Cây làm đẹp mảnh vườn nơi ta ở, cây làm đẹp đường làng, ngõ xóm nơi ta đi. Hình ảnh cây đa, giếng nước, sân đình là hình ảnh suốt đời neo vào tình cảm thiêng liêng của mỗi người với nơi chôn rau, cắt rốn.
Có gì hạnh phúc bằng tuổi thơ được ngồi dưới gốc cây đa làng để nhìn ra bốn phía là những cánh đồng lúa vàng mơ, nhìn lên bầu trời xanh tầng tầng mây trắng, tận hưởng tiếng chim sáo sậu làm tổ trên cây đa làng. Chỗ ta ngồi dưới gốc cây đa làng xa xưa ấy cũng là chỗ ngồi của mẹ ta, cha ta, bà con, cô bác ta mỗi lần nghỉ chân lúc trưa hè nắng lửa, lúc cơn giông bất thần ập tới. Có gì hạnh phúc bằng mỗi sáng mai thức dậy, ta bỗng gặp trong mảnh vườn của mẹ sực nức mùi hương hoa bưởi, hoa cau giữa tiết Thanh minh, trong âm thanh bủa vây của đàn chào mào lảnh lót, đàn chích chòe thanh tao, đàn bồ chao dồn dập, sôi nổi! Ngày mở đầu làn hương của cây, ngày mở đầu bản giao hưởng chim muông là ngày thanh bình, yên ả nhất để con ong siêng năng tìm mật xây tổ, con người gửi khát vọng và niềm tin vào cuộc sống tươi xanh với một môi trường xanh. Cây quang hợp ánh sáng mặt trời cho rễ thêm bền, cho lá thêm tươi, cho thân thêm cường tráng. Cây tắm ánh trăng lung linh, kiều diễm để suốt đời thi nhân mắc nợ những câu thơ đẹp viết về trăng, về cây.
Ảnh minh họa từ internet
Nếu con người còn yêu cây thì suốt đời mắc nợ với cây, bởi cây sinh ra trên trái đất này chỉ bởi mục đích duy nhất: gìn giữ, bảo vệ và dâng hiến cho con người theo dòng thời gian. Từ thuở hồng hoang khi loài người chưa biết trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt vải thì vỏ cây rừng đã thành nguyên liệu quý giá giúp con người làm trang phục. Trải qua hàng triệu năm, con người đã hành trình tới một thế giới văn minh và hiện đại thì cây vẫn thủy chung với người như thủy chung với đất, như sông thủy chung với biển. Cây gắn bó với mỗi con người, mỗi số phận từ thuở nằm nôi. Chiếc nôi làm bằng nan tre ru con người lớn lên cùng với dòng sữa mẹ. Rồi khi con người nhắm mắt xuôi tay, trở về với đất, “chiếc quan tài bằng gỗ” lại cùng người ở chốn vĩnh hằng.
Cây không chỉ là điểm tựa cho mỗi cá thể, cây thành điểm tựa cho cả cộng đồng. Cây cho hoa, cho trái, cho cửa, cho nhà, cho bàn, cho ghế, cho con thuyền vượt sóng vươn khơi. Từ cây mọc lên công viên, mọc lên công sở, trường học, bệnh viện... Muôn loài cây, muôn dạng thực vật tồn tại trên trái đất này đều nhận hết về mình những thiên chức khác nhau: cây để làm gỗ, cây làm rau, cây làm thuốc. Bao loài rau không thể rời bên mâm cơm chúng ta ăn hàng ngày, bao lá cây, thân cây, rễ cây lúc con người lâm nguy, hoạn nạn lại trở thành vị thuốc quý cứu người. Cây dựng nên “trí, đức, phúc” cho Đại danh y Tuệ Tĩnh, Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông để lớp lớp hậu duệ muôn đời phải ngưỡng mộ.
Cây lá Việt Nam cũng hiên ngang, bất khuất như con người Việt Nam. Dẫu chiến tranh tang tóc, dẫu chiến tranh hủy diệt, hơn hàng triệu tấn chất độc dioxin và bom na-pan của giặc Mỹ rải thảm hòng biến những cánh rừng Tây Nguyên và nhiều cánh rừng khác trên dải đất hình chữ S thành “đống tro tàn” lớn nhất hành tinh. Thế nhưng, lạ lùng thay, từ trong đau thương, cây vẫn đứng dậy “Vạn cành lá rụng, vạn chồi mọc lên”. Những người lính ở chiến trường vẫn mắc võng dưới tán cây rừng đọc thư nhà, vẫn hát tình ca cho đồng đội nghe. Những người mẹ vẫn mắc võng dưới tán cây trong vườn ru con, ru cháu bằng những câu Kiều bất hủ. Cả nước hành quân ra tuyến lửa, lá cây kết thành vòng lá ngụy trang dâng lên như sóng cuộn những binh đoàn. Tổ quốc chưa bao giờ đẹp thế này chăng? Khi nhà thơ Xuân Diệu thốt lên “Trái con như thách thức/ Trăm thứ giặc thứ sâu/ Thách kẻ thù sự sống/ Phá đời không dễ dâu” (Quả sấu non trên cao). Kẻ thù làm sao bóp nát được trái tim Việt Nam, làm sao đốt cháy được cây lá Việt Nam.
