Đền Cồn Trú đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

(Baohatinh.vn) - Đền Cồn Trú (xã Nam Phúc Thăng, Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh càng tôn vinh công trạng của Cương quốc công Nguyễn Xí - người đã phục vụ triều nhà Lê qua 4 đời vua, có công lao to lớn trong sự nghiệp đấu tranh chống xâm lược của đất nước.

Đền Cồn Trú đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

Đại biểu tham dự buổi lễ

Chiều 6/4, UBND xã Nam Phúc Thăng (Cẩm Xuyên) long trọng tổ chức lễ đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh Đền Cồn Trú. Đại diện lãnh đạo Sở VH-TT&DL và huyện Cẩm Xuyên cùng tham dự.

Đền Cồn Trú đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

Đền Cồn Trú ở xã Nam Phúc Thăng là đền thờ Cương quốc công Nguyễn Xí.

Di tích Đền Cồn Trú thuộc địa bàn thôn Hưng Quang, xã Nam Phúc Thăng, huyện Cẩm Xuyên. Đền Cồn Trú được gọi theo tên làng Cồn Trú xưa. Đây chính là đền thờ Cương quốc công Nguyễn Xí.

Theo ghi chép của lịch sử, Nguyễn Xí (1397-1465) sinh ở làng Thượng Xá, huyện Chân Phúc (nay là xã Khánh Hợp, huyện Nghi Lộc, Nghệ An). Mồ côi cha mẹ từ khi 9 tuổi, Nguyễn Xí cùng với anh trai là Nguyễn Biện rời quê hương ra đất Lam Sơn (Thanh Hóa) ở với Lê Lợi. Năm 1416, Lê Lợi cùng 18 chiến hữu mở hội thề Lũng Nhai chống giặc Minh xâm lược. Hai anh em Nguyễn Biện, Nguyễn Xí đều tham gia

21 tuổi, Nguyễn Xí cùng anh trai và các chiến hữu lập công đầu trong các trận đánh ở Lạc Thủy, Mường Thôi... thuộc các vùng thượng lưu sông Chu.

Đền Cồn Trú đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

Chủ tịch UBND xã Nam Phúc Thăng Phạm Văn Tuấn trình bày diễn văn ôn lại lịch sử đền Cồn Trú và công lao của Cương quốc công Nguyễn Xí.

Mười năm nếm mật nằm gai, vào sinh ra tử, Nguyễn Xí luôn là vị tướng tiên phong tham gia đánh thắng nhiều trận đánh lớn như: Bồ Đằng, Trà Lân, thành Nghệ An, thành Diễn Châu, Tốt Động, Chúc Động, Đông Quan, Xương Giang... góp phần đưa đất nước thoát khỏi ách thống trị của giặc Minh sau 20 năm bị đô hộ.

Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi vua, Nguyễn Xí được phong chức “Long hổ thượng tướng suy trung bảo chính công thần”. Năm 1429, nhà vua cho khắc biển công thần. Khi bàn công, ông đứng vào hàng thứ năm, được phong tước Huyện Hầu. Để thể hiện sự ưu ái đặc biệt cho những người có công lớn trong khởi nghĩa, Lê Lợi đã ban quốc tính cho Nguyễn Xí là Lê Xí (được mang họ của vua).

Năm 1433, vua Lê Thái Tổ qua đời. Nguyễn Xí nhận di chiếu cùng một số quần thần lập Thái tử Nguyên Long (tức Lê Thái Tông) lên ngôi vua lúc mới 10 tuổi. Ông giữ cương vị giúp vua điều hành công việc triều chính. Trong vương triều nhà Lê, Nguyễn Xí giữ nhiều chức vụ trọng yếu, góp phần to lớn để xây dựng đất nước, mở mang bờ cõi, củng cố chế độ nhà Lê.

Đền Cồn Trú đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Cẩm Xuyên Phạm Văn Thắng: Chính quyền địa phương cần tiếp tục bảo vệ, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh đền Cồn Trú.

Khi đất nước bị ngoại xâm, ông là người cầm quân đi đánh giặc. Khi vương triều nhà Lê lâm vào cảnh Lê Nghi Dân giết Lê Băng Cơ và Hoàng Thái hậu để chiếm đoạt ngôi vua, gây ra sự nhiễu loạn trong triều đình, Nguyễn Xí đã chủ xướng cuộc chính biến vào năm 1460 để diệt trừ bọn phản loạn. Sau khi dẹp bỏ Lê Nghi Dân và bè đảng, Nguyễn Xí đưa Lê Tư Thành (tức Lê Thánh Tông) lên ngôi vua.

Với chiến công oanh liệt trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược và công lao vĩ đại đối với quốc gia trong việc lập lại triều chính, Nguyễn Xí được vua Lê Thánh Tông ban tặng là người “Bình ngô khai quốc/ Tịnh nạn trung hưng”. Cũng chính từ đó, các đời sau coi Nguyễn Xí là người hai lần khai quốc.

Trong cuộc đời làm quan, phụng sự 4 triều vua Lê kéo dài hơn 30 năm (gồm Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông, Lê Thánh Tông), Nguyễn Xí một lòng một dạ trung thần, khai quốc công thần, mở mang đất đai bờ cõi non sông, bảo vệ từng tấc đất.

Ông có vai trò quyết định trong nhiều chính sách tiến bộ. Không chỉ là một võ tướng tài ba, Nguyễn Xí còn là một nhà chính trị lỗi lạc đối với quốc nội và quốc ngoại. Khi Nguyễn Xí qua đời (năm 1465), vua Lê Thánh Tông còn truy tặng ông tước “Thái sư Cương quốc công, đặc ân khai quốc, thụy nghĩa vụ”.

