Con người sống sót để lên Hoả tinh thế nào?

Hàng nghìn người đổ xô về một giảng đường tại Guadalajara, Mexico tham gia buổi nói chuyện của Giám đốc điều hành SpaceX - Elon Musk - về kế hoạch định cư trên Hỏa tinh cho một triệu người trong 40 đến 100 năm tới.

Sự sôi nổi của khán giả vỡ òa khi bài diễn thuyết bắt đầu. Tất cả đều phấn khích khi Musk tuyên bố sẽ tạo ra một cộng đồng tự cung tự cấp khoảng một triệu người trên Hỏa tinh trong 40 đến 100 năm tới.

Musk làm lóa mắt công chúng với ý tưởng về hai phương tiện mới: Tên lửa tái sử dụng cỡ lớn và một phương tiện khổng lồ mang người và hàng hóa đến Hỏa tinh. Ông cũng giải thích những chi tiết quan trọng về chúng, chẳng hạn về kích thước và vật liệu sản xuất. Từ đây, công chúng cũng có một cái nhìn rõ ràng hơn về động cơ Raptor mà SpaceX đang xây dựng để bắt đầu kế hoạch này.

Hơn hết, Musk giải thích mọi mặt về cấu trúc, chẳng hạn như tính tái sử dụng và các tùy chọn về nhiên liệu, có thể làm giảm giá thành du hành đến Hỏa tinh ít hơn 200.000 USD một vé.

Rõ ràng Musk đã chuẩn bị kỹ lưỡng mọi thứ trong một thời gian dài. Tuy nhiên khi cuộc trò chuyện qua đi và sự hào hứng trong hội trường dịu lại, những nghi vấn đã bắt đầu xuất hiện. Theo đó, rất ít chi tiết về sự an toàn được diễn giải và những tuyên bố về kỹ thuật của Musk có vẻ lạc quan đến khó tin, thậm chí không thể đạt được.

Con người sẽ sống sót ra sao trong cuộc du hành này?

Musk đã cung cấp một ít thông tin về cuộc sống trong tàu vũ trụ. Dù ông hứa hẹn chuyến du hành sẽ ngập tràn niềm vui với những nhà hàng và chuyến bay không trọng lực “Zero- G”, chẳng có một tường trình chắc chắn nào về việc hành khách sẽ làm gì khi thời gian chờ đợi, và quan trọng hơn cả, họ sẽ sống sót như thế nào.

Mức độ gia tăng phóng xạ mà nhiều người sẽ trải qua là một trong những mối quan tâm hàng đầu của NASA. Vũ trụ chứa đầy những hạt nhỏ được năng lượng hóa, từ tia lửa mặt trời hoặc từ bức xạ vũ trụ, có khả năng làm hại đến con người trong cuộc du hành.

Các phi hành gia tại Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) được bảo vệ khỏi sự phóng xạ này phần lớn nhờ từ trường trái đất - làm chệch hướng đi của các hạt từ vũ trụ sâu thẳm. Tuy nhiên, những người gánh sứ mạng đi đến Hỏa tinh sẽ không có sự bảo vệ này, và chẳng ai biết chắc điều gì sẽ xảy ra với cơ thể con người.

Mặc dù vậy, Musk tỏ ra không quan tâm lắm đến mối nguy hiểm này. “Sẽ có những rủi ro về phóng xạ, nhưng không thực sự đe dọa đến tính mạng”, Musk nói.

“Một vài rủi ro về ung thư gia tăng, nhưng tôi nghĩ nó tương đối nhỏ”. Ông tiếp tục miêu tả phương thức mà những người định cư Hỏa tinh có thể bảo vệ bản thân - có thể bằng việc tái định hướng tàu vũ trụ dưới tia lửa mặt trời. Tuy nhiên, ông khẳng định rằng mình không quan tâm đặc biệt đến vấn đề này. “Việc phóng xạ xảy ra thường xuyên, và tôi không nghĩ đó là một vấn đề lớn”.

Cách tiếp cận với quá trình phóng xạ như vậy đã gặp phải sự chỉ trích từ các chuyên gia vũ trụ. “Ông ta thảo luận vấn đề này rất nhanh. Đó chỉ là một giải pháp rất chung chung, chứ không phải là cách giải quyết triệt để với vấn đề phóng xạ”, McKay cho biết.