Bao nhiêu năm qua, hàng triệu người vẫn khắc sâu lời Bác Hồ dạy “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Trồng cây và trồng người như là một chân lý vĩnh hằng. Nếu không có cây xanh ta sẽ sống thế nào? Nếu con người không được giáo dục và nuôi dưỡng thì xã hội sẽ đi về đâu? Từ trồng cây đến trồng người đã trở thành lẽ sống, thành ý thức hệ của người Việt Nam. Mùa xuân trở thành ngày hội trồng cây của cả dân tộc. Các cháu thiếu nhi trồng cây, thanh niên trồng cây, phụ lão trồng cây. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng đã ăn sâu trong các cụ “bạch đầu quân” vừa biết cầm súng trường bắn máy bay Mỹ, vừa biết ươm mầm bạch đàn, phi lao, phượng vĩ cho đường làng thêm thắm, đồi quê thêm xanh, để lại bóng mát, cây trái cho con cháu mình. Xanh vườn - xanh đồi - xanh rừng, điệp khúc xanh ấy không bao giờ cũ. Chiến lược trồng cây và bảo vệ cây xanh đã trở thành mệnh lệnh cho con người phải biết hành động vì sự sống, vì môi trường xanh. Môi trường xanh trong lành là nguồn dưỡng khí quý giá bậc nhất cho cả cộng đồng.
Khi rừng giàu cây, đồi giàu cây, vườn giàu cây thì con người Việt Nam mới có cơ hội làm giàu. Một kỷ nguyên mới con người không chỉ phải đoàn kết bên nhau để xây dựng một môi trường xanh khi hành tinh đang nóng lên mà còn phải biết phát triển du lịch xanh. Những lữ khách khắp bốn bể năm châu sẽ lần lượt tới Việt Nam để được chiêm ngưỡng, khám phá bao nhiêu điều lạ từ cánh rừng Cúc Phương đến đại ngàn Vũ Quang, từ Phong Nha - Kẻ Bàng đến rừng đước U Minh. Ta có quyền tự hào đó là những tài sản vô giá, một thế giới thiên nhiên thần tiên do đất trời ban tặng.
Đất nước hòa bình nhưng vẫn còn những kẻ vô thức phá hoại rừng xanh, phá hoại môi trường. Làm sao chúng ta không thương, không xót khi những tiếng cưa, tiếng rìu lâm tặc đang ngày đêm lén lút chặt phá cây xanh. Rừng chảy máu khác nào thân ta chảy máu. Làm sao chúng ta không thương xót khi rừng bị thiêu trụi bằng mồi lửa của kẻ vô lương. Họ không hiểu rằng, rừng bị chặt phá, rừng bị hỏa thiêu, môi trường bị hủy diệt là những trận lũ điên cuồng giày xéo làng quê đến tiêu điều. Môi trường bị hủy diệt, con người sẽ gánh chịu những trận nóng do vắt kiệt nước trong lòng đất. Cổ nhân đã dạy “Ăn của rừng thì rưng rưng nước mắt”. Những ai phá rừng, vong ân bội nghĩa với cây xanh, đều là tội lỗi.
Mỗi hạt mầm hé lên từ mặt đất, dù chỉ là một tế bào thực vật nhỏ bé, nhưng tương lai sẽ làm nên cây, nên lá, nên hoa thơm và quả ngọt cho đời nếu con người biết giữ gìn và chăm sóc nó. Bài học thầy giáo giảng cho các em thơ hôm nay không chỉ là khái niệm vĩ mô tình yêu quê hương, đất nước, mà phải biến nó thành những điều cụ thể nhất, giản dị nhất: yêu con bò em chăm, yêu hàng cây em trồng. Từ đôi mắt hồn nhiên, từ tâm hồn tinh khiết của các em, tình yêu cây xanh, yêu mảnh vườn thực hành đến tình yêu thiên nhiên bao la sẽ định hình dần về ý thức, về nhân cách qua sự giáo dục bền bỉ, sáng tạo của những người thầy. Hãy làm cho sự sống quanh ta thêm xanh! Mùa xuân, mùa của hứa hẹn, cây hẹn với người, người hẹn với cây cùng đồng hành dệt nên những gam màu bừng sáng tương lai.
Tháng 2/2017
