kỷ niệm thiêng liêng được treo ngay ngắn như những kỷ vật quý báu. Dù thời gian có qua đi hơn 55 năm thì nhũng ký ức được gặp Bác Hồ vẫn vẹn nguyên trong trái tim bà Tưởng Thị Diên - người Tiểu đội trưởng Tiểu đội dân quân gái Kỳ Phương năm nào....
Podcast: Hà Tĩnh in dấu chân Người

Podcast: Hà Tĩnh in dấu chân Người

Gần bảy thập kỷ đã đi qua, giọng nói trìu mến, thân thương của Bác vẫn còn vang vọng, thấm vào mỗi con tim. Khắc ghi lời Bác kính yêu, Đảng bộ và nhân dân Hà Tĩnh đoàn kết một lòng, ra sức xây dựng quê hương giàu đẹp như sinh thời Người căn dặn và mong muốn...
Đại sứ Nhật Bản ITO Naoki dự sự kiện giao lưu văn hóa tại Hà Tĩnh

Đại sứ Nhật Bản ITO Naoki dự sự kiện giao lưu văn hóa tại Hà Tĩnh

Tối 15/5, tại TP Hà Tĩnh đã diễn ra chương trình giao lưu văn hóa Việt - Nhật với chủ đề “Kết nối thế giới qua Truyện dân gian và Âm nhạc”. Tham dự có ngài ITO Naoki - Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Duy Lâm, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Tất Thắng.
Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Đôi guốc của tam thể

Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Đôi guốc của tam thể

Chú mèo tam thể soi mặt vào vại nước ở gốc cau, vuốt đi vuốt lại mấy sợi ria mép trắng như cước cho thật óng ả rồi thong thả bước ra sân tắm nắng. Gió hây hẩy, nắng nhè nhẹ vàng như mật, tam Thể khoan khoái nằm duỗi dài trên sân...
ABC News: Vì sao bánh mì Việt Nam khiến người Australia 'phát cuồng'?

ABC News: Vì sao bánh mì Việt Nam khiến người Australia 'phát cuồng'?

Trang tin tức ABC News vừa đăng tải bài viết với tiêu đề “Why are Australians obsessed with bánh mì, the Vietnamese roll with the complex history?” (Tạm dịch: Vì sao người Australia “mê” bánh mì Việt Nam, món ăn giản dị chứa đựng câu chuyện lịch sử đặc biệt), phản ánh sức hút ngày càng lớn của bánh mì Việt trên đất Australia.
Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Chiếc đồng hồ cũ kỹ nằm im lìm trong hộp gỗ, phủ đầy bụi thời gian. Đó là kỷ vật giản dị, chứa đựng cả một kho tàng ký ức về người bà đã khuất với biết bao câu chuyện, những hồi ức đẹp đẽ về một thời đã qua...
Ly sữa chua... “chát”!?

Ly sữa chua... “chát”!?

Vị thanh mát của ly sữa chua đánh đá post lên mạng hôm ấy giờ chỉ còn trong mường tượng, nhưng dư vị chua ít, chát nhiều còn đọng lại và phảng phất gần xa ở Hà Tĩnh.
Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Đại lễ Phật đản được tổ chức tại hơn 300 ngôi chùa lớn, nhỏ trên địa bàn Hà Tĩnh là dịp để cộng đồng nhìn nhận những giá trị sống tích cực, lan tỏa tinh thần từ bi, hướng thiện của Phật giáo.
Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Sinh ra và lớn lên ở quê, những cảnh vật, con người nơi đây đã quá quen thuộc với tôi. Tôi yêu dòng sông như dải lụa xanh uốn lượn ôm trọn xóm thôn; yêu những hàng bằng lăng tím lịm chạy dọc theo con đường làng; yêu cả những tường rào được phủ sắc hoa tigon đỏ tươi như màu máu con tim trong bài thơ tình lãng mạn của ai đó...
Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Tuổi trẻ của mẹ tôi là một phần ký ức đẹp đẽ của hai người lính. Tôi lại là con gái của mẹ. Đó là một nỗi niềm sâu kín. Kỷ vật này, tôi sẽ thay mẹ mình giữ mãi...
Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Về thăm quê Bác tháng 5, ta như được đi trong làn hương thơm dịu mát của hoa sen, loài hoa với phẩm cách thanh cao và luôn tỏa rạng, tỏa sáng, vừa thoảng hương thơm ngát, vừa bình dị gần gũi với đồng quê mộc mạc.
Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Đã có hàng trăm bài thơ ra đời tỏ lòng khâm phục và tiếc thương mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc cùng bao người con đã ngã xuống nơi đây, dẫu vậy, “Một chiều Đồng Lộc” vẫn để lại dấu ấn riêng về tứ thơ và tình cảm của tác giả.
Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Có những dòng sông không chỉ chảy qua đất đai mà còn chảy dọc theo miền ký ức. Có những bến nước không chỉ là nơi neo đậu của những chuyến đò ngang, mà còn là nơi neo đậu của hồn quê, của tình người, và những kỷ niệm lắng sâu.
Podcast tản văn: Nhớ bóng tre làng

Podcast tản văn: Nhớ bóng tre làng

Tôi sinh ra và lớn lên từ làng, nơi có lũy tre xanh rì rào khăng khít, nơi ôm ấp tôi từ thuở ấu thơ đầu trần chân đất, nơi thật thà chất phác ruộng đồng vàng hươm, dòng kênh miệt mài tưới tắm đi qua bao vật đổi sao dời…
Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Mùa lúa trổ bông

Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Mùa lúa trổ bông

Chiều quê yên ả, những cánh đồng mướt xanh như tấm thảm trải dài vô tận. Màu xanh ngút ngàn căng tràn sức sống của lúa đương thì con gái khiến người xem như được tiếp thêm nguồn sinh lực sống mạnh mẽ...
Thái Lan lo du lịch Việt Nam vượt mặt

Thái Lan lo du lịch Việt Nam vượt mặt

Lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 3 tăng gần 50% so với trước đại dịch, trong khi Thái Lan tăng trưởng chậm khiến các doanh nghiệp lữ hành lo lắng.
Podcast truyện ngắn: Mùa cau trở lại

Podcast truyện ngắn: Mùa cau trở lại

"Mùa cau trở lại" của tác giả Sơn Trần. Với giọng kể chân thành, mộc mạc, câu chuyện không chỉ nói về mùa cau – mùa vụ gắn bó với đời sống người dân quê – mà còn thấm đẫm những tình cảm gia đình, nỗi nhớ quê hương, và tình yêu âm thầm mà sâu sắc.
Podcast tản văn: Nhớ nhung mít ta ở làng

Podcast tản văn: Nhớ nhung mít ta ở làng

Có những hương vị tuổi thơ chỉ cần nhắc tới thôi đã khiến lòng ta thổn thức. Trong ký ức của nhiều người, trái mít quê – mộc mạc, thơm nồng – không chỉ là món quà ngọt ngào của đất trời mà còn là biểu tượng của tình làng nghĩa xóm, đầy ắp yêu thương.