Nguy cơ TNGT từ lối đi tự mở ngang qua đường sắt
Những ngày qua, sau sự việc tàu hàng HH62 kéo 20 toa, tải trọng 850,4 tấn tông trúng xe ô tô tải BKS 26C-032.88 khi phương tiện này nằm dọc theo đường sắt xảy ra lúc 7h50’ ngày 1/3 tại thôn Liên Hòa, xã Đức Liên, huyện Vũ Quang (gần vị trí ga Hòa Duyệt) làm tuyến đường sắt Bắc – Nam qua khu vực này bị tê liệt 25 giờ, đã cho thấy nguy cơ phức tạp về tình hình trật tự an toàn giao thông (ATGT) đường sắt.
Vụ tai nạn giao thông (TNGT) đường sắt dù may mắn không gây thiệt hại về người nhưng khiến cho ngành đường sắt chịu nhiều thiệt hại khi vừa phải khắc phục sự cố, vừa phải chuyển tải hành khách và nhiều chuyến tàu bị chậm giờ.
Theo ông Kiều Đình Ái – Trưởng ga Hòa Duyệt, vị trí xảy ra vụ tai nạn giữa tàu hàng HH62 với ô tô tải ở đoạn tuyến Km 358+490 tại thôn Liên Hòa, xã Đức Liên là lối đi tự mở qua đường sắt. Khi đang di chuyển qua lối đi tự mở qua đường sắt, xe tải có sự cố nên đã dừng trên đường ray dẫn tới vụ tai nạn.
Lối đi tự mở qua đường sắt tại Km 358+490 ở thôn Liên Hòa, xã Đức Liên là một con đường bê tông nhỏ, uốn lượn theo núi và bờ sông. Điểm giao cắt giữa đường bê tông với đường sắt khá khúc khuỷu, điểm lên xuống lởm chởm đá dăm, có vài ba biển cảnh báo nguy hiểm.
Chủ tịch UBND xã Đức Liên Nguyễn Văn Hùng xác nhận: Lối đi tự mở qua đường sắt tại Km 358+490 đã có từ lâu đời, là con đường độc đạo từ trung tâm xã vào khu vực rừng núi – nơi có 11 hộ dân, 40 nhân khẩu đang sinh sống và nhiều diện tích đất nông nghiệp và đất rừng sản xuất của người dân.
Theo ông Nguyễn Văn Hùng, tuyến đường sắt Bắc – Nam đi qua địa bàn dài 6 km nhưng có 9 lối đi tự mở qua đường sắt, trong đó, thôn Liên Hòa 6 vị trí, thôn Liên Châu 3 vị trí. Những lối đi tự mở qua đường sắt trên địa bàn xã đều đã có từ lâu, gần như là những con đường độc đạo phục vụ đi lại trong sinh hoạt, sản xuất cho người dân.
Tuyến đường sắt Bắc – Nam qua huyện Vũ Quang có chiều dài hơn 8 km, đi qua 2 xã Đức Hương và Đức Liên. Trên tuyến có 26 vị trí giao cắt giữa đường sắt với đường bộ, trong đó, có 1 vị trí được các cơ quan thẩm quyền cấp phép với cần chắn tự động, 25 vị trí còn lại là lối đi tự mở, không được cấp phép.
Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị huyện Vũ Quang Nguyễn Văn Tiến cho hay: Trong những năm qua, địa phương đã huy động nhiều nguồn lực, tập trung thực hiện thu hẹp, giảm, xóa bỏ lối đi tự mở giao cắt với đường sắt. Tới nay, đã xóa bỏ được 4 lối đi tự mở qua đường sắt, hiện còn 21 vị trí chưa thể triển khai. Huyện có kế hoạch xóa bỏ thêm 7 vị trí khác, tuy nhiên, khi xóa bỏ các lối tự mở ngang qua đường sắt, cần phải xây dựng hệ thống đường gom, hầm chui, cầu vượt…, với nguồn kinh phí nhiều tỷ đồng, trong khi, nguồn lực địa phương còn hạn chế, cần phải có sự hỗ trợ từ tỉnh và các bộ, ngành Trung ương.
Trong khi đó, với 45 km chiều dài đường sắt Bắc – Nam đi qua địa bàn, huyện Hương Khê trước đây có tới 56 lối đi tự mở qua đường sắt. Đây cũng là địa phương có số lượng lối đi tự mở qua đường sắt nhiều nhất của Hà Tĩnh.
Xác định mối nguy tiềm ẩn do TNGT từ các lối đi tự mở ngang qua đường sắt, huyện Hương Khê thường xuyên chỉ đạo, tuyên truyền, triển khai nhiều giải pháp để thu hẹp, giảm và tiến tới xóa bỏ các lối đi tự mở qua đường sắt trên địa bàn.
