Những tư liệu quý về Đại thi hào Nguyễn Du qua mộc bản triều Nguyễn

(Baohatinh.vn) - 9 phiên bản mộc bản, 9 bản rập mộc bản trên giấy dó đã cung cấp tư liệu quý về sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du (Hà Tĩnh) trong 18 năm làm quan ở triều đình nhà Nguyễn.

Vào ngày 12/9, tức ngày 10 tháng 8 năm Giáp Thìn, tại lễ giỗ lần thứ 204 năm của Đại thi hào Nguyễn Du, Ban Quản lý (BQL) Di tích Nguyễn Du đã tổ chức trưng bày, giới thiệu chuyên đề “Đại thi hào Nguyễn Du qua tư liệu mộc bản triều Nguyễn”. Buổi trưng bày thu hút sự tham gia theo dõi của đông đảo du khách, các nhà nghiên cứu trong và ngoài tỉnh.

7AA.jpg
Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải tham dự khai mạc và tham quan trưng bày, giới thiệu chuyên đề “Đại thi hào Nguyễn Du qua tư liệu mộc bản triều Nguyễn”.

Nội dung của đợt trưng bày gồm có 9 phiên bản mộc bản, 9 bản rập mộc bản trên giấy dó có nội dung ghi chép về Đại thi hào Nguyễn Du. Trong đó có các tư liệu quý viết về sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du trong suốt 18 năm làm quan triều đình nhà Nguyễn. Từ năm Nhâm Tuất đến năm Gia Long thứ nhất (1802), Nguyễn Du được nhận chức Tri phủ Thường Tín, sau vì bị bệnh nên ông xin từ chối. Năm Gia Long thứ 5 (1806), Nguyễn Du được triệu vào nhận chức Đông các học sĩ. Năm Gia Long thứ 8 (1809), ông ra làm Cai bạ Quảng Bình và được đánh giá là trị dân rất có công trạng.

Năm Gia Long thứ 12 (1813), Nguyễn Du được thăng chức Cần chánh điện học sĩ, sung chức Chánh sứ, sang nhà Thanh để cống nạp hằng năm. Năm 1815, ông được thăng chức Hữu tham tri bộ Lễ. Năm Minh Mạng thứ nhất (1820), Nguyễn Du lại có lệnh đi sứ, nhưng chưa đi thì đã qua đời. Sự việc này đã được chính sử triều Nguyễn ghi chép rõ qua bộ mộc bản được UNESCO công nhận là Tư liệu Di sản thế giới (2009). Đặc biệt, trong các phiên bản mộc bản còn ghi lại những lời đánh giá của Vua Gia Long về Nguyễn Du ra làm Cai bạ Quảng Bình và của Vua Minh Mạng khi Nguyễn Du mất trước khi sang nhà Thanh đi sứ.

DA.jpg
Phiên bản mộc bản và phiên bản mộc bản trên giấy dó được trưng bày.

Ngoài ra, trong đợt trưng bày còn có 1 phiên bản mộc bản của Tiến sĩ Nguyễn Tán và 2 bản rập mộc bản trên giấy dó (1 của Tiến sĩ Nguyễn Tán, 1 của Tiến sĩ Nguyễn Mai). Đây là 2 vị tiến sĩ của dòng họ Nguyễn Tiên Điền đậu vào thời Nguyễn. Tất cả nội dung trong 10 phiên bản mộc bản, 11 bản rập mộc bản trên giấy dó đều nằm trong bộ mộc bản triều Nguyễn gồm 34.618 tấm - đó là những văn bản chữ Hán - Nôm được khắc ngược trên gỗ để in thành sách tại Việt Nam vào thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, hiện lưu giữ tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia IV (Đà Lạt), được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu thuộc chương trình ký ức thế giới.

Được biết, đây là dạng tư liệu quý hiếm đã được BQL Di tích Nguyễn Du triển khai thực hiện sưu tầm trong khoảng thời gian gần 10 năm, dưới hình thức sao bản và bản rập trên giấy dó.

BA.jpg
Đông đảo du khách đến tham quan trưng bày.

Chia sẻ về hành trình gần 10 năm thực hiện việc sưu tầm, bà Trần Thị Vinh – Phó Trưởng ban phụ trách BQL Di tích Nguyễn Du cho biết: “Khi mộc bản Triều Nguyễn được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu thuộc Chương trình ký ức thế giới và sau đó giao cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV lưu giữ thì chúng tôi đã liên hệ với trung tâm để tìm hiểu những nội dung liên quan đến Đại thi hào Nguyễn Du.

