Tết về lại nhớ năm xưa

Những người muôn năm cũ/ Hồn bây giờ ở đâu?

Tết về lại nhớ năm xưa

Luôn trong ký ức người viết là những cái tết gian khó của ngày xưa, để cứ đến đầu tháng Chạp lại thẫn thờ nhớ về ngôi nhà cấp 4 lợp ngói ta, tường ẩm mốc loang lổ rêu, nơi cả gia đình bảy người đùm rúm nhau trong tiết trời giá lạnh cuối năm. Trong mảnh ký ức còn sót lại mãnh liệt và dai dẳng là cái rét thấu xương, bầu trời mờ đục dưới màn mưa phùn lâm thâm, mấy chị em đi học về là xúm quanh lò than hoa ấm sực của bà nội, nơi đó tỏa ra mùi quết trầu cay nồng, và cái tết của chúng tôi bắt đầu từ lúc ấy, khi bà chỉ đàn gà bảo để cúng giao thừa, con lợn kia đến hăm bảy thì cân, xâu nấm nọ để dành nấu bóng, cân gạo ngon này gói bánh chưng... tất cả đều dành để ăn Tết, để cúng ông bà ông vải.

Tết là sự kiện quan trọng bậc nhất đối với tất cả mọi người lúc bấy giờ, và có lẽ đến bây giờ vẫn vậy. Rạo rực, bồn chồn từ những lời bà kể, những món bà dành dụm cho ba ngày tết, chúng tôi háo hức khoe nhau đã sắm được những gì, “năm nay nhà tao sẽ gói ba chục bánh”, “mẹ tao hứa may cho áo nhung hồng”, “bố tao bảo năm nay mua pháo Điện Quang nổ cho đanh”... Chúng tôi cứ ăn tết suông như thế từ những ngày đầu tháng Chạp, rồi cứ háo hức mong ngóng một cái gì lớn lao lắm sắp xảy ra, mà vô tư đâu biết nét lo âu hằn trên khuôn mặt mẹ, đâu biết cái món vay đảo ngói đến tết phải trả, cái món giữa năm sửa nền nhà bị trũng cũng hẹn đến tết, món giật tạm đóng tiền học cho mấy chị em mẹ hứa cuối năm sẽ hồi lại cho người ta... Tất cả đều là tết, một dấu mốc “thiêng” trong chuỗi ngày thiếu thốn, giật gấu vá vai thuở ấy...

Qua rằm tháng Chạp là thời gian trôi nhanh vùn vụt. Cứ đến dịp này tôi lại trởvề tìm nh trong ng ngày xưa ấy. Ở nơi có cái dáng gầy gò của mẹ ngồi gói bánh chưng tối 28 để ngày 29 mấy bà cháu luộc bánh. Bà nội sẽ đặt nồi nước thơm gồm lá bưởi, hương nhu, sả, bồ kết bên cạnh bếp lửa để tắm tất niên. Mẹ tất tả đi làm về rồi cầm tem phiếu sấp ngửa chạy ra cửa hàng mậu dịch xếp hàng mua “Túi hàng tết”. Chúng tôi cứ yên tâm tận hưởng hương vị tết trong tiếng pháo tép đì đẹt, trong mùi tết nồng nàn khắp không gian, còn ngoài kia đã có mẹ, một tay mẹ mang lại cả cái tết đầm ấm cho gia đình...

Rồi lại thấy dáng lưng còng của bà nội đứng trước bàn thờthắp hương đêm Giao thừa. Bà tôi, một người đàn bà không biết chữ nhưng là cuốn “từ điển sống” về hèm tục. Lời rủ rỉ của bà đã ngấm vào tâm hồn ngây thơ của những đứa cháu bé bỏng từ lúc nào, và vẫn theo chúng tôi đến tận bây giờ. Là đứa cháu ngoan của bà, nên đến Giao thừa tôi sẽ có nhiệm vụ ra vòi nước công cộng xách một xô nước nhỏ về trút vào bể, rồi sẽ được bà mừng tuổi cho một tờ bạc mới toanh. Bà đã đi vào thiên thu, nhưng một phần những lời rủ rỉ của bà đã ở lại và được truyền cho các con của chúng tôi. Cứ thế, cái tết xa xưa cùng với những hèm tục của bà, những tất bật lo toan của mẹ, những háo hức thèm thuồng trẻ thơ đã chuyển động cùng với thời gian để đến giờ này tôi còn có cái để kể lại…

