Đề nghị này được các hiệp hội, địa phương nêu trong văn bản vừa gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính sau thời gian thị trường xe trong nước ghi nhận tình trạng ảm đạm, doanh số sụt giảm.
Theo đó, hai giải pháp được các hiệp hội, địa phương đưa ra để kích cầu thị trường, là gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt trong năm 2023 và giảm 50% lệ phí trước bạ. Các chính sách này được đề nghị ban hành trong quý I hoặc đầu quý II năm nay.
Dàn xe Kia hoàn thiện tại nhà máy của Trường Hải ở Quảng Nam, tháng 12/2022. Ảnh: Thành Nhạn
Chính sách giảm tương tự cho xe lắp ráp trong nước từng được Chính phủ áp dụng hồi năm 2021 - 2022, như một cách giúp doanh nghiệp ngành này phục hồi trước tác động của dịch Covid-19.
Giải thích việc lần này lại đưa ra đề nghị trên, Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) nêu thực tế, siết tín dụng, lãi suất tăng khiến thanh khoản thị trường bị thu hẹp. Các doanh nghiệp ôtô đang gồng mình đối mặt tình trạng hàng tồn kho tăng cao, sức mua giảm mạnh.
Dữ liệu báo cáo tháng 1 – thời điểm trước Tết Nguyên đán 2023 – của VAMA cho thấy, doanh số bán hàng tháng đầu năm 2023 toàn thị trường đạt 17.852 xe, giảm 60% so với tháng 12/2022 và 54% so với cùng kỳ 2022. Trong đó, doanh số bán xe trong nước giảm gần một nửa, chỉ đạt 9.228 xe. Có hãng xe lượng bán chỉ bằng 30% của một tháng trước đó. Hiệp hội này nhận diện đây là tín hiệu bất thường, đáng ngại vì tháng có Tết thường là thời điểm lượng bán tăng cao.
Tương tự, Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI) cũng nêu thực trạng tiêu thụ xe giảm kéo theo ngành công nghiệp hỗ trợ, cơ khí bị sụt đơn hàng. Trong ngắn hạn, nếu sức mua không cải thiện, thị trường không tăng trở lại, để giảm bớt áp lực tồn kho, các hãng sẽ khó duy trì nhịp sản xuất ổn định, buộc phải giảm công suất, nhân công. Điều này tác động trực tiếp tới lao động, việc làm, từ đó ảnh hưởng tới xã hội.
Nhận định áp lực lên dòng tiền, tồn kho của doanh nghiệp sản xuất xe trong nước đang rất căng thẳng, VAMA cho hay, các hãng đang điều chỉnh lại kế hoạch sản xuất, đưa ra nhiều chương trình hỗ trợ, ưu đãi với người mua để tái cân bằng cung cầu. Nhưng theo các hiệp hội, chỉ dựa vào nguồn lực và các giải pháp kích cầu riêng lẻ của từng đơn vị, sẽ không đủ để tạo sức bật giúp thị trường xe trong nước tăng trưởng trở lại bền vững.
Các hiệp hội, địa phương cùng đề xuất Chính phủ có biện pháp hỗ trợ đủ lớn, tạo động lực cho người tiêu dùng, vực dậy thị trường như khi gặp khó vì Covid-19 giai đoạn 2021-2022.
Đề xuất giảm 50% lệ phí trước bạ không giúp giảm giá xe nhưng người mua giảm được chi phí để lăn bánh một chiếc ôtô mới; kích thích nhu cầu tiêu dùng mua sắm trong bối cảnh ảm đảm vì áp lực siết chặt chính sách tiền tệ để kiểm soát lạm phát.
Về phía doanh nghiệp, hai chính sách kích cầu này sẽ giúp họ giảm bớt áp lực dòng tiền, cũng như có thêm thời gian, nguồn lực cân đối chi phí duy trì sản xuất.
Thu ngân sách có thể bị ảnh hưởng vì các chính sách trên, nhưng theo các hiệp hội, địa phương ôtô là mặt hàng chịu thuế cao và tỷ trọng lệ phí trước bạ so với các khoản thuế phải nộp khác phát sinh từ tiêu dùng xe không đáng kể. Vì thế, tổng thu ngân sách Nhà nước vẫn được dảm bảo bởi các khoản thuế, phí và lệ phí phát sinh khi người mua đăng ký sở hữu xe (thuế VAT 10%, thuế tiêu thụ đặc biệt 35-60%, chi phí cấp biển, đăng kiểm lần đầu).
Năm 2023, dự báo thị trường ôtô nguy cơ ảm đạm như thời Covid. Theo tính toán nội bộ của Hyundai Thành Công, mức sụt giảm doanh số toàn ngành trong 2023 so với 2022 có thể lên tới 17,5%, tức mất khoảng hơn 85.500 xe. Nếu nhìn dài hạn trong 5 năm nữa, hãng này tính toán sản lượng bán ra mất 37%.