Sau một thời gian tìm hiểu, Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV đã thông tin có 9 mộc bản nói về Đại thi hào Nguyễn Du. Ngay sau đó, BQL đã nhanh chóng cử cán bộ vào để sưu tầm, tìm hiểu. Do điều kiện về nguồn lực và nhân lực nên cứ mỗi năm BQL lại vào sưu tầm từ 1 đến 2 phiên bản. Cho đến 2023 thì hoàn thành việc sưu tầm phiên bản mộc bản và bản rập khuôn trên giấy dó. Đến lễ giỗ lần thứ 204 của đại thi hào, được sự cho phép của Sở VH-TT&DL, BQL đã quyết định tổ chức trưng bày, giới thiệu bộ sưu tập để du khách, nhà nghiên cứu nắm bắt, chiêm ngưỡng các tư liệu quý về Đại thi hào Nguyễn Du trong suốt 18 năm làm quan dưới triều Nguyễn”.

CA.jpg
Đây là tư liệu quý để các em học sinh nắm bắt chân thực về cuộc đời, sự nghiệp Đại thi hào Nguyễn Du.

Bà Vinh cũng khẳng định, từ trước tới nay, tư liệu ghi chép về cuộc đời sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du, nhất là giai đoạn ông làm quan triều Nguyễn (từ năm 1802 đến tháng 8/1820) rất ít. Điều này do nhiều nguyên nhân về sự chuyển đổi các giai đoạn lịch sử, chiến tranh, thiên tai và một phần do ý thức con người. Do đó, tư liệu về Đại thi hào Nguyễn Du qua tư liệu mộc bản triều Nguyễn đã được sưu tầm và giới thiệu lần này vô cùng quý giá, giúp du khách và các nhà nghiên cứu có cái nhìn rõ nét và chân thực hơn.

Cùng các em học sinh tham quan trưng bày, cô giáo Dương Thị Hiền Lương – Trường THCS Tiên Yên chia sẻ: “Từ trước tới nay, tôi chủ yếu biết về cuộc đời, sự nghiệp của Đại thi hào Nguyễn Du qua sử sách và những lời giới thiệu của các hướng dẫn viên. Lần này được tìm hiểu những điều đó qua mộc bản, tôi và học sinh hiểu hơn và có thêm nhiều cảm xúc trước công lao, đóng góp to lớn của đại thi hào”.

EA.jpg
Việc trưng bày đang được diễn ra tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du.

Hiện nay, các phiên bản mộc bản và các bản rập mộc bản trên giấy dó vẫn đang được trưng bày tại Di tích Quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du. Đây cũng là hoạt động thiết thực mở đầu cho các chuỗi sự kiện văn hóa hướng tới đại lễ kỷ niệm 260 năm ngày sinh, tưởng niệm 205 năm ngày mất Đại thi hào Nguyễn Du vào năm 2025.

Nguyễn Du sinh năm 1765, mất năm 1820, quê ở xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tên chữ là Tố Như, hiệu Thanh Hiên. Thân sinh Đại thi hào Nguyễn Du là Hoàng giáp Nguyễn Nghiễm, từng làm quan đến chức Tham Tụng dưới triều Lê, mẹ là bà Trần Thị Tần, quê ở Kinh Bắc - Bắc Ninh. Thời nhà Nguyễn, Nguyễn Du làm quan tri huyện, 2 lần được triều đình cử đi sứ nhà Thanh, Trung Quốc. Ông lâm bệnh và mất ở kinh thành Huế vào ngày 10 tháng 8 âm lịch năm 1820. Nguyễn Du để lại cho hậu thế nhiều di sản văn chương giá trị, chứa chan tình yêu thương đối với con người, đặc biệt là người phụ nữ, trong đó, nổi bật là kiệt tác Truyện Kiều.

Chủ đề Danh nhân Hà Tĩnh

Đọc thêm

Chùa Thiên Tượng - Hoan Châu đệ nhị danh thắng

Chùa Thiên Tượng - Hoan Châu đệ nhị danh thắng

Toạ lạc trên sườn núi Thiên Tượng của dãy Hồng Lĩnh, chùa Thiên Tượng thuộc phường Trung Lương (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) được xem là Hoan Châu đệ nhị danh thắng với nhiều cảnh đẹp.
Podcast tản văn: Lối cũ ta về

Podcast tản văn: Lối cũ ta về

Lối cũ không chỉ là một con đường, mà là nơi chất chứa yêu thương, là mảnh đất chôn rau cắt rốn, là chiếc nôi của những giấc mơ giữa trưa hè...
Podcast: Chuyện những người phụ nữ Hà Tĩnh được gặp Bác Hồ

Podcast: Chuyện những người phụ nữ Hà Tĩnh được gặp Bác Hồ

Trong ngôi nhà đơn sơ, những bức ảnh kỷ niệm thiêng liêng được treo ngay ngắn như những kỷ vật quý báu. Dù thời gian có qua đi hơn 55 năm thì nhũng ký ức được gặp Bác Hồ vẫn vẹn nguyên trong trái tim bà Tưởng Thị Diên - người Tiểu đội trưởng Tiểu đội dân quân gái Kỳ Phương năm nào....
Podcast: Hà Tĩnh in dấu chân Người

