Trầu, cau ngày tết

(Baohatinh.vn) - Trong muôn loài thực vật, ít có loài nào phổ biến khắp các làng quê như cây cau và cây trầu. Mỗi dịp tết đến xuân về, không thể thiếu trầu, thiếu cau, bởi như người ta thường nói “Miếng trầu là đầu câu chuyện”. Miếng trầu đầu xuân năm mới lại càng ý nghĩa...

Cây cau thân cứng, mọc thẳng, còn cây trầu thân mềm, thuộc loài dây leo. Hai loài cây này tưởng chừng hoàn toàn xa lạ nhau nhưng chẳng biết từ bao giờ, trầu và cau lại có mối quan hệ thân thiết, khăng khít, để rồi trở thành sự tích mang tên trầu - cau.

Trầu, cau ngày tết

Chẳng biết từ bao giờ, trầu và cau lại có mối quan hệ thân thiết, khăng khít, để rồi trở thành sự tích mang tên trầu - cau.

Miếng trầu tuy bình thường nhưng lại chứa đựng tình cảm và ý nghĩa trong mối quan hệ cộng đồng. Miếng trầu đi với lời mời, lời chào hỏi thân tình, cởi mở.

Tiện đây ăn một miếng trầu

Hỏi rằng quê quán ở đâu chăng là…

Ngày xưa, trầu - cau đã gắn liền với cuộc sống, với lao động sản xuất và với tình yêu đôi lứa qua những câu ca mộc mạc đi vào lòng người.

Anh về cuốc đất trồng cau

Cho em vun ké cây trầu một bên

Khi nào trầu nọ bén lên

Cau kia ra quả lập nên cửa nhà…

Trong nhiều chủng loại hàng hóa bày bán ở các chợ, trầu - cau, thứ sản phẩm mang hơi ấm thôn quê là những mặt hàng bình thường nhưng không vì thế mà ít người mua. Bình thường có trầu để ăn và ngày tết trầu để dâng lên bàn thờ tổ tiên.

Trầu cau là biểu tượng của sự tôn kính, phổ biến trong các lễ tế thần, tế gia tiên, lễ mừng thọ, lễ cưới hỏi và biểu hiện rõ trong ngày lễ trọng - tết Nguyên đán. Bởi vậy, mua cau, mua trầu, mua vôi đều phải lựa chọn cẩn thận. Bửa (bổ) cau, têm trầu cũng phải tinh tế, khéo léo, cao hơn nữa là đòi hỏi phải có nghệ thuật. Bày cau, bày trầu lên đĩa phải cân đối, hài hòa, đẹp mắt. Bình thường, mời nhau miếng trầu đã vui, tết đến xuân về, mời nhau miếng trầu kèm theo lời chúc năm mới tốt lành lại thêm ý nghĩa.

Trầu, cau ngày tết

Ngày tết, trong nồng ấm mùi trầu, bao nhiêu ký ức lại trở về. Ảnh Internet

Trong ngày tết, các bà, các mẹ là những người lo toan hơn ai hết công việc ý nghĩa này. Bên đĩa trầu cau nồng ấm tình cảm, bao nhiêu câu chuyện đã qua trong năm cũ được ôn lại, bao nhiêu ước vọng của năm mới được mở ra. Trong không khí ấm áp của tết cổ truyền, được nghe bà, nghe mẹ truyền dạy mới thấy cái hay, cái đáng nhớ của từng việc làm có ý nghĩa này.

Cuộc sống thời hiện đại đã đổi thay nhiều. Mặc dù thế hệ trẻ ngày nay không xa lạ gì với cây cau, bụi trầu nhưng lại không có thói quen ăn trầu như ngày xưa. Tuy vậy, những gì thuộc về phong tục, tập quán, mang nét đẹp văn hóa thì vẫn tồn tại. Trong không khí đoàn viên, được bà, mẹ truyền dạy cách bửa cau, têm trầu, cách sắp đặt trầu - cau vào đĩa dâng lên bàn thờ tổ tiên làm cho thế hệ trẻ hôm nay hiểu hơn nét đẹp truyền thống từ bao đời.

