Trong một chuyến công tác, chúng tôi có dịp mục sở thị Nhà máy Sản xuất Pin VinES (TX Kỳ Anh) và được chứng kiến dàn robot tự hành đang miệt mài làm việc. Công việc của công nhân nhà máy là nhìn màn hình điều khiển để bấm nút hoặc kiểm tra lại hoạt động của các cỗ máy. Qua câu nói của một kỹ sư dẫn đoàn: “Đây là tự động hóa, ứng dụng số hóa của VinES”, khiến tôi liên tưởng đến những câu nói của ông Hoàng Nam Tiến - Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT. Ông Tiến nói: “Robot có thể làm việc 24 giờ/ngày, 7 ngày trong tuần mà không cần đi vệ sinh, không đòi tháng lương thứ 13, không cãi sếp...”.
“Trong thời đại AI và robot hiện nay, những công việc đòi hỏi sự cần mẫn và tự lặp lại đã có thể dễ dàng bị thay thế, vì thế bắt buộc con người chúng ta phải thay đổi. Trước cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam không nằm ngoài tiến trình chung đang diễn ra trên thế giới, tất cả các ngành, lĩnh vực đều sẽ phải thay đổi, thực hiện công cuộc chuyển đổi số, ứng dụng AI để có thể phù hợp với sự phát triển của công nghệ” - ông Hoàng Nam Tiến chia sẻ.
Tại Hà Tĩnh, không chỉ Nhà máy Sản xuất Pin VinES, trong nhà xưởng của các tập đoàn lớn hay các khu đô thị mà AI đang len lỏi vào mọi ngõ ngách của cuộc sống, ở tận các làng quê, thôn xóm. AI đang ngày càng trở nên thông minh và hữu dụng, từ việc giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất đến hỗ trợ nông dân cách trồng cây, nuôi gà và cao xa hơn là hoạch định chiến lược phát triển thị trường.
Là người nhạy bén trong công cuộc chuyển đổi số để phát triển nông nghiệp, nhưng anh Trần Xuân Loát - Giám đốc HTX Nông nghiệp Choa (xã Hương Trạch, Hương Khê) vẫn gặp không ít bế tắc để mở rộng quy mô SXKD. Hơn 1 năm qua, kể từ khi tiếp cận với trí tuệ nhân tạo, từng nút thắt dần được tháo gỡ.
Anh Loát chia sẻ: “Khi cụm từ AI bắt đầu trở nên phổ biến, tôi tò mò tìm hiểu và thật sự rất bất ngờ từ giây phút đầu tiên tiếp cận cho đến tận bây giờ. Đầu tiên, chính AI là người thầy dạy tôi cách… sử dụng AI. Giờ đây, tôi thấy việc sử dụng AI khá tiện lợi và dễ dàng. Chiến lược kinh doanh, kế hoạch tiếp cận, mở rộng các thị trường mới mà HTX đang áp dụng là do AI đề xuất”.
Mỗi ngày, bên cạnh công việc chăm sóc vườn bưởi Phúc Trạch như trước đây, anh Loát còn cùng vợ thực hiện các cảnh quay theo ý tưởng, kịch bản của AI, hình thành các video ngắn và đăng tải qua các trang mạng xã hội như: facebook, tiktok... Đến nay, các nền tảng của anh chị đều thu hút hàng chục nghìn lượt theo dõi, trở thành nơi gia đình quảng bá sản phẩm.
Anh Loát phấn khởi nói thêm: “Nếu không có AI hỗ trợ, những người nông dân như chúng tôi sẽ không thể làm nên những video với hàng nghìn, hàng triệu lượt xem, yêu thích. AI cũng cung cấp các “content” bán hàng (các nội dung, thông tin bổ ích) trên mạng xã hội. Thậm chí, tôi chỉ cần cung cấp 1 bức ảnh và AI sẽ tạo thành 1 video quảng bá sản phẩm với nội dung hấp dẫn. Trong sản xuất, AI tư vấn mọi quy trình chăm sóc cây trồng, vật nuôi; có thể lập bảng kê so sánh hiệu quả kinh tế của từng loại cây, con để nông dân lựa chọn đối tượng nuôi, trồng phù hợp”.
