Những tư liệu quý về Đại thi hào Nguyễn Du qua mộc bản triều Nguyễn

(Baohatinh.vn) - 9 phiên bản mộc bản, 9 bản rập mộc bản trên giấy dó đã cung cấp tư liệu quý về sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du (Hà Tĩnh) trong 18 năm làm quan ở triều đình nhà Nguyễn.

Vào ngày 12/9, tức ngày 10 tháng 8 năm Giáp Thìn, tại lễ giỗ lần thứ 204 năm của Đại thi hào Nguyễn Du, Ban Quản lý (BQL) Di tích Nguyễn Du đã tổ chức trưng bày, giới thiệu chuyên đề “Đại thi hào Nguyễn Du qua tư liệu mộc bản triều Nguyễn”. Buổi trưng bày thu hút sự tham gia theo dõi của đông đảo du khách, các nhà nghiên cứu trong và ngoài tỉnh.

7AA.jpg
Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải tham dự khai mạc và tham quan trưng bày, giới thiệu chuyên đề “Đại thi hào Nguyễn Du qua tư liệu mộc bản triều Nguyễn”.

Nội dung của đợt trưng bày gồm có 9 phiên bản mộc bản, 9 bản rập mộc bản trên giấy dó có nội dung ghi chép về Đại thi hào Nguyễn Du. Trong đó có các tư liệu quý viết về sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du trong suốt 18 năm làm quan triều đình nhà Nguyễn. Từ năm Nhâm Tuất đến năm Gia Long thứ nhất (1802), Nguyễn Du được nhận chức Tri phủ Thường Tín, sau vì bị bệnh nên ông xin từ chối. Năm Gia Long thứ 5 (1806), Nguyễn Du được triệu vào nhận chức Đông các học sĩ. Năm Gia Long thứ 8 (1809), ông ra làm Cai bạ Quảng Bình và được đánh giá là trị dân rất có công trạng.

Năm Gia Long thứ 12 (1813), Nguyễn Du được thăng chức Cần chánh điện học sĩ, sung chức Chánh sứ, sang nhà Thanh để cống nạp hằng năm. Năm 1815, ông được thăng chức Hữu tham tri bộ Lễ. Năm Minh Mạng thứ nhất (1820), Nguyễn Du lại có lệnh đi sứ, nhưng chưa đi thì đã qua đời. Sự việc này đã được chính sử triều Nguyễn ghi chép rõ qua bộ mộc bản được UNESCO công nhận là Tư liệu Di sản thế giới (2009). Đặc biệt, trong các phiên bản mộc bản còn ghi lại những lời đánh giá của Vua Gia Long về Nguyễn Du ra làm Cai bạ Quảng Bình và của Vua Minh Mạng khi Nguyễn Du mất trước khi sang nhà Thanh đi sứ.

DA.jpg
Phiên bản mộc bản và phiên bản mộc bản trên giấy dó được trưng bày.

Ngoài ra, trong đợt trưng bày còn có 1 phiên bản mộc bản của Tiến sĩ Nguyễn Tán và 2 bản rập mộc bản trên giấy dó (1 của Tiến sĩ Nguyễn Tán, 1 của Tiến sĩ Nguyễn Mai). Đây là 2 vị tiến sĩ của dòng họ Nguyễn Tiên Điền đậu vào thời Nguyễn. Tất cả nội dung trong 10 phiên bản mộc bản, 11 bản rập mộc bản trên giấy dó đều nằm trong bộ mộc bản triều Nguyễn gồm 34.618 tấm - đó là những văn bản chữ Hán - Nôm được khắc ngược trên gỗ để in thành sách tại Việt Nam vào thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, hiện lưu giữ tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia IV (Đà Lạt), được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu thuộc chương trình ký ức thế giới.

Được biết, đây là dạng tư liệu quý hiếm đã được BQL Di tích Nguyễn Du triển khai thực hiện sưu tầm trong khoảng thời gian gần 10 năm, dưới hình thức sao bản và bản rập trên giấy dó.

BA.jpg
Đông đảo du khách đến tham quan trưng bày.

Chia sẻ về hành trình gần 10 năm thực hiện việc sưu tầm, bà Trần Thị Vinh – Phó Trưởng ban phụ trách BQL Di tích Nguyễn Du cho biết: “Khi mộc bản Triều Nguyễn được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu thuộc Chương trình ký ức thế giới và sau đó giao cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV lưu giữ thì chúng tôi đã liên hệ với trung tâm để tìm hiểu những nội dung liên quan đến Đại thi hào Nguyễn Du.

