Vấn nạn trẻ em nghèo bị ép livestream ăn xin trên TikTok

Hàng loạt buổi livestream trên TikTok đang biến trẻ em nghèo thành công cụ xin tiền toàn cầu, bất chấp lệnh cấm và những cảnh báo về bóc lột.

Những đứa trẻ khoanh chân trước camera, chắp tay cầu xin người lạ trên livestream TikTok. "Chúng cháu rất nghèo, xin hãy giúp đỡ", một cậu bé nhìn thẳng vào ống kính nói. Xung quanh cậu là một túp lều lợp bùn, có vẻ như ở Afghanistan. Khán giả đến từ Mỹ, Anh và nhiều nơi khác trên thế giới, thỉnh thoảng tặng quà ảo "hoa hồng" trị giá 1 xu.

Từ tháng 1 đến tháng 4/2025, một cuộc điều tra của Observer đã phát hiện hàng loạt buổi livestream ăn xin trên TikTok ở nhiều quốc gia như Indonesia, Pakistan, Afghanistan, Syria, Ai Cập và Kenya.

Trẻ em, người già, thậm chí là người khuyết tật bị đưa lên sóng hàng giờ để cầu xin quà tặng ảo – sau đó được quy đổi thành tiền thật. Nhưng sau khi TikTok cắt phần hoa hồng và phí, người phát trực tiếp có khi chỉ nhận được khoảng 30% giá trị món quà.

TikTok tuyên bố họ nghiêm cấm mọi hình thức ăn xin bóc lột, đặc biệt là với trẻ em. Nhưng theo điều tra, các thuật toán của ứng dụng lại không ngăn chặn đề xuất dạng nội dụng này. TikTok thậm chí được cho là lấy tới 70% hoa hồng từ những món quà người dùng gửi tặng, trong khi trẻ em – nhân vật chính – chỉ nhận được phần nhỏ nhoi còn lại.

Các buổi livestream cảnh gia đình ăn xin. Ảnh: TikTok
Các buổi livestream cảnh gia đình ăn xin. Ảnh: TikTok

Olivier de Schutter, báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp quốc về nghèo đói, mô tả xu hướng này là "diễn biến gây sốc" và yêu cầu TikTok phải chấm dứt hành vi khai thác người dễ tổn thương để kiếm lời. Tương tự, chuyên gia từ tổ chức Save the Children khẳng định đây là một hình thức lạm dụng nghiêm trọng.

Một số buổi livestream có dấu hiệu tổ chức chuyên nghiệp: một tài khoản nhưng mỗi ngày lại có một nhóm trẻ em khác nhau lên livestream, quay cùng địa điểm, có sự xuất hiện của người lớn đi kèm.

Một tài khoản TikTok bị phát hiện có tới 7 đứa trẻ xin quà tặng trong một buổi livestream hồi tháng 2, và nhóm trẻ này lại được thay bằng nhóm khác chỉ một ngày sau. TikTok đã xóa tài khoản đó sau khi được cảnh báo.

Một số buổi phát trực tiếp còn đáng lo hơn: người tham gia bị yêu cầu thực hiện những hành vi nhục nhã để nhận quà – từ tự đánh mình, lăn lộn trên sàn, đến thức trắng đêm. Tại Indonesia, có lần hai cô gái trẻ nằm trên sàn gạch suốt buổi phát sóng, trong khi tại Pakistan, ba người đàn ông đội mũ tiệc, ngồi trong bóng tối và chỉ tỉnh dậy khi được tặng quà để biểu diễn.

Novita Anggraeni từ tổ chức Care International cho biết TikTok Live từng là nơi thể hiện tài năng, nhưng giờ đã bị biến thành "con đường tắt để kiếm tiền", và đang phát triển thành một hình thức khai thác hoàn toàn mới. Theo bà, nhiều người phát trực tiếp bị các tổ chức đứng sau kiểm soát hoàn toàn quyền tiếp cận thu nhập.

