Tại Hà Tĩnh, Ngã ba Đồng Lộc bất tử là nơi ghi danh những anh hùng thời đại. Họ, có người được vinh danh ngay trong kháng chiến, có người nhiều năm sau hoà bình mới được vinh danh và có rất nhiều người, do hoàn cảnh lịch sử, mãi mới tìm được gia quyến và quê hương để truy tặng danh hiệu anh hùng. Và với những người còn sống, cơ duyên đó chính là nhờ tiếng gọi từ hồn thiêng sông núi, như câu chuyện về người con làng Tả Thượng - Thuần Thiện Võ Triều Chung…
Trời Thuần Thiện (Can Lộc) sáng nay như xanh hơn, cùng với bà con lối xóm, luỹ tre, đồng lúa như cũng cất lên điệu nhạc hân hoan bởi người con quê hương Võ Triều Chung sau 47 năm hy sinh đã được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Ông Võ Văn Chung – con trai của anh hùng Võ Triều Chung xúc động nói: “Sau gần nửa thế kỷ không biết cha mình hy sinh ở đâu, như thế nào, thân thể nằm ở nơi nao, nhờ có cựu TNXP Nguyễn Thị Hoè mà gia đình chúng tôi đã dần dần tìm được các đồng đội của cha, mới biết được quá trình chiến đấu, hy sinh anh dũng của người. Và, sau 46 năm lập ban thờ mới có được ảnh cha. Hơn thế nữa, hôm nay thật tự hào khi chúng tôi được thay cha đón nhận danh hiệu này”.
 |
Liệt sỹ, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Võ Triều Chung |
Bà Nguyễn Thị Hoè – đồng đội của anh hùng Võ Triều Chung cho biết: “Sinh thời, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Quang Đạt mỗi lần gặp các cựu TNXP chúng tôi đều trăn trở việc tìm lại gia quyến và mong muốn lập hồ sơ xin truy tặng danh hiệu anh hùng cho đồng chí Võ Triều Chung nhưng tâm nguyện chưa thành thì bác Đạt từ trần. Sau đó, chúng tôi cũng tìm cách liên lạc với các đồng đội cũ để tìm. May mắn, như được sự mách bảo của hồn thiêng sông núi, sau một cuộc điện thoại gọi về UBND xã Thuần Thiện, tôi đã gặp được anh Võ Văn Chung – con trai liệt sỹ Võ Triều Chung”.
Thời điểm đó, gặp lúc Nhà nước có chủ trương thành lập Hội cựu TNXP nên việc xâu nối đồng đội, tìm lại tư liệu gặp khá nhiều thuận lợi. Tuy nhiên, đến tận năm ngoái, hồ sơ xin truy tặng danh hiệu anh hùng cho đồng chí Võ Triều Chung mới được gia đình và đồng đội hoàn thành để trình. Và, thật công bằng khi vừa qua, Chủ tịch nước đã ký quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sỹ Võ Triều Chung.
Theo tư liệu mà đồng đội liệt sỹ Võ Triều Chung tìm lại được thì năm 1965, khi cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc bước vào giai đoạn ác liệt, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, Đảng viên Võ Triều Chung đã tình nguyện tham gia lực lượng TNXP đợt 1. Đồng chí được giao chức vụ tiểu đội trưởng tiểu đội 7 thuộc đại đội 211 - N25 với nhiệm vụ mở đường 20 Quyết thắng từ Quảng Trị đến biên giới 3 nước Đông Dương. Trong quá trình chiến đấu, đồng chí đã được suy tôn danh hiệu “dũng sỹ diệt Mỹ” và chiến sỹ thi đua quyết thắng trên mặt trận giao thông vận tải.
Tháng 1/1968, đại đội 211 - N25 được điều động về tăng cường cho tổng đội 55 TNXP Hà Tĩnh và đổi tên là C557 – N55 – P18. Nhiệm vụ của đơn vị là đảm bảo tuyến đường giao thông dài 5km thuộc đường 15A từ Ngã ba Đồng Lộc ra phía bắc cầu Bạng. Đoạn đường này có 6 cây cầu cần đảm bảo an toàn để giao thông thông suốt là cầu Tối, cầu Đôi, cầu Lũi, cầu Tùng Cóc, cầu Máng và cầu Bạng.
