Chính trường Mỹ dậy sóng
Tổng thống Trump có nguy cơ bị luận tội. Ảnh: AFP/TTXVN
45 năm sau vụ bê bối Watergate, 20 năm sau vụ bê bối của cựu Tổng thống Bill Clinton, cơ chế luận tội lại một lần nữa “sống lại” trong chính trường Mỹ. Nỗ lực lật đổ Tổng thống Trump của phe Dân chủ dường như đã đầu độc chính trường Mỹ hơn cả hai vụ luận tội trước đó.
Theo kênh CNN, không giống như cáo buộc câu kết với Nga trong chiến dịch tranh cử, vụ việc của Tổng thống Trump liên quan Ukraine lần này khá rõ ràng và có thể khiến ông dễ bị tổn thương về mặt chính trị.
Câu hỏi ở đây là Tổng thống Trump có lạm dụng quyền lực khi lợi dụng khoản viện trợ quân sự để gây sức ép với một nước để hủy hoại đối thủ chính trị Joe Biden hay không và Nhà Trắng có tìm cách bưng bít sự việc hay không.
Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Adam Schiff ngày 26/9 nói: “Tổng thống Mỹ đã phản bội lời thề nhậm chức, phản bộ lời thề bảo vệ an ninh quốc gia, phản bộ lời thề bảo vệ hiến pháp”.
Theo ông Schiff, tiết lộ của một nhân vật trong cộng đồng tình báo về cuộc gọi điện ngày 25/7 của Tổng thống Trump với Tổng thống Urkaine là một “lộ trình”. Nhân vật này cáo buộc Nhà Trắng che giấu sự việc và tiết lộ đã khiến một số đồng minh chủ chốt của Tổng thống bị thẩm vấn như luật sư Rudy Giuliani và Bộ trưởng Tư pháp William Barr.
Theo con số của CNN, 219 nghị sĩ Dân chủ ở Hạ viện, chiếm hơn một nửa tổng số 435 thành viên, đã công khai ủng hộ tiến trình luận tội Tổng thống Trump. Phe Cộng hòa cũng đã làm mọi cách để bảo vệ tổng thống. Các nghị sĩ và người ủng hộ thuộc phe Cộng hòa đã tìm cách bác bỏ các bằng chứng về việc Tổng thống Trump gây sức ép với Ukraine để điều tra ông Biden, người có thể là đối thủ tiềm tàng của ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2020.
Nhà Trắng cho rằng luận tội là một vụ tấn công trắng trợn nữa mà phe Dân chủ nhằm vào ông Trump, một tổng thống mà phe này coi là bất hợp pháp kể từ khi đắc cử năm 2016.
Về phần mình, Tổng thống Trump nói trong một bài phát biểu đanh thép ngày 26/9: “Những điều mà họ, những người Dân chủ đang làm với đất nước này là điều hổ thẹn và không được phép. Cần phải có cách ngăn chặn điều đó”.
Cáo buộc nhằm vào Tổng thống Trump
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi (phải) và Tổng thống Donald Trump. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngày 23/9, nước Mỹ dự kiến theo dõi những gì Tổng thống Trump thể hiện tại Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York. Tuy nhiên, chỉ trong nháy mắt, mọi chuyện thay đổi với vụ bê bối Ukraine.
Trong những tuần tiếp theo, câu chuyện xung quanh cuộc nói chuyện của Tổng thống Trump với người đồng cấp Ukraine chắc chắn sẽ bị bóp méo với động cơ chính trị. Cụ thể, Tổng thống Trump bị cáo buộc lợi dụng khoản viện trợ quân sự 400 triệu USD cho Ukraine để ép nước này điều tra ông Joe Biden.
Tổng thống dường như nghĩ rằng ông có thể chứng minh mình vô tội khi ngày 25/9 công bố bản ghi chép nội dung cuộc gọi với Tổng thống Ukraine. Tuy nhiên, động thái này của ông khiến mọi chuyện tồi tệ hơn. Mặc dù phe Cộng hòa khẳng định không có chuyện đôi bên cùng có lợi ở đây nhưng nội dung bản ghi chép đúng là có đoạn Tổng thống Trump đề nghị Ukainre “giúp”.
Sự việc thêm phức tạp khi toàn bộ báo cáo về cuộc điện đàm đã được công bố. Báo cáo của nhân vật bí ẩn trong cộng đồng tình báo là thứ mà Nhà Trắng tìm cách ngăn chặn để giảm nhẹ cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump.
Nhân vật bí ẩn trên viết báo cáo cáo buộc Tổng thống sử dụng quyền lực để tạo điều kiện cho nước ngoài can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020. Nếu điều đó đúng, đây là sẽ cáo buộc tương tự lạm dụng quyền lực tổng thống – một cáo buộc có thể bị luận tội.
Một chi tiết khác đáng chú ý hơn là nhân vật bí ẩn trên cho rằng Nhà Trắng tìm cách che giấu bằng chứng về hành vi của Tổng thống.
Báo cáo nói rằng các quan chức được yêu cầu lấy bản ghi chép cuộc điện thoại từ hệ thống máy tính dùng để lưu những thông tin an ninh quốc gia nhạy cảm nhất. Theo kênh CNN, nếu đúng thì đây có thể là một vi phạm khi dùng hệ thống lưu trữ bí mật quốc gia để bảo vệ tài liệu có mục đích chính trị đơn thuần. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói: “Đây là sự che giấu”.
Lộ trình
Phe Dân chủ cho rằng đã có “lộ trình” luận tội Tổng thống. Ảnh: AFP/TTXVN
Phe Dân chủ cho rằng giờ họ đã có lộ trình để luận tội Tổng thống sau khi bà Pelosi thông báo điều tra luận tội.
Bà Pelosi đã trao cho Ủy ban Tình báo Hạ viện quyền điều tra luận tội. Động thái đầu tiên của Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Schiff là công bố tài liệu của nhân vật bí ẩn trước phiên điều trần với Giám đốc Tình báo Quốc gia Joseph Maguire – người mà phe Dân chủ cáo buộc che giấu tài liệu với Quốc hội.
Nhà Trắng đang chuẩn bị những luận cứ để bảo vệ tổng thống. Phó Tổng thống Mike Pence ngày 26/9 nói: “Chúng tôi thấy nhiều người Dân chủ dành cả hai năm rưỡi vừa rồi đưa ra những cáo buộc vô căn cứ và họ tiếp tục tìm cách lật đổ ý nguyện của người dân Mỹ trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua”.
Trong phát biểu với các nhà ngoại giao Mỹ tại Liên hợp quốc, Tổng thống Trump nói: “Tôi muốn biết ai là người đó, ai là người trao cho nhân vật kia thông tin? Vì làm thế không khác gì gián điệp”. Về phần mình, ông Joe Biden đã đáp trả Tổng thống một cách quyết liệt, cáo buộc ông tìm cách “chiếm đoạt bầu cử”. “Ông ấy muốn nhờ nước ngoài giúp thắng bầu cử”, cựu Phó Tổng thống Mỹ Biden cáo buộc.
Tuy nhiên, nghị sĩ Cộng hòa Mike Conaway cho rằng Tổng thống hoàn toàn có quyền đề nghị đối tác nước ngoài điều tra tham nhũng. Ông nói: “Tổng thống này đề nghị Tổng thống khác giúp thực thi pháp luật về hành vi sai trái thực sự rất phù hợp”.
