Ảnh hưởng của bão Mặt Trời
Theo thông tin trên báo chí, Tiến sĩ Tamitha Skov, nhà vật lý thời tiết không gian tại Tập đoàn Hàng không Vũ trụ Los Angeles vừa phát đi thông báo Trái đất sẽ bị “cú đánh trực tiếp” từ một cơn bão mặt trời diễn ra vào ngày 19/7.
Bà Skov đã viết thông tin trên Twitter cùng một video mô hình dự đoán của NASA: “Đánh trực tiếp! Cơn bão lớn giống như con rắn quay vòng, phóng ra khỏi Mặt Trời tấn công trực diện Trái đất. Từ trường của cơn bão Mặt trời hướng về Trái đất sẽ rất khó dự đoán. Chúng có thể mang xung lực cấp G2 hoặc G3 nếu từ trường của cơn bão này hướng về phía nam”.
“Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) dự đoán tác động diễn ra vào đầu ngày 19-7 (giờ địa phương). Cực quang sẽ mạnh và sâu ở vĩ độ trung bình”, bà giải thích.
Một cơn bão Mặt Trời dội vào Trái Đất.
Theo các cơ quan thời tiết của chính phủ Mỹ và Anh, từ tháng 3/2022, Trái đất liên tục bị các cơn bão địa từ của Mặt trời tấn công. Mặc dù các cơn bão địa từ chưa gây ra tác hại lớn nào, nhưng chúng là dấu hiệu của các cơn bão mạnh hơn trong tương lai.
Chuyên gia thiên văn học Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam cho biết, bão Mặt Trời trên thực tế là sự bùng nổ bất thường của các hạt mang điện phóng ra từ Mặt Trời, một hiện tượng được gọi chính xác là sự phun trào nhật hoa (CME). Những dòng hạt mang điện từ Mặt Trời thường ngày vẫn liên tục phóng vào không gian và va chạm với Trái Đất. Dòng hạt mang điện đó được gọi là gió Mặt Trời.
Còn bão Mặt Trời, hay sự phun trào nhật hoa trên thực tế là sự tăng cường độ đột ngột của gió Mặt Trời do hoạt động bất thường ở một khu vực nào đó trên Mặt Trời với sự xuất hiện của những quầng lửa hoặc các vết đen.
Những vụ bùng nổ hoạt động ở một số khu vực của Mặt Trời thường gây ra những hiệu ứng từ ảnh hưởng tới sinh hoạt của con người ở Trái Đất. Thường thì những vụ phun trào nhật hoa nhỏ, thường dẫn tới những hiệu ứng chúng ta gọi là bão từ hay bão Mặt Trời chỉ gây ảnh hưởng ở mức độ thấp, chẳng hạn như làm gián đoạn sóng truyền hình, radio, điện thoại… có ảnh hưởng tới sức khỏe của con người nhưng mức độ không đáng ngại.
Hoạt động của Mặt Trời cùng tác động của nó là không thể ngăn cản được. Tuy nhiên nếu dự báo sớm, các cơ quan chức năng có thể sớm có kế hoạch bảo trì và sẵn sàng sửa chữa những hư hại về kỹ thuật mà hiện tượng này gây ra. Mỗi đợt bão Mặt Trời diễn ra ngắn, vài giờ đến vài ngày.
PGS.TS Hà Duyên Châu, Nguyên Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu cho biết, bão Mặt Trời hay còn gọi là bão từ có thể gây ra tình trạng mất tín hiệu vệ tinh, nhiễu loạn sóng radio, việc điều khiển bay bị gián đoạn... Theo thống kê thì trên thế giới hàng năm xảy ra rất nhiều trận bão Mặt Trời. Bão từ mạnh cũng có khả năng ảnh hưởng tới đường dây tải điện và các ống dẫn dầu khí.
Hạn chế ra ngoài khi có bão Mặt Trời
Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn cho biết, trong những giai đoạn Mặt Trời đang hoạt động mạnh, người dân cũng nên hạn chế thời gian bị phơi quá lâu dưới ánh nắng và nếu có thể thì hạn chế việc di chuyển bằng máy bay. Tắt thiết bị điện ngay sau khi sử dụng, tắt định vị vệ tinh, sạc sẵn tất cả điện thoại, máy tính là một cách để bảo vệ đồ dùng khi có những hoạt động đặc biệt mạnh của Mặt Trời.
Hiện việc dự báo bão Mặt Trời vẫn còn những khó khăn bởi để có số liệu chính xác cần phải quan sát chi tiết từ các kính thiên văn hiện đại ở mặt đất cũng như ngoài không gian. Với công nghệ hiện có ở Việt Nam thì chúng ta chưa thể theo dõi và dự đoán được chính xác bão Mặt Trời. Người dân tiếp cận thông tin về bão Mặt Trời chủ yếu qua các nghiên cứu nhỏ lẻ được công bố.
Theo các chuyên gia vật lý thiên văn, cứ 11 năm sẽ đến thời kỳ mặt trời hoạt động mạnh, đỉnh của các chu kỳ bão Mặt Trời là các năm 2000, 2012 và đến nay là năm 2022. Theo chu kỳ này, từ nay đến đầu năm 2023 có thể sẽ có các trận bão Mặt Trời lớn.
Trong dự báo ngắn hạn thì có thể dự báo trước khoảng 2-3 ngày khi bão mặt trời xảy ra. Việc dự báo này sẽ dựa trên việc quan sát các vết đen và các bùng nổ sắc cầu xuất hiện ở Mặt trời. Khi trên bề mặt Mặt trời xuất hiện các vết đen và các bùng nổ sắc cầu này thì có nghĩa các chùm plasma có thể được tung xuống Trái đất. Trận bão Mặt trời mạnh thì sau khoảng 1 ngày chùm plasma sẽ tới được Trái đất, trận bình thường thì sẽ là 2-3 ngày.
“Bão mặt trời là một hiện tượng tự nhiên, giống như động đất hay sóng thần, nên không thể tránh được. Người ta chỉ có thể dự báo trước và có các công nghệ sản xuất vệ tinh bền vững hơn để ứng phó với các trận bão từ mạnh. Tuy nhiên, không thể tránh khỏi vệ tinh bị giảm tuổi thọ, hoặc các linh kiện bị hư hỏng, khi có những trận bão từ cực mạnh xảy ra”, PGS.TS Hà Duyên Châu nhấn mạnh.
Theo ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, các hạt mang điện từ Mặt trời va chạm với mặt đất sẽ tác động tới toàn bộ những vùng được chiếu sáng. Do đó, mỗi người muốn hạn chế ảnh hưởng tới sức khỏe thì nên hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng. |