Đây là điểm bắn phá ác liệt với hàng vạn tấn bom đạn các loại, trong đó nhiều nhất là bom nổ chậm. Hiện trường làm việc của đơn vị lầy lội bùn đất, chằng chịt khe suối. Anh em phải chặt cây, đóng cọc, vác đá, chuyển hàng từ xe nặng sang xe nhẹ để qua ngầm chính ở cầu Tùng Cóc và 3 ngầm phụ. Từ tháng 2 đến tháng 9 năm 1968, trên cương vị là bí thư chi bộ C557, đồng chí Võ Triều Chung đã lãnh đạo đơn vị tư tưởng, lập trường vững vàng, gan dạ, sáng tạo trong việc tháo gỡ bom đảm bảo xe qua an toàn. Đặc biệt, đồng chí đã sáng kiến kết nghĩa với Trung đoàn pháo cao xạ 210 nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong nhiệm vụ đảm bảo giao thông thông suốt trong những ngày Mỹ bắn phá ác liệt.
 |
Cầu Tùng Cóc, nơi liệt sỹ Võ Triều Chung hy sinh |
Những ngày này, khi liệt sỹ Võ Triều Chung được truy tặng danh hiệu anh hùng, trong niềm vui của gia quyến và đơn vị, những câu chuyện chiến đấu gan dạ, anh dũng và tình cảm, trách nhiệm của đồng chí Chung với đồng đội lại được các cựu TNXP kể lại rất nhiều. Trong đó, xúc động và tự hào nhất chính là câu chuyện về trận chiến đấu cuối cùng của đồng chí Võ Triều Chung.
Ngày 20/8/1968, cấp trên thông báo có đoàn xe quân sự đặc biệt đi qua cầu Tùng Cóc - Ngã ba Đồng Lộc, UBND tỉnh và Quân khu IV chỉ thị cho lực lượng đảm bảo giao thông trên đoạn đường này phải bằng mọi giá không để đoàn xe quan trọng này bị tắc. Rạng sáng ngày 24/8/1968 chính là ngày đoàn xe quân sự đi qua thì máy bay Mỹ điên cuồng ném hàng trăm quả bom xuống cầu Tùng Cóc. Nếu không rà phá bom kịp thời thì đoàn xe đó không thể đi qua an toàn và kịp thời được. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Quang Đạt lệnh cho đại đội 557 phải quyết tâm giải phóng cho bằng hết số bom nổ chậm trước 17 giờ chiều để đoàn xe của Trung ương đi vào chiến trường.
Trong ngày hôm đó, đồng chí Võ Triều Chung đã cùng đồng đội rà phá được 50 quả bom nổ chậm còn lại 1 quả cuối cùng vừa khó khăn vừa cực kỳ nguy hiểm, các đồng chí công binh khẳng định muốn phá được thì phải hy sinh tính mạng. Với vai trò là hạt nhân lãnh đạo, đồng chí Võ Triều Chung triệu tập cuộc họp chi bộ bất thường để yêu cầu hiến kế, hiến công nhằm phá được quả bom cho kịp giờ.
Và chính trong cuộc họp, đồng chí Võ Triều Chung đã anh dũng xung phong làm nhiệm vụ. Một vài đồng chí khác cũng xung phong nhưng đồng chí Chung lấy lý do họ chưa có gia đình còn mình đã có 3 đứa con nên giành bằng được nhiệm vụ. Cuối cùng đơn vị quyết định đồng chí Chung và đồng chí Phan Văn Bổn thực hiện nhiệm vụ này. Dù đơn vị không làm lễ truy điệu sống nhưng ai cũng biết chắc đây là nhiệm vụ cuối cùng của các đồng chí. Sau 30 phút thì quả bom được phá thành công. Dứt tiếng bom, đồng đội chia nhau đi tìm thì chỉ thấy thi thể đồng chí Bổn còn đồng chí Chung thì đã tan vào trong đất mẹ yêu thương. Đau xót vô cùng nhưng tấm gương hy sinh anh dũng của đồng chí Chung là động lực lớn lao cho đồng chí, đồng đội trong nhiều nhiệm vụ về sau.
Tuy thi thể của liệt sỹ Võ Triều Chung đã hoà vào đất mẹ nhưng như “thác là thể phách” để hơn 30 năm sau ngày đồng chí Võ Triều Chung hy sinh, đồng đội đã tìm lại được quê hương bản quán và gia quyến. Sau nhiều cố gắng của đồng chí, đồng đội, tâm nguyện của cố Chủ tịch UBND tỉnh Trần Quang Đạt và Hội cựu TNXP về việc đề nghị truy tặng danh hiệu anh hùng cho liệt sỹ Võ Triều Chung đã thành hiện thực.
Và hôm nay quê hương đã vinh danh người con anh dũng trong niềm xúc động, tự hào. Chiến tranh đã đi qua nhưng dư âm hào hùng mà chiến tranh để lại chưa bao giờ dứt trong tâm tư những người ở lại và dư âm ấy cũng mãi còn đồng vọng trong lớp lớp thế hệ cháu con…
