Người đưa ký ức dòng họ Nguyễn Huy đến di sản thế giới

Gặp lại Giáo sư - Viện sỹ Nguyễn Huy Mỹ khi ông vừa trở về từ Hội nghị lần thứ 8 của MOWCAP tại Hàn Quốc, niềm vui vẫn còn ngưng đọng trên gương mặt người con của dòng họ danh giá làng Trường Lưu. Trong căn nhà nhỏ của ông tại thôn 9, xã Song Lộc quê mẹ, những tủ sách lưu giữ di sản dòng họ vẫn nằm im lìm nhưng tâm tư người lưu giữ lại cuộn trào niềm hạnh phúc.

Thuở nhỏ, được theo cha đi giỗ họ, được ngồi cùng mâm với các bậc trưởng lão, cậu bé con Nguyễn Huy Mỹ lúc ấy chưa hề có ý niệm gì về những việc làm của mình sau này nhưng thật may mắn là bao nhiêu câu chuyện ấy đã nằm lại trong ký ức thơ ấu của ông. Để về sau, đó chính là căn nguyên, là động lực để ông bắt đầu sứ mệnh của mình với dòng họ. Năm 1984, ông chính thức bắt đầu công việc kiếm tìm và lưu giữ những di sản của dòng họ rồi tìm cách phát huy giá trị các di sản đó.

Giờ đây, dù sống ở Hà Nội, nhưng hầu như tuần nào ông cũng về quê để chăm chút cho tủ tư liệu của dòng họ. Và bất kỳ lúc nào, dù đang ở bất kỳ nơi đâu, chỉ cần nhận được thông tin về một di sản nào đó của dòng họ cần được giúp đỡ để bảo vệ là ông lại thu xếp về quê để lại thu nhận vào mình những lấp lánh hào quang từ di sản cha ông để lại, để dốc lòng giúp đỡ khôi phục, bảo vệ di sản. Những việc làm tâm huyết của ông Nguyễn Huy Mỹ cũng đã lan toả tới con cháu trong dòng tộc. Hiện nay, giữ gìn và phát huy di sản dòng họ Nguyễn Huy đã trở thành ý thức, hành động bảo vệ trong tất cả cháu con.

Trên thế giới có rất nhiều quốc gia lưu giữ sách tư liệu về những chuyến đi sứ, điển hình như Hàn Quốc có tới 100 cuốn, tuy nhiên, những tư liệu đó lại thiếu bản đồ. “Hoàng Hoa sứ trình đồ” là cuốn sách với phần chính là bản đồ và những ghi chép quý giá, phong phú về hành trình đi sứ của sứ bộ Đại Việt thế kỷ XVIII do Nguyễn Huy Oánh (1713 - 1789) biên tập, hiệu đính và chú thích trong các năm 1765 - 1768

Với những giá trị văn hóa đặc sắc, công tác chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng của đại diện dòng họ Nguyễn Huy và sự hỗ trợ tích cực của tỉnh Hà Tĩnh, hồ sơ “Hoàng Hoa sứ trình đồ” đã được bảo vệ thành công tại phiên họp lần thứ 8 với 17/17 phiếu thông qua. Kể lại với chúng tôi điều này, niềm vui, niềm tự hào ánh lên rực rỡ trong ánh mắt, giọng nói của ông Nguyễn Huy Mỹ.

Theo ông Mỹ, hồ sơ về “Hoàng Hoa sứ trình đồ” được các nước đánh giá cao vì là một hồ sơ quý, hiếm, nói về quan hệ ngoại giao giữa hai nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong thế kỷ thứ XVIII, đóng góp vào việc duy trì nền hòa bình giữa các dân tộc trong khu vực. Ông cũng coi đây là cơ hội tốt nhằm giữ gìn, bảo vệ và tạo sự tiếp cận cũng như sử dụng phổ biến di sản tư liệu quý hiếm của dòng họ. Hiện nay, cuốn sách đã được Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I tu bổ và đóng lại, số hóa. Tới đây, ông Mỹ sẽ đại diện dòng họ, tổ chức in lại, hiệu đính một số lỗi và tìm phương pháp quảng bá rộng rãi. Trong chuyến đi vừa rồi, ông Mỹ cũng đã học được cách bảo vệ, quảng bá di sản của nước bạn và sẽ nỗ lực huy động sự hỗ trợ của con cháu, xã hội, chính quyền để quảng bá những di sản quý hiếm khác của dòng họ Nguyễn Huy Trường Lưu.

Tạm biệt ông Nguyễn Huy Mỹ, tạm biệt căn nhà chứa đựng tư liệu của dòng họ Nguyễn Huy, chúng tôi vẫn canh cánh bên lòng về một khao khát rất chính đáng của ông là sự vào cuộc của chính quyền địa phương trong việc lưu giữ, bảo tồn các di sản này. Chúng tôi cũng mong rằng, các giá trị di sản của dòng họ Nguyễn Huy sẽ sớm được khai thác theo hướng một sản phẩm du lịch để thu hút du khách trong và ngoài nước đến với Can Lộc, đến với Hà Tĩnh.

Ảnh: phan trung hiếu - p. linh - a. thư

thiết kế: huy tùng