Sau một thời gian tìm hiểu, Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV đã thông tin có 9 mộc bản nói về Đại thi hào Nguyễn Du. Ngay sau đó, BQL đã nhanh chóng cử cán bộ vào để sưu tầm, tìm hiểu. Do điều kiện về nguồn lực và nhân lực nên cứ mỗi năm BQL lại vào sưu tầm từ 1 đến 2 phiên bản. Cho đến 2023 thì hoàn thành việc sưu tầm phiên bản mộc bản và bản rập khuôn trên giấy dó. Đến lễ giỗ lần thứ 204 của đại thi hào, được sự cho phép của Sở VH-TT&DL, BQL đã quyết định tổ chức trưng bày, giới thiệu bộ sưu tập để du khách, nhà nghiên cứu nắm bắt, chiêm ngưỡng các tư liệu quý về Đại thi hào Nguyễn Du trong suốt 18 năm làm quan dưới triều Nguyễn”.

CA.jpg
Đây là tư liệu quý để các em học sinh nắm bắt chân thực về cuộc đời, sự nghiệp Đại thi hào Nguyễn Du.

Bà Vinh cũng khẳng định, từ trước tới nay, tư liệu ghi chép về cuộc đời sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du, nhất là giai đoạn ông làm quan triều Nguyễn (từ năm 1802 đến tháng 8/1820) rất ít. Điều này do nhiều nguyên nhân về sự chuyển đổi các giai đoạn lịch sử, chiến tranh, thiên tai và một phần do ý thức con người. Do đó, tư liệu về Đại thi hào Nguyễn Du qua tư liệu mộc bản triều Nguyễn đã được sưu tầm và giới thiệu lần này vô cùng quý giá, giúp du khách và các nhà nghiên cứu có cái nhìn rõ nét và chân thực hơn.

Cùng các em học sinh tham quan trưng bày, cô giáo Dương Thị Hiền Lương – Trường THCS Tiên Yên chia sẻ: “Từ trước tới nay, tôi chủ yếu biết về cuộc đời, sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du qua sử sách và những lời giới thiệu của các hướng dẫn viên. Lần này được tìm hiểu những điều đó qua mộc bản, tôi và học sinh hiểu hơn và có thêm nhiều cảm xúc trước công lao, đóng góp to lớn của đại thi hào”.

EA.jpg
Việc trưng bày đang được diễn ra tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du.

Hiện nay, các phiên bản mộc bản và các bản rập mộc bản trên giấy dó vẫn đang được trưng bày tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du. Đây cũng là hoạt động thiết thực mở đầu cho các chuỗi sự kiện văn hóa hướng tới đại lễ kỷ niệm 260 năm ngày sinh, tưởng niệm 205 năm ngày mất Đại thi hào Nguyễn Du vào năm 2025.

Nguyễn Du sinh năm 1765, mất năm 1820, quê ở xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tên chữ là Tố Như, hiệu Thanh Hiên. Thân sinh Đại thi hào Nguyễn Du là Hoàng giáp Nguyễn Nghiễm, từng làm quan đến chức Tham Tụng dưới triều Lê, mẹ là bà Trần Thị Tần, quê ở Kinh Bắc - Bắc Ninh. Thời nhà Nguyễn, Nguyễn Du làm quan tri huyện, 2 lần được triều đình cử đi sứ nhà Thanh, Trung Quốc. Ông lâm bệnh và mất ở kinh thành Huế vào ngày 10 tháng 8 âm lịch năm 1820. Nguyễn Du để lại cho hậu thế nhiều di sản văn chương giá trị, chứa chan tình yêu thương đối với con người, đặc biệt là người phụ nữ, trong đó, nổi bật là kiệt tác Truyện Kiều.

