Bài viết sử dụng thông tin tư vấn sức khỏe từ PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới - Bệnh viện Bạch Mai.
Virus Marburg là gì?
Virus Marburg cùng nhóm với virus Ebola và có cấu trúc ARN. Marburg là một virus thông qua động vật trung gian để gây bệnh, cụ thể là loài dơi ăn quả tại châu Phi Rousettus aegyptiacus. Tên của virus được lấy từ phòng thì nghiệm Marburg nước Đức nơi phát hiện ra loại virus này vào năm 1967. Virus Marburg gây bệnh lẻ tẻ tại các nước cận Sahara như Uganda, Guinea Xích đạo, Congo, Angola… và không gây thành dịch lớn với tỉ lệ tử vong cao có thể từ 30-90%.
Virus Marburg lây qua đường nào? Virus Marburg có lây qua đường tình dục không?
Virus Marburg lây qua đường nào? Con người hít phải chất tiết hoặc nước tiểu của loài dơi ăn quả sẽ bị nhiễm bệnh, sau đó lây từ người sang người.
Vậy virus Marburg lây từ người sang người thế nào? Virus Marburg lây từ người sang người qua tiếp xúc gần, dịch cơ thể, đường máu, nước tiểu, nước bọt, mồ hôi, các chất tiết nôn, sữa, dịch ối, tinh dịch…
Ngoài ra khi một số vật dụng chăm sóc người bệnh như quần áo, ga trải giường, bơm kim tiêm, vật dụng y tế… nếu nhiễm virus thì có thể lây sang người. Virus Marburg cũng có thể lây trong phòng thí nghiệm hay nhân viên y tế chăm sóc người bệnh cũng có khả năng nhiễm bệnh.
Theo đánh giá của PGS. Cường, virus Marburg không dễ lây, thường lây qua đường tiếp xúc là chủ yếu. Tuy nhiên có thể lây qua đường hô hấp cụ thể là giọt bắn khi tiếp xúc rất gần.
Biểu hiện khi nhiễm virus Marburg. Dấu hiệu nhiễm virus Marburg
Khi mắc bệnh Marburg có biểu hiện gì? Bệnh do virus Marburg gây ra rất khó chẩn đoán lâm sàng, biểu hiện lâm sàng rất dễ nhầm với các bệnh lưu hành tại vùng đó. Ví dụ như ở Châu Phi hay gặp Ebola, sốt vàng, thương hàn, sốt xuất huyết…
Bệnh do virus Marburg gây ra có thời gian ủ bệnh kéo dài từ 2-21 ngày, bệnh nhân có thể xuất hiện các biểu hiện như: Sốt đột ngột, ớn lạnh, đau đầu, đau cơ, đau người. Ngày thứ 5 có thể xuất hiện phát ban, cảm giác rát trên thân mình. Ngoài ra còn kèm theo buồn nôn, đau ngực, đau bụng, đau họng, tiêu chảy, vàng mắt, có biểu hiện xuất huyết, mê sảng đi vào sốc và dẫn đến suy gan, suy đa tạng có thể gây tử vong.
Virus Marburg thường xuất hiện ở loài dơi ăn quả Rousettus aegyptiacus tại Châu Phi.
Để chẩn đoán virus Marburg cần sử dụng xét nghiệm trong phòng thí nghiệm như Elisa và PCR. Đối với các bệnh nhân tử vong có thể lấy máu hoặc các mẩu sinh thiết tại các tổ chức của cơ thể để làm nhuộm hóa mô miễn dịch hoặc nuôi cây để phát hiện ra virus.
Điều trị bệnh do virus Marburg thế nào?
Hiện nay, bệnh chưa có vaccine hay thuốc kháng virus đặc hiệu để điều trị. Người mắc bệnh do virus Maruburg sẽ phải cách ly nghiêm ngặt và phương pháp điều trị chủ yếu là điều trị hỗ trợ như bù nước điện giải, chống xuất huyết, nếu có biểu hiện suy đa tạng thì cần thở oxy, hồi sức… Tuy nhiên với tỷ lệ tử vong khá cao, thường những người mắc bệnh đều có tiên lượng nặng.
Phòng ngừa virus Marburg thế nào? Làm sao để không mắc bệnh Marburg?
Bệnh do virus Marburg gây ra không có biện pháp phòng bệnh đặc hiệu bằng vaccine nên chúng ta cần phòng bệnh bằng các phương pháp không đặc hiệu như:
- Hạn chế đến các vùng có nguy cơ nhiễm bệnh.
- Tránh tiếp xúc với dịch tiết của các loài dơi ăn quả.
- Không tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh.
- Nếu tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh thì cần mang bảo hộ lao động (găng tay, khẩu trang, dung dịch sát trùng, khử khuẩn…).
- Phòng lây nhiễm từ người bệnh sang nhân viên y tế hoặc nhân viên trong phòng thí nghiệm.
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, virus Marburg tuy nguy hiểm nhưng hiện tại chưa đủ yếu tố để lan ra toàn cầu cũng như đến Việt Nam.
Virus Marburg có khả năng lây sang Việt Nam không? Việt Nam có khả năng bùng dịch Marburg không?
Theo PGS Cường, tại Việt Nam chưa xuất hiện ca bệnh do virus Marburg, chúng ta cần thận trọng nhưng không cần quá lo ngại. Mỗi bệnh có một loài vật trung gian để truyền bệnh và loại dơi ăn quả gây bệnh Marburg chỉ có ở châu Phi, tại Việt Nam không có. Từ tiếp xúc với dơi ăn quả mới có thể gây bệnh sau đó mới từ người sang người.
PGS Cường cũng cho biết, điều đáng lo ngại nhất là những bệnh lây truyền qua đường hô hấp, tính chất lây truyền nhanh. Nhưng đối với virus Marburg, chỉ có thể lây truyền khi tiếp xúc gần và gây bệnh theo vùng. Có thể nói virus Marburg là một loại bệnh mang tính chất vùng miền thường xuất hiện ở châu Phi. Đây là một bệnh gây dịch lẻ tẻ, tuy nguy hiểm nhưng hiện tại chưa đủ yếu tố để lan ra toàn cầu cũng như đến Việt Nam.
Người dân cần nâng cao cảnh giác, có những biện pháp để bảo vệ bản thân thì sẽ hạn chế được nguy cơ mắc bệnh.
Loại virus hiếm gặp này được xác định lần đầu tiên vào năm 1967 sau khi gây ra các đợt bùng phát dịch bệnh đồng thời tại các phòng thí nghiệm ở Marburg, Đức và Belgrade.
Khi đó, 31 người tiếp xúc với virus trong khi tiến hành nghiên cứu trên khỉ đã bị bệnh và 7 người đã chết. CDC cho biết dơi ăn quả châu Phi là vật chủ chứa virus.
Ngày 15/2 vừa qua, có 9 trường hợp tử vong và 16 trường hợp nghi nhiễm với các triệu chứng sốt, mệt mỏi, tiêu chảy và nôn mửa do Marburg tại Guinea Xích đạo.