Marwa Fatafta từ tổ chức Access Now thì chỉ trích TikTok Live vì "thiết kế thúc đẩy hành vi mạo hiểm để nhận tương tác" cũng như "không làm đủ" để xử lý hậu quả. Bà cảnh báo việc kiểm duyệt hàng loạt có thể ảnh hưởng tới những người thực sự cần hỗ trợ nhân đạo, nhưng vẫn nhấn mạnh: cần phân biệt rõ giữa trợ giúp và bóc lột.

Trước sức ép dư luận, TikTok cho biết họ đã xóa các tài khoản được đánh dấu và đang áp dụng các biện pháp giám sát. Họ khẳng định cấm tuyệt đối nội dung có trẻ em ăn xin, và đã chủ động chặn hơn 4 triệu luồng mỗi tháng để giữ an toàn cho nền tảng. Người phát trực tiếp phải trên 18 tuổi và có hơn 1.000 người theo dõi. Trẻ em vẫn có thể xuất hiện nếu có người lớn đi cùng.

TikTok cũng cho biết khoản hoa hồng thu được phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm phí cửa hàng ứng dụng và đơn vị thanh toán. Có hơn 100 loại quà kỹ thuật số trên nền tảng – từ bông hồng 1 xu đến "TikTok Universe" 34.999 xu, tương đương khoảng 13.999.600 VNĐ.

Ngọc Ánh (theo Guardian, AJ)

congluan.vn

Đọc thêm

Nhiều trẻ em coi AI là bạn

Nhiều trẻ em coi AI là bạn

Khảo sát cho thấy nhiều thanh thiếu niên làm thân với chatbot AI, gây nên loạt vấn đề về kỹ năng tương tác, giao tiếp cộng đồng.
Cách khắc phục Messenger lỗi bong bóng chat

Cách khắc phục Messenger lỗi bong bóng chat

Bong bóng chat trên Messenger là một tính năng tiện lợi, giúp bạn không bỏ lỡ bất kỳ tin nhắn nào dù đang sử dụng ứng dụng khác. Nếu gặp lỗi không hiển thị, cần có cách khắc phục để đưa tính năng này hoạt động trở lại.
iPhone 17 bắt đầu được sản xuất

iPhone 17 bắt đầu được sản xuất

Foxconn Ấn Độ đã bắt đầu thử nghiệm dây chuyền thử nghiệm sớm cho thế hệ iPhone 17, trước khi sản xuất hàng loạt kịp thời cho đợt ra mắt vào tháng 9 sắp tới.
AI đang thay con người "yêu nhau"

AI đang thay con người "yêu nhau"

Các ứng dụng hẹn hò đang sử dụng AI đề thu hút người dùng trở lại. Tuy nhiên, lạm dụng chatbot sẽ gây ra ảnh hưởng về lâu dài cho các mối quan hệ.
Ký ức chiến tranh trên bản đồ số

Ký ức chiến tranh trên bản đồ số

Những trang sử hào hùng của Hà Tĩnh đang được tái hiện sinh động qua quá trình số hóa các di tích lịch sử. Nhờ ứng dụng công nghệ, ký ức chiến tranh đã trở nên gần gũi, dễ tiếp cận.
Đột phá trong công nghệ biến CO₂ thành đường ăn

Đột phá trong công nghệ biến CO₂ thành đường ăn

Một nhóm nghiên cứu tại Viện Công nghệ Sinh học Công nghiệp Thiên Tân, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS), vừa phát triển thành công phương pháp chuyển đổi methanol – một loại rượu đơn giản – thành đường trắng (sucrose), tạo tiền đề biến khí CO₂ thu giữ được thành thực phẩm.
Bật AI nhưng đừng để "tắt não"

Bật AI nhưng đừng để "tắt não"

Khi mọi câu hỏi đều được AI trả lời, não bộ của con người có nguy cơ bị "lười biếng". Nếu chúng ta thiếu tỉnh táo, có thể sẽ dần đánh mất đi khả năng sáng tạo và tư duy độc lập.
Giá iPhone 17 có thể tăng mạnh

Giá iPhone 17 có thể tăng mạnh

Giá iPhone 17 có thể tăng mạnh trong năm nay, không chỉ do nâng cấp tính năng mà còn chịu tác động từ chính trị và nguy cơ áp thuế từ chính phủ Mỹ.