Podcast: Hà Tĩnh in dấu chân Người

Gần bảy thập kỷ đã đi qua, giọng nói trìu mến, thân thương của Bác vẫn còn vang vọng, thấm vào mỗi con tim. Khắc ghi lời Bác kính yêu, Đảng bộ và nhân dân Hà Tĩnh đoàn kết một lòng, ra sức xây dựng quê hương giàu đẹp như sinh thời Người căn dặn và mong muốn...
Đại sứ Nhật Bản ITO Naoki dự sự kiện giao lưu văn hóa tại Hà Tĩnh

Đại sứ Nhật Bản ITO Naoki dự sự kiện giao lưu văn hóa tại Hà Tĩnh

Tối 15/5, tại TP Hà Tĩnh đã diễn ra chương trình giao lưu văn hóa Việt - Nhật với chủ đề “Kết nối thế giới qua Truyện dân gian và Âm nhạc”. Tham dự có ngài ITO Naoki - Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Duy Lâm, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Trọng Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Tất Thắng.
Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Đôi guốc của tam thể

Podcast mỗi tuần một câu chuyện: Đôi guốc của tam thể

Chú mèo tam thể soi mặt vào vại nước ở gốc cau, vuốt đi vuốt lại mấy sợi ria mép trắng như cước cho thật óng ả rồi thong thả bước ra sân tắm nắng. Gió hây hẩy, nắng nhè nhẹ vàng như mật, tam Thể khoan khoái nằm duỗi dài trên sân...
ABC News: Vì sao bánh mì Việt Nam khiến người Australia 'phát cuồng'?

ABC News: Vì sao bánh mì Việt Nam khiến người Australia 'phát cuồng'?

Trang tin tức ABC News vừa đăng tải bài viết với tiêu đề “Why are Australians obsessed with bánh mì, the Vietnamese roll with the complex history?” (Tạm dịch: Vì sao người Australia “mê” bánh mì Việt Nam, món ăn giản dị chứa đựng câu chuyện lịch sử đặc biệt), phản ánh sức hút ngày càng lớn của bánh mì Việt trên đất Australia.
Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Podcast truyện ngắn: Kỷ vật cuối cùng

Chiếc đồng hồ cũ kỹ nằm im lìm trong hộp gỗ, phủ đầy bụi thời gian. Đó là kỷ vật giản dị, chứa đựng cả một kho tàng ký ức về người bà đã khuất với biết bao câu chuyện, những hồi ức đẹp đẽ về một thời đã qua...
Ly sữa chua... “chát”!?

Ly sữa chua... “chát”!?

Vị thanh mát của ly sữa chua đánh đá post lên mạng hôm ấy giờ chỉ còn trong mường tượng, nhưng dư vị chua ít, chát nhiều còn đọng lại và phảng phất gần xa ở Hà Tĩnh.
Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Thắp sáng tinh thần từ bi và hướng thiện

Đại lễ Phật đản được tổ chức tại hơn 300 ngôi chùa lớn, nhỏ trên địa bàn Hà Tĩnh là dịp để cộng đồng nhìn nhận những giá trị sống tích cực, lan tỏa tinh thần từ bi, hướng thiện của Phật giáo.
Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Podcast tản văn: Vàng nắng vàng đồng

Sinh ra và lớn lên ở quê, những cảnh vật, con người nơi đây đã quá quen thuộc với tôi. Tôi yêu dòng sông như dải lụa xanh uốn lượn ôm trọn xóm thôn; yêu những hàng bằng lăng tím lịm chạy dọc theo con đường làng; yêu cả những tường rào được phủ sắc hoa tigon đỏ tươi như màu máu con tim trong bài thơ tình lãng mạn của ai đó...
Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Podcast truyện ngắn: Bí mật dưới chân đèn

Tuổi trẻ của mẹ tôi là một phần ký ức đẹp đẽ của hai người lính. Tôi lại là con gái của mẹ. Đó là một nỗi niềm sâu kín. Kỷ vật này, tôi sẽ thay mẹ mình giữ mãi...
Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Podcast tùy bút: Về thăm quê Bác Làng Sen

Về thăm quê Bác tháng 5, ta như được đi trong làn hương thơm dịu mát của hoa sen, loài hoa với phẩm cách thanh cao và luôn tỏa rạng, tỏa sáng, vừa thoảng hương thơm ngát, vừa bình dị gần gũi với đồng quê mộc mạc.
Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Podcast đến với bài thơ hay: Một chiều Đồng Lộc

Đã có hàng trăm bài thơ ra đời tỏ lòng khâm phục và tiếc thương mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc cùng bao người con đã ngã xuống nơi đây, dẫu vậy, “Một chiều Đồng Lộc” vẫn để lại dấu ấn riêng về tứ thơ và tình cảm của tác giả.
Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Podcast tản văn: Bến nước sông quê

Có những dòng sông không chỉ chảy qua đất đai mà còn chảy dọc theo miền ký ức. Có những bến nước không chỉ là nơi neo đậu của những chuyến đò ngang, mà còn là nơi neo đậu của hồn quê, của tình người, và những kỷ niệm lắng sâu.