Không chỉ SXKD, AI còn hiện diện trong công việc hằng ngày của cán bộ, công chức, giáo viên, bác sỹ, họa sỹ... Là người trẻ, công tác tại Tỉnh đoàn Hà Tĩnh, anh Nguyễn Đăng Anh thấy rõ tiềm năng AI trong hoạt động của đoàn thể. Trong công việc hằng ngày, anh sử dụng các công cụ như ChatGPT để xây dựng các ấn phẩm truyền thông, các tài liệu sinh hoạt Đoàn (poster, infographic, các tạo hình chibi, truyện tranh...); ứng dụng AI giúp nâng cao khả năng thiết kế bắt mắt, bắt trend (xu hướng thịnh hành) hợp với thị hiếu, hấp dẫn. Bên cạnh đó, AI có thể xây dựng các video tuyên truyền, video số hóa tư liệu các di tích, câu chuyện lịch sử - văn hóa, giáo dục phổ biến pháp luật, kỹ năng sống (cách tạo hình nhân vật AI làm MC, giọng đọc thuyết minh, xây dựng kịch bản...). AI cũng giúp xây dựng các nền tảng số thông minh (bản đồ số, kho dữ liệu số); có thể nhắc việc, quản lý công việc, thời gian...
Anh nói về AI như một người bạn thân thiết: “Chỉ cần cung cấp cho ChatGPT thông tin, dữ liệu đầu vào, sau vài giây, “người bạn” siêu trí tuệ này đã phản hồi với những giải pháp, ý tưởng đa dạng. Từ những “tư vấn” đó, tôi có thể thoải mái lựa chọn giải pháp phù hợp nhất. Tuy nhiên, chúng ta cần cẩn trọng kiểm chứng, bởi ChatGPT cũng có thể đưa ra những thông tin không chính xác”.
Trong lĩnh vực y tế, một doanh nghiệp Thái Lan vừa giới thiệu với ngành y Hà Tĩnh về công cụ AI trong khám, chẩn đoán bệnh qua thiết bị thông minh như điện thoại, máy tính bảng… Phần mềm của họ cho phép đo các chỉ số sinh lý (nhịp tim, nồng độ oxy trong máu, huyết áp, mức độ căng thẳng và nhiều chỉ số khác…) thông qua hình ảnh/video, không cần cảm biến tiếp xúc trực tiếp với độ chính xác cao. Trợ lý ảo này cũng có khả năng trò chuyện, tư vấn, hướng dẫn và phân luồng bệnh nhân.
Không đứng ngoài công cuộc số hóa, nhiều chi bộ ở Hà Tĩnh cũng đã đưa AI vào các buổi sinh hoạt chuyên đề, giúp cán bộ, đảng viên nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới. Đơn cử, đầu tháng 5/2025, Chi bộ Cơ quan Đảng ủy UBND tỉnh đã tổ chức sinh hoạt chuyên đề: “Nâng cao nhận thức, ứng dụng chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo vào công việc của Cơ quan chuyên trách Đảng ủy UBND tỉnh Hà Tĩnh” và nhận được phản hồi tích cực của đảng viên.
Tại đây, cán bộ, đảng viên được nghe giới thiệu một số nội dung về chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực tham mưu, nghiên cứu, chỉ đạo, hướng dẫn, giám sát và công tác cơ sở... Cán bộ, đảng viên có thể tìm kiếm sự hỗ trợ của AI trong soạn thảo văn bản, viết bài tuyên truyền, viết các dự thảo kế hoạch, kịch bản chương trình, tóm tắt các nghị quyết... Tuy nhiên, AI không phải là nguồn pháp lý chính thức, vì vậy, quá trình ứng dụng cần chọn lọc kỹ nội dung hỗ trợ, không chia sẻ các thông tin mật, thông tin nội bộ.
Trong xu thế chung, sự chỉ đạo của các cấp đối với việc sử dụng trí tuệ nhân tạo để thúc đẩy KT-XH phát triển là điều tất yếu. Chuyển động rõ nét, đáng chú ý của tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian gần đây là vô cùng quan trọng. Cùng với sự chủ động của các cấp ủy, sở, ban, ngành, đơn vị, vừa qua, Hà Tĩnh đã chính thức thành lập Trung tâm KH-CN và Chuyển đổi số. Trung tâm dù mới ra đời nhưng đã định hình được hướng đi vô cùng quan trọng trong kỷ nguyên số.
Tôi còn nhớ, tại buổi lễ công bố quyết định thành lập trung tâm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Tất Thắng nhấn mạnh: Vai trò của chuyển đổi số, KHCN ngày càng quan trọng. Điều này càng được khẳng định khi Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 (Nghị quyết 57) của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Chức năng, nhiệm vụ mới của Trung tâm KHCN và Chuyển đổi số Hà Tĩnh sẽ rất nặng nề, trong đó, trọng tâm là chuyển đổi số, KH-CN và đổi mới sáng tạo; cần biến KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị.
Trong nhiệm vụ chung của trung tâm, AI sẽ trở thành một trong những động lực thúc đẩy. AI sẽ không chỉ là công nghệ hỗ trợ phổ biến như hiện nay mà chắc chắn là chìa khóa để nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực trên địa bàn Hà Tĩnh.