Chủ đề Danh nhân Hà Tĩnh

Đọc thêm

24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

Gợi ý một số hoạt động phải xem trong ngày 2/9 và một số điểm tham quan, ăn uống, vui chơi đậm chất Hà Nội cho du khách đến từ miền Trung và miền Nam.
ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

Trong xu thế ngày càng nhiều người Việt lựa chọn rời xa phố thị, tìm đến thiên nhiên và sự tĩnh lặng để chữa lành cả thể chất lẫn tinh thần, ADB định hướng phát triển du lịch "chữa lành", tận dụng lợi thế giữa rừng núi, thiên nhiên nhằm thu hút du khách trải nghiệm tại Hà Tĩnh.
Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, khán giả cả nước, trong đó có Hà Tĩnh sẽ được thưởng thức bộ phim điện ảnh “Mưa Đỏ” – một khúc tráng ca về tinh thần bất khuất, khát vọng hòa bình và hòa hợp dân tộc.
Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Chương trình diễu binh, diễu hành sáng 2/9 gồm không quân bay chào mừng, diễu binh diễu hành các khối theo thứ tự diễu hành của các khối nghi trượng, diễu binh của các khối đi bộ, các khối Quân đội nhân dân Việt Nam trước, sau đó đến các khối quân đội nước ngoài, rồi đến khối dân quân, du kích, các khối công an. Kịch bản chương trình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt. 
Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Để giữ bình yên cuộc sống, người chiến sĩ công an đều có những lần đối diện ranh giới sống - chết, giữa nhiệm vụ và tình thân. Câu chuyện của Thượng úy Trần Long là 1 trong số đó...
Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân, thời gian qua, các đơn vị nghệ thuật và cơ quan liên quan ở Hà Tĩnh không ngừng tìm tòi hướng đi đưa nghệ thuật biểu diễn đến gần hơn với khán giả, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Dù không được bày biện cầu kỳ, chẳng mang tên gọi mỹ miều, nhưng những món ăn của Hà Tĩnh chất chứa bao ký ức ngọt ngào, thấm đẫm tình thân và gửi gắm trọn vẹn hồn cốt quê nhà...
80 năm văn chương một vùng đất

80 năm văn chương một vùng đất

Tám mươi năm qua, văn học Hà Tĩnh đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong dòng chảy văn chương nước nhà, xứng danh một vùng văn hóa lớn của Tổ quốc.
Podcast tản văn: Ký ức sông La

Podcast tản văn: Ký ức sông La

Với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, sông La đã nuôi dưỡng tâm hồn và chở che suốt hành trình hơn nữa thế kỷ cuộc đời. Đó cũng là dòng ký ức được ông nâng niu lưu giữ và gửi gắm trong tản văn: Ký ức sông La
13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

Công ty du lịch nổi tiếng thế giới Explore Worldwide xếp hạng các bãi biển ở Thái Lan, Anh và Mỹ đẹp nhất thế giới năm 2025, nhờ cảnh quan độc đáo, trải nghiệm gắn liền thiên nhiên.
Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, đến nay, Hà Tĩnh đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để cùng cả nước tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) tại Hà Nội.
Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Truyện ngắn "Chuyện tình bên suối vắng" của tác giả Lê Nguyễn là một minh chứng rõ nét cho tình yêu thời chiến, một tình yêu vừa lãng mạn, nên thơ nhưng cũng đầy bi tráng và hy sinh.
Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Tản văn "Nhớ cơn mưa mùa cũ" của tác giả Nguyễn Thị Hà sẽ đưa chúng ta về lại một miền ký ức tuổi thơ trong trẻo và hồn nhiên và cả tình yêu thương ấm áp của mẹ.
 Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Tháng Tám mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng của quê hương, đất nước. Giữa mênh mang đất trời, nghe như có tiếng gọi của lịch sử dân tộc vang vọng về một thời đã qua nhưng rất đỗi tự hào.
Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Có những nấm mồ không một dòng họ tên, chỉ có gió biển và lòng người thương nhớ. Mộ gió, nơi yên nghỉ tượng trưng của những người lính vĩnh viễn nằm lại giữa trùng khơi vì Tổ quốc.
SOOBIN và Hòa Minzy mang âm nhạc Việt thăng hoa trên sân khấu 8Wonder

SOOBIN và Hòa Minzy mang âm nhạc Việt thăng hoa trên sân khấu 8Wonder

Bên cạnh những ngôi sao đình đám toàn cầu như DJ Snake, J Balvin, The Kid LAROI hay DPR IAN, SOOBIN và Hoà Minzy – những nghệ sĩ nổi tiếng bậc nhất Vpop cũng sẽ góp mặt tại sân khấu siêu nhạc hội đẳng cấp quốc tế ngày 23/8. Sự xuất hiện của 2 nghệ sĩ hàng đầu trong nước cùng dàn sao khắp 5 châu sẽ tạo nên những màn trình diễn bùng nổ, đẳng cấp hướng tới chào mừng 80 năm Quốc khánh.