Trong khi có thể có nhiều cách ngăn chặn phóng xạ, còn đó những điều mà nhà du hành vũ trụ không thể tránh khỏi: Không trọng lực. Cơ thể con người sẽ trải qua sự thay đổi đột ngột ở môi trường không trọng lực. Họ có thể bị hao mòn các cơ, mất đi mật độ xương và giảm thị lực.

Phi hành đoàn cần cơ chế rèn luyện nào? 80 ngày trong tàu vũ trụ sẽ ảnh hưởng đến họ ra sao? Môi trường không trọng lực có thể là trò “Zero- G” đầy khoái trá, nhưng toàn bộ sứ mạng sẽ đổ sông đổ bể nếu cơ thể con người bị hủy hoại trên hành trình Hỏa tinh.

Nhiều thắc mắc đặt ra hơn khi phi hành đoàn đã đến Hỏa tinh. Họ sẽ làm gì và ở lại bao lâu cho đến khi quay về Trái Đất? Musk có những ý tưởng về cách tốt nhất để xoay sở trên sao Hỏa - ông nói đến một nền dân chủ trực tiếp - nhưng có vẻ không thể với những người đầu tiên trên sao Hỏa thực hiện sứ mệnh này. Điều họ quan tâm nhất lúc này là làm sao để sống sót.

Những người định cư trên Hỏa tinh sẽ ở đâu và họ sẽ tồn tại như thế nào?

Suốt buổi nói chuyện, Musk chưa hề đề cập đến chuyện con người sẽ sống ở đâu khi đến Hỏa tinh. Video giới thiệu của SpaceX về sứ mạng kết thúc êm đẹp khi những người định cư đến hành tinh này, không cung cấp rõ ràng về cuộc sống của đoàn người kia.

Trong phần vấn đáp sau sự kiện, Musk nói rằng SpaceX chỉ muốn xây dựng một “hệ thống giao thông” đưa con người đến với hành tinh đỏ. “Điều đó chẳng khác gì việc xây dựng đường sắt Union Pacific, và khi hệ thống giao thông được xây dựng, những cơ hội khổng lồ sẽ mở ra cho bất kỳ ai muốn đến Hỏa tinh và xây dựng nền móng nơi một hành tinh mới”, Musk nói.

Vẫn còn mù mờ về việc ai sẽ tạo chỗ ở và xây dựng “nền văn minh tự cung tự cấp” như Musk kỳ vọng. Một nền văn minh như thế nhất thiết cần các hệ thống hỗ trợ sự sống nhằm tạo không khí, nguồn nước sạch cũng như một phương thức để nuôi sống những người định cư.

Khi lượng người đủ lớn, thức ăn từ Trái đất không thể đáp ứng được, họ buộc phải tìm đến mặt đất - nghĩa là phải học trồng trọt, một việc không hề dễ. Đất trên Hỏa tinh được cho rằng chứa nhiều loại muối được biết đến như peclorat, rất độc với con người. Vì thế, nếu đồng ruộng được trồng trên sao Hỏa, chúng cần được phát triển trên đất từ Trái đất, hoặc đất trên sao Hỏa phải được làm sạch.

Musk cũng không giải quyết những thách thức sức khỏe mà con người phải đối mặt trên hành tinh đỏ. Mức độ phóng xạ vẫn còn là mối quan tâm, dù một số được ngăn chặn từ lớp khí quyển mỏng của hành tinh này. Một từ trường nhân tạo có thể tạo ra để ngăn chặn những phân tử mang năng lượng lớn, Musk cho biết, song ông cũng không cung cấp thông tin gì về cách tạo ra từ trường.

Bên cạnh đó, Musk không đối mặt với vấn đề giảm trọng lực. Hỏa tinh có trọng lực lớn hơn vũ trụ, nhưng vẫn chỉ bằng một phần ba so với trọng lực Trái đất. “Chúng ta không biết con người sẽ phản ứng gì, hay phản ứng của một bào thai hoặc một đứa trẻ, với chỉ một phần ba trọng lực”, McKay nói.