Người chụp ảnh đường phố Sài Gòn ngày 30/4/1975

Đam mê chụp ảnh cùng với tính cách thích khám phá, ông Nguyễn Đình Đạt đã ghi lại khung cảnh đường phố, người dân Sài Gòn thời điểm chiến sự cam go.

Hồi nhỏ, ông Đạt theo học trường La San Taberd (bây giờ là trường THCS - THPT Trần Đại Nghĩa, quận 1). Đến lớp 10, ông nghỉ học rồi theo đuổi đam mê chụp ảnh. Bố mẹ mua tặng máy ảnh loại rất đắt tiền, giá ngang một xe máy thời đó, để con trai thỏa chí đam mê. Ông cũng đăng ký học một số lớp dạy về nhiếp ảnh, trong đó có phóng sự ảnh chiến trường, kỹ thuật xử lý, phóng rọi phim.

Những ngày cuối tháng 4/1975, tin tức từ các chiến trường dồn về Sài Gòn báo hiệu chuẩn bị có sự thay đổi lớn. Cũng như hầu hết người dân thành phố thời điểm chiến sự giao tranh ác liệt, gia đình ông Đạt lo lắng số phận của mình. Nhiều hàng xóm của ông chọn cách ra đi vì lo sợ bom, còn gia đình ông quyết định ở lại.

Sáng 30/4/1975, chàng thanh niên 19 tuổi bị đánh động bởi nhiều tiếng người dân nhốn nháo trước nhà trên đường Trương Minh Giảng, nay là đường Lê Văn Sĩ, quận 3. Với tính tò mò và liều lĩnh của tuổi trẻ cùng với muốn chụp ảnh đường phố thời khắc đổi thay, ông cầm theo máy ảnh hiệu Nikon FTN phóng nhanh ra đường, trước ngực dán mảnh giấy viết chữ "phóng viên" để tránh bị tấn công.

Khoảnh khắc đầu tiên, ông nhìn thấy nhiều người lính của quân đội Việt Nam Cộng Hòa đang cởi bỏ quân phục, buông vũ khí xuống đất, cúi mặt đi bộ trên đường cách nơi mình đứng khoảng 50 m. Trên cổ một người trong số này còn đeo một thẻ bài bằng inox ghi thông tin, tên tuổi, đơn vị. Ông đưa máy hướng về phía họ, chụp tấm ảnh đầu tiên là hai người lính chỉ mang quần rằn ri, mặt ủ rũ. Trên đường nhiều đồ dùng, quân phục liên quan chính quyền Việt Nam Cộng Hòa bỏ lại ngổn ngang.

Trái ngược với hình ảnh này, những người bộ đội của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam mang theo súng AK, B40, mìn phá rào ngồi trên xe Jeep chạy về phía trung tâm thành phố với khuôn mặt tươi cười, hừng hực khí thế. Sau khi chụp được khoảng 5-6 tấm ảnh trong khoảng 30 phút trên đoạn đường Trương Minh Giảng, ông vội chạy vào nhà vì thấy nhiều bộ đội vẫn còn cầm vũ khí.

Dù vậy, với bản tính gan lì, thanh niên 19 tuổi khi ấy vẫn quyết định lao ra đường để tiếp tục chụp ảnh vào giữa trưa. Lần này, ông cài sẵn chế độ chụp trên máy ảnh, lấy băng keo dán quanh vòng xoay zoom trên ống kính để giữ cố định, nhờ một người bạn lái ôtô Nissan Datsun 1000 rảo quanh các tuyến đường. Vẫn mang nỗi sợ hãi bị "trúng bom, đạn", ở mỗi nơi, khi dừng xe, ông hạ kính xuống giơ máy ảnh chụp thật nhanh, đúng một tấm ảnh rồi rời đi.

Hai chiến sĩ giải phóng quân mặc quân phục, đội mũ tai bèo hút thuốc lá được đặt tên là "Phút thư giãn khi đã làm chủ tình hình". Ảnh: Nguyễn Đình Đạt
Hai chiến sĩ giải phóng quân mặc quân phục, đội mũ tai bèo hút thuốc lá được đặt tên là "Phút thư giãn khi đã làm chủ tình hình". Ảnh: Nguyễn Đình Đạt

Khi xe chạy đến đường cuối đường Yên Đỗ, nay là giao lộ Lý Chính Thắng - Hai Bà Trưng, quận 3, ông bắt gặp khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong bộ ảnh chụp ngày 30/4 lịch sử. Khi ấy, hai chiến sĩ giải phóng quân mặc quân phục màu xanh lá, đội mũ tai bèo chia nhau điếu thuốc lá, trên khuôn mặt thể hiện sự thoải mái. Về sau ông đặt tên bức ảnh là "phút thư giãn khi đã làm chủ tình hình".