Dù có nhiều nỗ lực nhưng thời gian qua, địa phương cũng chỉ xóa bỏ được 5 lối đi tự mở ngang qua đường sắt. 51 vị trí còn lại, huyện đã có kế hoạch, nhưng khó khăn kinh phí vẫn là vấn đề cốt lõi khiến cho việc giảm, xóa bỏ lối đi tự mở ngang qua đường sắt của địa phương này gặp “trắc trở”.
Ông Lê Quang Vinh – Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị huyện Hương Khê cho hay: Theo tính toán, muốn xóa bỏ các lối đi tự mở ngang qua đường sắt, huyện cần có kinh phí gần 60 tỷ đồng để xây dựng hệ thống đường gom, hầm chui, cần đóng mở tự động. Việc này gần như là “quá sức” với địa phương.
Nhiều khó khăn, thách thức trong xóa lối đi tự mở qua đường sắt
Tuyến đường sắt Bắc – Nam đi qua 3 huyện Hương Khê, Vũ Quang, Đức Thọ của Hà Tĩnh có tổng chiều dài 70,28 km. Theo thống kê, trên địa bàn toàn tỉnh hiện có 79 lối đi tự mở ngang qua đường sắt (Hương Khê 51 vị trí, Vũ Quang 21 vị trí và Đức Thọ 7 vị trí).
Phần lớn lối đi tự mở qua đường sắt ở Hà Tĩnh có vị trí đoạn đường hẹp, độ dốc lớn, không có hệ thống tín hiệu cảnh báo tự động, tầm nhìn bị hạn chế, có lưu lượng người và phương tiện tham gia giao thông khá lớn nên tiềm ẩn nguy cơ TNGT đường sắt.
Thực hiện Quyết định số 358/QĐ-TTg ngày 10/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ với mục tiêu đến hết năm 2025 phải xóa bỏ hoàn toàn lối đi tự mở qua đường sắt, cùng với việc ban hành kế hoạch triển khai thu hẹp, giảm, xóa bỏ lối đi tự mở giao cắt với đường sắt quốc gia qua địa bàn, UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị, địa phương thực hiện.
Sở GTVT (cũ), nay là Sở Xây dựng, cũng đã từng có báo cáo thực trạng, giải pháp thực hiện và dự kiến kinh phí để xóa bỏ toàn bộ lối đi tự mở với kinh phí khoảng 170,7 tỷ đồng (trong đó ngân sách địa phương 72,1 tỷ và ngân sách Trung ương 98,6 tỷ). UBND tỉnh sau đó có báo cáo, đề xuất dự án đầu tư thực hiện thu hẹp, giảm, xóa bỏ lối đi tự mở gửi Bộ GTVT (cũ), nay là Bộ Xây dựng nhưng chưa có ý kiến phản hồi.
Dù vậy, trong những năm qua, với nhiều nỗ lực của ban ngành cấp tỉnh và quyết liệt của các địa phương, sau 5 năm, từ 101 lối đi tự mở giao cắt với đường sắt, tới nay, tỉnh đã xóa bỏ được 22 vị trí, hiện còn 79 vị trí. Kết quả đáng ghi nhận nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu của Thủ tướng Chính phủ.
Ông Nguyễn Trần Toản – Trưởng phòng Quản lý kết cấu hạ tầng giao thông (Sở Xây dựng) cho hay: Việc chậm xóa bỏ lối đi tự mở ngang qua đường sắt xuất phát từ nhiều nguyên nhân, song, khó khăn lớn nhất vẫn là nguồn kinh phí thực hiện, bởi, để xóa bỏ các lối đi tự mở qua đường sắt, phải đầu tư xây dựng hệ thống đường gom, cống chui, chắn tự động…, nên cần sự hỗ trợ từ các bộ, ngành Trung ương.
Xóa bỏ lối đi tự mở ngang qua đường sắt là việc hết sức cần thiết trong công tác đảm bảo trật tự ATGT đường sắt, bảo vệ an toàn cho các chuyến tàu, tính mạng và tài sản cho người người dân. Trong khi các cấp chính quyền đang nỗ lực triển khai thực hiện, rất cần sự đồng lòng, đồng thuận của người dân trong chấp hành pháp luật giao thông đường sắt để có thể hạn chế tối đa các vụ việc đáng tiếc về TNGT.
Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã nhiều lần kiến nghị với Chính phủ, Bộ GTVT (cũ), nay là Bộ Xây dựng và các địa phương xóa bỏ toàn bộ lối đi tự mở ngang qua đường sắt. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều vị trí chưa được xử lý, dẫn tới nguy cơ xảy ra TNGT đường sắt. Chúng tôi mong muốn các địa phương sẽ phối hợp tích cực với đơn vị, Cục Đường sắt Việt Nam, Bộ Xây dựng để trong năm 2025 này quyết tâm xóa bỏ lối đi tự mở ngang qua đường sắt.