SARS-COV-2 đột biến tạo biến thể như thế nào?

Một nghiên cứu được công bố ngày 4/3/2021 trên tạp chí Nature Medicine chỉ ra 3 biến thể mới của virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 với tốc độ lây lan nhanh hơn. Chúng có khả năng “qua mặt” các kháng thể và vô hiệu hóa “bản gốc” của virus này.

Trước đó, các nhà khoa học thuộc Trường Đại học Hoàng gia London (Anh) cũng cho biết, một biến thể của virus SARS-CoV-2 xuất hiện ở Brazil, được phát hiện ở ít nhất 20 quốc gia trên thế giới, tốc độ lây lan nhanh, có thể tái lây nhiễm cho những người trước đó đã khỏi bệnh.

Khi một loại vi rút nhiễm vào vật chủ (như con người), nó sẽ tạo ra các bản sao mới của chính mình, bắt đầu bằng việc nhân đôi bộ gene. Nhưng trong quá trình này, các bản sao xảy ra lỗi, gọi là đột biến.

Cấu trúc của SARS-CoV-2 rất đơn giản, là bộ gene của acid nucleic là RNA - cấu trúc di truyền của nó, bao quanh bộ gene là lớp vỏ glycoprotein. Lớp vỏ đặc trưng của SARS-CoV-2 có các gai glycoprotein có hình dạng giống chiếc vương miện. Dựa vào bộ gene của các loại Coronavirus, các nghiên cứu ghi nhận các bộ gene này khá giống nhau.

SARS-CoV-2 là một Coronavirus có bộ gene sợi RNA đơn dạng xoắn, tương đương với mRNA (messenger RNA) của tế bào ký chủ, khi vào được bên trong tế bào sẽ nhanh chóng chế tạo các vật liệu cần thiết (gồm các protein và enzym) để sinh sản nhiều sợi RNA, tạo ra các SARS-CoV-2 mới.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khẳng định tầm quan trọng của việc xác định những đột biến của vi rút như tính dễ lây lan, độc lực cao hơn; hoặc sự đáp ứng khác đi với các biện pháp điều trị.

WHO xác nhận có một đột biến D614G, có mặt trong virus SARS-CoV-2 đang phân bố trên toàn thế giới. Gọi là đột biến D614G vì có 1 amino acid thay đổi từ dạng Aspartate (D) thành Glycine (G) ở vị trí 614 trong cấu trúc gen của nó, phần tạo ra protein gai của vi rút. Protein gai rất quan trọng trong quá trình gắn và xâm nhập của vi rút vào trong tế bào bằng cách bám vào các thụ thể ACE2.

Thuật ngữ “biến thể” thường được dành cho một loại vi rút khác biệt. Sự khác biệt này có thể ở tính dễ lây (khả năng truyền bệnh) độc lực (khả năng gây bệnh) của vi rút hoặc sự nhạy cảm với thuốc điều trị (khả năng chịu đựng).

Biến thể của SARS-CoV-2 đang hoành hành ở Âu- Mỹ là D614G. Một nhóm các nhà khoa học của Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos (Mỹ) đã công bố một nghiên cứu về sự xuất hiện của một dạng mới của SARS-CoV-2. Các nghiên cứu cho rằng chủng mới này truyền từ châu Âu sang Mỹ, có khả năng lây cao hơn so với chủng cũ.

PGS.TS.DS NGUYỄN HỮU ĐỨC

Nguồn: SK&ĐS