Hà Tĩnh ghi đậm dấu ấn về thành quả của công cuộc xây dựng nông thôn mới. Đường làng, ngõ thôn rộng mở, sáng - xanh - sạch - đẹp. Những khu dân cư mẫu, những khu vườn mẫu ngày một nhiều thêm, đưa lại biết bao niềm vui cho người dân khắp các thôn quê. Chỉnh trang vườn hộ để xây dựng vườn mẫu đang trở thành phong trào rộng khắp. Mặc dù vậy, nhiều gia đình vẫn dành quỹ đất trồng cau, trồng trầu, bởi đó là bóng dáng gần gũi của làng quê Việt Nam, làng quê Hà Tĩnh gắn liền với phong tục ăn trầu.

Trầu, cau ngày tết

Những hàng trầu xanh mướt ở xã Đỉnh Bàn.

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh là loại hình âm nhạc dân gian đặc sắc đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. “Mời trầu” là một trong những làn điệu mộc mạc mà thương, sâu nặng, nghĩa tình.

Giàn trầu đợi gió xuân về

Buồng cau đủng đỉnh vuốt ve nắng trời...

Mùa xuân trăm hoa đua nở. Xuân sang nghe câu giặm “Mời trầu”, ta lại càng trân trọng, thêm yêu, thêm quý nét đẹp văn hóa đặc sắc của quê hương đã trường tồn qua bao thế hệ. Miếng trầu ngày tết, miếng trầu đầu xuân cũng là miếng trầu đầu câu chuyện của năm mới với bao niềm tin, ước vọng mới tốt lành.

Chủ đề Hội nghị văn hóa Hà Tĩnh

Đọc thêm

Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Bước đi trong lòng địa đạo, cô thấy tim mình rung lên trong lồng ngực. Còn người cựu chiến binh già, có biết bao hồi ức đẹp ùa về, hồi ức về một thời binh lửa...
Podcast tản văn" Về đâu tháng Tư

Podcast tản văn: Về đâu tháng Tư?

Rồi mùa hạ sẽ bước những bước chân dập dồn mạnh mẽ, cái nắng non nớt run rẩy tháng Tư sẽ thay bằng những trận nắng trập trùng tháng Năm, tháng Sáu...
Những bài ca bất tử…

Những bài ca bất tử…

Chiến tranh đã lùi xa, mảnh đất bom cày đạn xới năm xưa nay đã trở thành những địa chỉ đỏ. Bài ca bất tử về những người đã sống, chiến đấu trên quê hương Hà Tĩnh vẫn còn vang vọng mãi...
Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Nền tảng dịch vụ du lịch trực tuyến toàn cầu Trip.com vừa chính thức công bố Bảng xếp hạng Trip.Best toàn cầu năm 2025, vinh danh những điểm lưu trú, nhà hàng và điểm tham quan được yêu thích nhất trên thế giới. Trong đó, Việt Nam gây ấn tượng mạnh với 38 đại diện đến từ 11 tỉnh, thành phố trải dài khắp ba miền, góp mặt ở cả ba hạng mục chính.
Vì sao phải đọc sách cùng con?

Vì sao phải đọc sách cùng con?

Ở thời hiện đại, rất nhiều người trẻ đắm chìm trong thế giới mạng, không hiểu được giá trị của sách truyền thống. Vậy, muốn con yêu sách thì người lớn cần phải truyền cảm hứng và làm tấm gương trước.
Văn hóa đọc trong thời đại số

Văn hóa đọc trong thời đại số

Có những người vẫn duy trì thói quen đọc truyền thống, nhưng cũng có nhiều người tiếp cận tri thức qua những phương tiện mới. Thay vì đọc sách giấy, họ tìm đến sách điện tử, audiobook...
Podcast truyện ngắn: Mùa trái dầu bay

Podcast truyện ngắn: Mùa trái dầu bay

Gió vẫn thổi. Trái dầu vẫn rơi từ thinh không, xoay tròn hai cánh chạm đất. Trái dầu có hai cánh nhưng gắn liền cùng một bầu. Hồi đó, trận đánh cuối trước giờ giải phóng cũng là mùa dầu bay ngợp trời đất này.
Tự do hay thiếu văn hóa?

Tự do hay thiếu văn hóa?

Những hành động xúc phạm Vua Hùng hay đùa cợt với hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh trên mạng xã hội là những hành vi phản cảm, thiếu văn hóa, vô ơn, cần bị lên án và tẩy chay.
Podcast tản văn: Tím mùa hoa cũ

Podcast tản văn: Tím mùa hoa cũ

Và tôi, mỗi năm, lại lớn thêm một chút, lại nhớ thêm một phần - như thể cả ký ức của tôi đều nở mùa hoa xoan cũ…