Sau đó, ông cùng người bạn tiếp tục đi đến những khu vực nổi bật của thành phố. Trong đó, tại nơi đầu tiên ở ngã tư Hàng Xanh, ông bắt gặp hình ảnh hàng dài chiến sĩ quân giải phóng mang balô, vác súng trên vai, tiến về trung tâm thành phố, nhiều người trong số họ tươi cười, vẫy tay chào khi thấy ông đưa máy lên chụp.

Đến 14h, ông đi ra Xa lộ Biên Hòa nay là Xa lộ Hà Nội. Từ sau lớp kính chắn gió ôtô, ông ghi lại cảnh xe tải quân sự Molotova treo cờ mặt trận giải phóng miền Nam Việt Nam, bên cạnh là xe kéo khẩu pháo hướng về Biên Hòa. Khi ấy tại các giao lộ ở trung tâm thành phố, người dân đi xe đạp, chạy xe máy tấp nập trên đường. Một chiếc xe tăng, thiết giáp bị cháy đen bên cạnh có thi thể của lính Việt Nam Cộng Hòa nằm trên vỉa hè.

Ở cuối lộ trình, ông cùng người bạn đã đến trước cổng Dinh Thống Nhất. Lúc này, cổng dinh đã bị xe tăng húc đổ, đông nghịt người đứng mong ngóng tin tức. Trên đường, hàng trăm nam nữ thanh niên chạy xe đạp, xe máy hay đi bộ đội nón lá. Ở giữa, xe chở những người lính thắng trận chạy tới lui để giữ trật tự trong khi lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam bay phất phới trên nóc Dinh Thống Nhất.

Ngoài chụp ảnh đường phố, con người, bộ đội ngày đó, ông Đạt còn lưu lại hình ảnh kỷ vật của người lính giải phóng quân là chiếc mũ cối dán phía trước dòng chữ: Phất cao cờ quyết thắng, đánh mạnh, đánh nhanh, đánh chắc, táo bạo, thọc sâu vào sào huyệt địch sớm nhất, lập công cao nhất chào mừng 3 ngày kỷ niệm lớn 1/5, 7/5 và 19/5. "Đây cũng là hình ảnh tôi nhớ nhất vì tấm ảnh cho thấy quyết tâm của người lính ngày xưa", ông nói.

Khung cảnh trước Dinh Thống Nhất, quận 1, vào khoảng 15h ngày 30/4/1975. Ảnh: Nguyễn Đình Đạt
Khung cảnh trước Dinh Thống Nhất, quận 1, vào khoảng 15h ngày 30/4/1975. Ảnh: Nguyễn Đình Đạt

Kết thúc một ngày chụp quanh các đường phố, ông Đạt về nhà vào buồng tối để tráng phim, rửa ảnh. Khoảng một tuần sau, ông hoàn thành bộ ảnh gồm 33 tấm chụp khung cảnh ngày thống nhất, giữ kín gần 40 năm sau mới đăng lên mạng xã hội. Bộ ảnh của ông được Viện Khoa học lịch sử Việt Nam cùng nhiều cơ quan thông tấn lưu trữ, xem như là những tư liệu quý giá về ngày thống nhất đất nước.

Sau năm 1975, ông Đạt xin làm tài xế ở Tổng công ty xuất nhập khẩu của Bộ Thương mại. Công tác được 5 năm, ông chuyển qua làm tại phòng xuất nhập khẩu tổng hợp 2 của tổng công ty. Từ vị trí nhân viên, đến năm 1995, ông lên làm phó phòng rồi trưởng phòng kho vận giao nhận trước khi nghỉ hưu vào năm 2006.

vnexpress.net

Đọc thêm

Chùa Thiên Tượng - Hoan Châu đệ nhị danh thắng

Chùa Thiên Tượng - Hoan Châu đệ nhị danh thắng

Toạ lạc trên sườn núi Thiên Tượng của dãy Hồng Lĩnh, chùa Thiên Tượng thuộc phường Trung Lương (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) được xem là Hoan Châu đệ nhị danh thắng với nhiều cảnh đẹp.
Podcast tản văn: Lối cũ ta về

Podcast tản văn: Lối cũ ta về

Lối cũ không chỉ là một con đường, mà là nơi chất chứa yêu thương, là mảnh đất chôn rau cắt rốn, là chiếc nôi của những giấc mơ giữa trưa hè...
Podcast: Chuyện những người phụ nữ Hà Tĩnh được gặp Bác Hồ

Podcast: Chuyện những người phụ nữ Hà Tĩnh được gặp Bác Hồ

Trong ngôi nhà đơn sơ, những bức ảnh kỷ niệm thiêng liêng được treo ngay ngắn như những kỷ vật quý báu. Dù thời gian có qua đi hơn 55 năm thì nhũng ký ức được gặp Bác Hồ vẫn vẹn nguyên trong trái tim bà Tưởng Thị Diên - người Tiểu đội trưởng Tiểu đội dân quân gái Kỳ Phương năm nào....
Podcast: Hà Tĩnh in dấu chân Người

