Vấn đề sống còn của loài người
Liên hợp quốc cảnh báo hơn 600 triệu người trên toàn thế giới sẽ phải đối mặt với nạn đói vào năm 2030 nếu không có hành động quyết liệt. Khi dân số toàn cầu tiếp tục tăng lên mức dự kiến là 9,7 tỷ người vào năm 2050, tổ chức này ước tính sản lượng lương thực toàn cầu sẽ phải tăng 70%.
Tuy nhiên, là chuyên gia nghiên cứu tác động của biến đổi môi trường toàn cầu lên đa dạng sinh học và hệ thống nông lâm nghiệp vùng nhiệt đới, GS. Ingolf Steffan-Dewenter từ Đại học Würzburg (Đức), Thành viên Hội đồng sơ khảo Giải thưởng VinFuture và Viện Hàn lâm Châu Âu, chỉ ra rằng năng suất của các cây trồng chính đang dần bão hòa hoặc thậm chí suy giảm với phương thức canh tác hiện tại.
Ông cũng nhấn mạnh dù chịu tác động nặng nề, sản xuất nông nghiệp cũng góp phần gây ra biến đổi khí hậu. “Quá trình sản xuất lương thực nông nghiệp hiện tại đang gây tổn hại nghiêm trọng đến các hệ sinh thái và làm gia tăng biến đổi khí hậu. Những hệ lụy này sẽ càng trầm trọng hơn khi dân số toàn cầu tăng và thói quen tiêu dùng thay đổi”, GS. Steffan-Dewenter nói.
Điều này đặt ra câu hỏi cấp bách: Làm thế nào để con người bảo đảm an ninh lương thực, đồng thời giảm thiểu tác động môi trường?
Theo GS. Steffan-Dewenter, nuôi sống hành tinh một cách bền vững sẽ đòi hỏi một cuộc chuyển mình toàn diện, và chìa khóa cho sự đổi mới ấy nằm ở khoa học.
“Các đổi mới khoa học giúp giảm tác động môi trường và cho phép sản xuất lương thực bền vững, thích ứng với khí hậu và chất lượng cao, mang ý nghĩa rất lớn”, ông chia sẻ.
Điểm khởi đầu cho những thay đổi vì tương lai nhân loại
Song, bên cạnh đột phá công nghệ, sự đổi mới này cần đảm bảo công bằng trong việc tiếp cận và hưởng lợi.
TS. Nadia Radzman, Phòng thí nghiệm Sainsbury, Đại học Cambridge (Vương Quốc Anh), cho rằng nhiều sáng kiến nông nghiệp hiện nay chủ yếu được phát triển ở những nơi có nhiều nguồn lực và trọng tâm chính là các loại cây trồng hàng hóa.
“Tôi nghĩ đổi mới mới có khả năng tác động toàn cầu phải dễ tiếp cận, có thể triển khai ngay ở nơi có nguồn lực hạn chế và áp dụng cho cả các giống cây trồng địa phương”, bà nói.
TS. Radzman là người sáng lập ra công ty khởi nghiệp về công nghệ nông nghiệp giai đoạn đầu nhằm thúc đẩy việc chuyển giao đặc tính ở cây trồng. Hiện tại, bà là chủ nhiệm dự án “Broad ‘n Mind”, chiến dịch nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về đậu tằm hay đậu fava như một loại thực phẩm chức năng dễ tiếp cận và bền vững cho sức khỏe tâm thần.
Đến Việt Nam tham dự Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025 trong vai trò đối tác đề cử đã có những đóng góp quan trọng cho Giải thưởng VinFuture, TS. Radzman kỳ vọng buổi tọa đàm sẽ khơi nguồn cho những dự án có tác động trong lĩnh vực công nghệ nông nghiệp và thực phẩm.
“Tôi nghĩ chuỗi sự kiện tọa đàm do VinFuture tổ chức cung cấp một nền tảng quan trọng để các nhà khoa học quốc tế - những người đang nghiên cứu cùng lĩnh vực - trao đổi và chia sẻ ý tưởng”, bà nói.
Tại tọa đàm “Đổi mới trong Nông nghiệp và Thực phẩm”, diễn ra vào ngày 3/12, cùng với TS. Radzman, các nhà khoa học xuất sắc của VinFuture sẽ giới thiệu các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, bao gồm việc áp dụng công nghệ gen, hệ vi sinh vật, nông nghiệp chính xác, AI và IoT để cải thiện năng suất, giảm hóa chất và phát thải, đồng thời nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu.
Là người chủ trì tọa đàm, GS. Steffan-Dewenter nhìn nhận chủ đề này có tầm quan trọng sống còn, bởi an ninh lương thực tạo nền tảng cho các hệ thống môi trường và xã hội ổn định.
GS. Steffan-Dewenter cũng đánh giá đây là cơ hội lớn và đầy hứng khởi khi những tên tuổi hàng đầu thế giới quy tụ tại Hà Nội để trình bày về các thành tựu khoa học mới tới đông đảo công chúng.
“Tôi hy vọng đây sẽ là điểm khởi đầu cho hợp tác quốc tế, thúc đẩy các dự án nghiên cứu liên ngành nhằm phát triển giải pháp giúp xây dựng nền nông nghiệp chuyển đổi và bền vững, đồng thời củng cố an ninh lương thực ở Việt Nam cũng như trên thế giới”, ông chia sẻ.
Tọa đàm “Đổi mới trong Nông nghiệp và Thực phẩm” là một trong chuỗi 5 tọa đàm “Khoa học vì cuộc sống” nằm trong Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, bên cạnh các tọa đàm với chủ đề: “AI vì nhân loại - Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới” (2/12), “Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh” (3/12), “Robot và Tự động hóa thông minh” (4/12) và “Khoa học và Đổi mới sáng tạo vì Tương lai Bền vững” (4/12).
Thời gian: 13:30 – 15:00
Ngày: 3/12/2025
Địa điểm: Trung tâm Hội nghị quốc tế Almaz, Hà Nội, Việt Nam
Link đăng ký: https://forms.gle/oq2xiWRDDoRz2rAq9
Chủ tọa: Giáo sư Ingolf Steffan-Dewenter, Đại học Würzburg (Đức), Thành viên Hội đồng Sơ khảo Giải thưởng VinFuture.
Nhằm mang tới góc nhìn bao trùm về giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, tọa đàm còn hội tụ các tên tuổi hàng đầu trong lĩnh vực:
● Giáo sư Ermias Kebreab, Đại học California, Davis (Hoa Kỳ), Thành viên Hội đồng Sơ khảo Giải thưởng VinFuture, nhà tiên phong hàng đầu về nông nghiệp - thực phẩm năm 2025 do Quỹ Giải thưởng Lương thực Thế giới vinh danh.
● Giáo sư Raphaël Mercier, Giám đốc Khoa Sinh học Nhiễm sắc thể tại Viện Nghiên cứu Di truyền Cây trồng Max Planck (Đức).
● Tiến sĩ Nadia Radzman, Đại học Cambridge (Vương Quốc Anh), thành viên Ban điều hành của Trung tâm An ninh Lương thực Toàn cầu Cambridge và Nghiên cứu viên tại Phòng thí nghiệm King’s College Entrepreneurship.
● Giáo sư Pamela Christine Ronald, Đại học California, Davis (Hoa Kỳ), Thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture, Chủ nhân Giải thưởng Wolf trong Nông nghiệp và Giải Đặc biệt VinFuture (2022).