Đền Cồn Trú đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

Lãnh đạo Sở VH-TT&DL và huyện Cẩm Xuyên trao bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh đền Cồn Trú cho chính quyền địa phương.

Với những cống hiến to lớn cho dân tộc, các triều vua sau tiếp tục phong Nguyễn Xí là “Thượng thượng đẳng tôn thần”. Không chỉ có đền thờ do Nhà nước xây dựng, ông còn được Nhân dân nhiều nơi lập đền thờ và tôn làm phúc thần. Tên của ông được đặt cho các công trình đường sá, trường học ở nhiều thành phố trên khắp cả nước như: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Vinh, Hà Tĩnh... Năm 2020, di tích lịch sử lăng mộ và đền thờ Nguyễn Xí ở huyện Nghi Lộc (Nghệ An) đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt.

Đền Cồn Trú ở xã Nam Phúc Thăng được xây dựng bằng tre nứa vào cuối thế kỷ thứ XVII; đến đầu thế kỷ thứ XVIII được xây dựng lại với các hạng mục: hệ thống cột nanh, tắc môn và một tòa điện thờ 3 gian bằng gỗ. Trải qua nhiều biến thiên thăng trầm của lịch sử, ngôi đền bị xuống cấp và trở thành một phế tích. Từ năm 1930 - 1931, Đền Cồn Trú là nơi được chi bộ Đảng địa phương sử dụng để in ấn tài liệu mật, tổ chức họp bàn những nội dung quan trọng. Hiện nay, Đền Cồn Trú được Nhân dân địa phương huy động xã hội hóa để xây dựng lại, trở thành nơi sinh hoạt tín ngưỡng, cầu cho quốc thái, dân an, xã hội ngày càng ấm no, hạnh phúc; động viên, cổ vũ tinh thần kiên trung ái quốc của Nhân dân.

Ghi nhận công lao của Cương quốc công Nguyễn Xí đối với Nhân dân và đất nước và những giá trị văn hóa lịch sử của Đền Cồn Trú, ngày 13/1/2023, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có Quyết định số 124/QĐ-UBND xếp hạng Đền Cồn Trú (xã Nam Phúc Thăng, Cẩm Xuyên) là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Đền Cồn Trú đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh

Chính quyền địa phương đã long trọng tổ chức nghi thức rước bằng xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh vào Đền Cồn Trú.

Chủ đề Di chỉ - Khảo cổ

Đọc thêm

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Tháng Bảy trở mình trong những cơn mưa mềm như dải lụa. Tháng của hoa trái vào mùa, của những tờ giấy báo điểm run run tay học trò, của tiếng ve như thầm tạm biệt...
Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Nhiều yếu tố bất lợi đang kéo ngành du lịch Thái Lan vào giai đoạn khó khăn, khi niềm tin thị trường giảm sâu, dự báo lượng khách quốc tế thấp hơn năm ngoái.
Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Câu chuyện nhẹ nhàng về tình yêu, sự gắn bó và những khởi đầu mới. Trong vòm trời xanh cao ấy, có ánh mắt lặng thầm, có nhịp tim xao động và một lời khẽ chạm trái tim người ở lại.
Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

"Mẹ đợi" khắc họa sâu sắc sự hy sinh và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Đây là tác phẩm mở đầu cho chương trình "Sân khấu truyền hình" của Báo Hà Tĩnh trong năm 2025.
Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Dành vài ngày đến Tuyên Quang (địa phận tỉnh Hà Giang trước sáp nhập) mỗi tháng, Trần Trung kể lại những gì mình thấy qua những tấm ảnh chụp từ trên cao.
Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Kỷ vật luôn gợi nhớ thật nhiều ký ức. Với nhiều người, đó là động lực, niềm tin để ghi nhớ và phấn đấu nhiều hơn trong cuộc sống, học tập...
Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Từ trái tim người trong cuộc, tác giả Yến Thanh đã viết nên "Cúc ơi" - bài thơ lay động lòng người, khắc họa chân thực sự khốc liệt của cuộc chiến tranh và tinh thần quả cảm của những con người tại Ngã ba Đồng Lộc.
Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Năm nay, thời tiết với nhiều thay đổi, giăng mắc vào hồn người những nỗi niềm xa vọng, ưu tư. Sự đan xen của đất trời làm cho nhịp sống bớt vội vàng, lòng người lắng lại, hoài niệm về những dấu ấn tháng Bảy xưa, cùng tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc...
Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Càn quét phòng vé Nhật rồi tiếp tục làm dậy sóng rạp Việt chỉ với 2 ngày chiếu đặc biệt, "Dư ảnh của độc nhãn" đang chứng minh sức hút chưa từng thấy với một tác phẩm hoạt hình.
Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Xứ đạo Cự Lâm (xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) - vùng quê nghèo đang chuyển mình từng ngày với hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, những tuyến đường, khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Không chỉ lưu giữ kho tàng trí thức nhân loại, 7 thư viện lâu đời nhất thế giới dưới đây còn là những kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật độc đáo, tráng lệ cho các tín đồ sách khám phá.
Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Nhỏ bé, giản dị, những lọ dầu gió đã trở nên quen thuộc ở đâu đó trong ngăn tủ đầu giường hay góc bàn nhỏ. Còn với tác giả Hồ Điệp, mùi hương ấy còn là dư âm của một thời đã xa...
Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.