Podcast: Hà Tĩnh in dấu chân Người

Gần bảy thập kỷ đã đi qua, giọng nói trìu mến, thân thương của Bác vẫn còn vang vọng, thấm vào mỗi con tim. Khắc ghi lời Bác kính yêu, Đảng bộ và nhân dân Hà Tĩnh đoàn kết một lòng, ra sức xây dựng quê hương giàu đẹp như sinh thời Người căn dặn và mong muốn...
Đại sứ Nhật Bản ITO Naoki dự sự kiện giao lưu văn hóa tại Hà Tĩnh

Đại sứ Nhật Bản ITO Naoki dự sự kiện giao lưu văn hóa tại Hà Tĩnh

Tối 15/5, tại TP Hà Tĩnh đã diễn ra chương trình giao lưu văn hóa Việt - Nhật với chủ đề “Kết nối thế giới qua Truyện dân gian và Âm nhạc”. Tham dự có ngài ITO Naoki - Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Duy Lâm, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Tất Thắng.
Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Đôi guốc của tam thể

Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Đôi guốc của tam thể

Chú mèo tam thể soi mặt vào vại nước ở gốc cau, vuốt đi vuốt lại mấy sợi ria mép trắng như cước cho thật óng ả rồi thong thả bước ra sân tắm nắng. Gió hây hẩy, nắng nhè nhẹ vàng như mật, tam Thể khoan khoái nằm duỗi dài trên sân...
ABC News: Vì sao bánh mì Việt Nam khiến người Australia 'phát cuồng'?

ABC News: Vì sao bánh mì Việt Nam khiến người Australia 'phát cuồng'?

Trang tin tức ABC News vừa đăng tải bài viết với tiêu đề “Why are Australians obsessed with bánh mì, the Vietnamese roll with the complex history?” (Tạm dịch: Vì sao người Australia “mê” bánh mì Việt Nam, món ăn giản dị chứa đựng câu chuyện lịch sử đặc biệt), phản ánh sức hút ngày càng lớn của bánh mì Việt trên đất Australia.
Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Chiếc đồng hồ cũ kỹ nằm im lìm trong hộp gỗ, phủ đầy bụi thời gian. Đó là kỷ vật giản dị, chứa đựng cả một kho tàng ký ức về người bà đã khuất với biết bao câu chuyện, những hồi ức đẹp đẽ về một thời đã qua...
Ly sữa chua... “chát”!?

Ly sữa chua... “chát”!?

Vị thanh mát của ly sữa chua đánh đá post lên mạng hôm ấy giờ chỉ còn trong mường tượng, nhưng dư vị chua ít, chát nhiều còn đọng lại và phảng phất gần xa ở Hà Tĩnh.
Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Đại lễ Phật đản được tổ chức tại hơn 300 ngôi chùa lớn, nhỏ trên địa bàn Hà Tĩnh là dịp để cộng đồng nhìn nhận những giá trị sống tích cực, lan tỏa tinh thần từ bi, hướng thiện của Phật giáo.
Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Sinh ra và lớn lên ở quê, những cảnh vật, con người nơi đây đã quá quen thuộc với tôi. Tôi yêu dòng sông như dải lụa xanh uốn lượn ôm trọn xóm thôn; yêu những hàng bằng lăng tím lịm chạy dọc theo con đường làng; yêu cả những tường rào được phủ sắc hoa tigon đỏ tươi như màu máu con tim trong bài thơ tình lãng mạn của ai đó...
Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Tuổi trẻ của mẹ tôi là một phần ký ức đẹp đẽ của hai người lính. Tôi lại là con gái của mẹ. Đó là một nỗi niềm sâu kín. Kỷ vật này, tôi sẽ thay mẹ mình giữ mãi...
Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Về thăm quê Bác tháng 5, ta như được đi trong làn hương thơm dịu mát của hoa sen, loài hoa với phẩm cách thanh cao và luôn tỏa rạng, tỏa sáng, vừa thoảng hương thơm ngát, vừa bình dị gần gũi với đồng quê mộc mạc.
Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Đã có hàng trăm bài thơ ra đời tỏ lòng khâm phục và tiếc thương mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc cùng bao người con đã ngã xuống nơi đây, dẫu vậy, “Một chiều Đồng Lộc” vẫn để lại dấu ấn riêng về tứ thơ và tình cảm của tác giả.
Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Có những dòng sông không chỉ chảy qua đất đai mà còn chảy dọc theo miền ký ức. Có những bến nước không chỉ là nơi neo đậu của những chuyến đò ngang, mà còn là nơi neo đậu của hồn quê, của tình người, và những kỷ niệm lắng sâu.