Nhớ lại năm xưa cũng là lúc hoài niệm về quá khứ, nhớ lại những người đã mất để trân trọng, biết ơn cội nguồn và thấy mình phải sống có trách nhiệm hơn! Và, cho dù là cái tết của một thời gian khó hay cái tết nay đã đủ đầy, thì đó vẫn là dịp hội tụ những giá trị truyền thống của dân tộc. Dù hòa nhập, dù hiện đại thế nào thì mạch ngầm văn hóa ấy cũng cần được giữ gìn, phát huy, vì đó đã từng và vẫn luôn là những ngày sum vầy, đoàn viên của người Việt. Rất mong sao, trong cơn biến cố do đại dịch gây ra thì tất cả những người con đất Việt dù ở đâu vẫn luôn hướng về tết cổ truyền bằng sự rung cảm từ quá khứ và lạc quan hướng đến tương lai.

Theo ĐỖ CAO HUYỀN/Báo Văn hóa

Đọc thêm

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Tháng Bảy trở mình trong những cơn mưa mềm như dải lụa. Tháng của hoa trái vào mùa, của những tờ giấy báo điểm run run tay học trò, của tiếng ve như thầm tạm biệt...
Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Nhiều yếu tố bất lợi đang kéo ngành du lịch Thái Lan vào giai đoạn khó khăn, khi niềm tin thị trường giảm sâu, dự báo lượng khách quốc tế thấp hơn năm ngoái.
Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Câu chuyện nhẹ nhàng về tình yêu, sự gắn bó và những khởi đầu mới. Trong vòm trời xanh cao ấy, có ánh mắt lặng thầm, có nhịp tim xao động và một lời khẽ chạm trái tim người ở lại.
Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

"Mẹ đợi" khắc họa sâu sắc sự hy sinh và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Đây là tác phẩm mở đầu cho chương trình "Sân khấu truyền hình" của Báo Hà Tĩnh trong năm 2025.
Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Dành vài ngày đến Tuyên Quang (địa phận tỉnh Hà Giang trước sáp nhập) mỗi tháng, Trần Trung kể lại những gì mình thấy qua những tấm ảnh chụp từ trên cao.
Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Kỷ vật luôn gợi nhớ thật nhiều ký ức. Với nhiều người, đó là động lực, niềm tin để ghi nhớ và phấn đấu nhiều hơn trong cuộc sống, học tập...
Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Từ trái tim người trong cuộc, tác giả Yến Thanh đã viết nên "Cúc ơi" - bài thơ lay động lòng người, khắc họa chân thực sự khốc liệt của cuộc chiến tranh và tinh thần quả cảm của những con người tại Ngã ba Đồng Lộc.
Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Năm nay, thời tiết với nhiều thay đổi, giăng mắc vào hồn người những nỗi niềm xa vọng, ưu tư. Sự đan xen của đất trời làm cho nhịp sống bớt vội vàng, lòng người lắng lại, hoài niệm về những dấu ấn tháng Bảy xưa, cùng tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc...
Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Càn quét phòng vé Nhật rồi tiếp tục làm dậy sóng rạp Việt chỉ với 2 ngày chiếu đặc biệt, "Dư ảnh của độc nhãn" đang chứng minh sức hút chưa từng thấy với một tác phẩm hoạt hình.
Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Xứ đạo Cự Lâm (xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) - vùng quê nghèo đang chuyển mình từng ngày với hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, những tuyến đường, khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Không chỉ lưu giữ kho tàng trí thức nhân loại, 7 thư viện lâu đời nhất thế giới dưới đây còn là những kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật độc đáo, tráng lệ cho các tín đồ sách khám phá.
Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Nhỏ bé, giản dị, những lọ dầu gió đã trở nên quen thuộc ở đâu đó trong ngăn tủ đầu giường hay góc bàn nhỏ. Còn với tác giả Hồ Điệp, mùi hương ấy còn là dư âm của một thời đã xa...
Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.