Ăn Tết hay chơi Tết?

Chuyện ăn Tết thế nào là chủ đề gây tranh cãi trong những năm gần đây, nhưng dường như chia thành hai “trường phái” chính là: giữ Tết theo văn hóa truyền thống hoặc bỏ bớt những thủ tục vốn ăn sâu vào tiềm thức của người Việt để đón Tết theo một cách mới nhẹ nhàng hơn.

Tôi vẫn nhớ, ngày bé, mỗi lần giáp Tết, những câu hỏi được lũ trẻ con nhắc nhiều nhất với bố mẹ là “Còn mấy ngày nữa thì đến Tết ạ”, “Sao sắp đến Tết rồi mà bố mẹ còn chưa mua bánh kẹo, giò thịt…”. Và câu trả lời chị em chúng tôi nhận được từ người lớn thường là “Yên tâm, 30 Tết kiểu gì cũng có bánh kẹo, giò thịt treo trong nhà”.

Là một kỷ niệm nho nhỏ của tuổi thơ nhưng sau này lớn lên, tôi càng hiểu hơn và nhận thấy rằng, nó phản ánh phần nào văn hóa “ăn Tết” của người dân Việt. Quả đúng vậy, bởi từ xưa, người dân quanh năm chắt bóp, tằn tiện, cái gì ngon, đẹp đều dành cho dịp Tết - chỉ có Tết mới dám tiêu xài.

Tết trong phong tục truyền thống vẫn là dịp đoàn viên gia đình, gặp gỡ họ hàng, làm mâm cỗ cúng tổ tiên và tụ họp bạn bè để ăn uống, chúc tụng. Thói quen, văn hóa đó không có gì khó hiểu bởi sau một năm tất bật với cuộc sống mưu sinh, Tết được gặp gỡ người thân, bạn bè thì việc ngồi với nhau ăn bữa cơm, nhâm nhi chén rượu cũng là để gắn kết tình thân, chia sẻ vui buồn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận, những mâm cỗ cúng, những bữa tiệc gặp mặt đôi khi khiến cho gia chủ, đặc biệt là chị em phụ nữ “đầu tắt mặt tối” với chuyện bếp núc.

Không ít chị em chia sẻ nỗi sợ, nỗi ám ảnh mỗi khi Tết đến vì trước Tết thì phải chợ búa chuẩn bị thực phẩm; trong Tết thì nấu ăn, rửa bát; ra Tết thì lại đau đầu xử lý mớ thực phẩm dư thừa lãng phí. Nhiều chị em nói đùa rằng “Năm nào cũng đón giao thừa trong bếp” hay “Dừng tay rửa bát là vừa hết Tết”.

Để “chạy trốn” những nỗi ám ảnh ngày Tết đó, những năm gần đây, xu hướng “chơi Tết” được nhiều người, nhiều gia đình lựa chọn. Có nhiều cách “chơi Tết” thay vì “ăn Tết” như: giảm bớt những thủ tục rườm rà bằng việc cúng đơm đơn giản, không đốt nhiều vàng mã; hạn chế tích trữ lương thực, thực phẩm trong những ngày Tết; tránh những cuộc tụ tập, nhậu nhẹt không cần thiết.

Nhiều gia đình chơi hoa, cây cảnh, tranh Tết theo sở thích… Và có một xu hướng ngày càng được nhiều người lựa chọn là đi du lịch trong kỳ nghỉ Tết - đây đang là một xu hướng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là với người trẻ, những gia đình trẻ - dĩ nhiên có khi không nhận được sự ủng hộ của những người có tư tưởng bảo tồn văn hóa truyền thống.

Song, xét cho cùng, nghỉ Tết cũng là một kỳ nghỉ trong năm, bên cạnh ý nghĩa văn hóa truyền thống thì đây còn là dịp để người dân nghỉ ngơi, tái tạo sức lao động, tận hưởng và trải nghiệm những điều mới mẻ trong cuộc sống. Việc đi du lịch cùng gia đình, người thân, bạn bè cũng không làm mất đi ý nghĩa của sự gắn kết, đoàn viên.

Dù chọn “ăn Tết” hay “chơi Tết” thì Tết trong tâm thức của người Việt vẫn luôn mang một ý nghĩa rất đặc biệt. Đó là lúc rũ bỏ những muộn phiền của năm cũ, cầu mong một năm mới, vận hội mới tươi sáng, hạnh phúc hơn. Giữa bộn bề cuộc sống hiện đại, mỗi người, mỗi gia đình cần cân bằng giữa cách thức “ăn Tết” và “chơi Tết” để không còn những nỗi “sợ Tết”. Để Tết đến nhẹ nhàng, vui tươi với mỗi người, mỗi nhà hơn.