"Dù có chính sách miễn viện phí hay không vẫn phải tăng đóng bảo hiểm y tế để đáp ứng nhu cầu điều trị của người dân vì mức hiện nay thấp trong khi nhu cầu tăng cao, mô hình bệnh tật làm tỷ trọng chi tiêu y tế ngày càng tăng", bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Bảo hiểm Y tế, Bộ Y tế, nói tại Hội thảo xin ý kiến về định hướng xây dựng đề án Từng bước thực hiện chính sách miễn viện phí, hôm 1/12.
Hiện, mức đóng bảo hiểm y tế (BHYT) là 4,5% lương cơ sở. Tuy nhiên, Bộ Y tế cho rằng khi mở rộng quyền lợi, tăng mức hưởng, tiến tới miễn viện phí thì cần sửa đổi Luật BHYT, tái cơ cấu mức đóng, bảo đảm khả năng chi trả.
Năm 2024, cả nước ghi nhận 183,6 triệu lượt khám chữa bệnh, tăng 9,7 triệu lượt so với năm 2023. Trong đó khoảng 40 triệu người khám bệnh BHYT thường xuyên, trung bình mỗi người đi khám chữa bệnh BHYT khoảng 4,5 lần/năm. Chi khám chữa bệnh BHYT toàn quốc gần 140.000 tỷ đồng, tăng hơn 18.000 tỷ đồng (15%) so với cùng kỳ 2023.
Người dân đang phải tự trả khoảng hơn 40% chi phí khám chữa bệnh, cho thấy gánh nặng chi phí y tế vẫn còn cao. Trong khi đó, y tế cơ sở chưa cung cấp đầy đủ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám sàng lọc bệnh tật chưa triển khai rộng rãi.
Bộ Y tế đang xây dựng lộ trình miễn viện phí toàn dân qua ba giai đoạn, mức đóng BHYT cũng tăng theo lộ trình. Giai đoạn 2026-2027, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên.
Đối với nhóm đối tượng ưu tiên, từ năm 2026, người tham gia BHYT thuộc hộ gia đình cận nghèo, người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được áp dụng mức hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi BHYT. Từ năm 2027 sẽ tăng mức đóng BHYT lên 5,1%.
Giai đoạn 2028-2030, mục tiêu là giảm chi tiền túi bệnh nhân xuống dưới 30%, thí điểm sàng lọc 2-3 bệnh có chi phí hiệu quả. Mức đóng BHYT từ năm 2030 tăng lên 5,4%. Chính phủ cho phép thí điểm BHYT bổ sung và đa dạng các gói BHYT.
Giai đoạn sau 2030 sẽ tiến tới bao phủ BHYT toàn dân, mở rộng sàng lọc 3-5 bệnh có chi phí hiệu quả. Miễn viện phí cho toàn dân trong phạm vi gói dịch vụ cơ bản, mở rộng theo lộ trình và nguồn lực. Giai đoạn này sẽ tăng mức đóng BHYT từ năm 2032 lên 6%, hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở và hệ thống thanh toán BHYT thông minh, đa tầng, đa gói quyền lợi.
Đây là lần đầu tiên Bộ Y tế đề xuất cụ thể mức tăng BHYT liên quan đề án miễn viện phí toàn dân.
Ngoài tăng mức đóng, Bộ Y tế cũng đề xuất BHYT bổ sung, huy động liên kết với bảo hiểm sức khỏe thương mại, không chi trùng lặp chi phí y tế. Bộ Y tế đề xuất tìm kiếm nguồn tài chính mới, từng bước thí điểm lấy từ nguồn thu thuế từ các sản phẩm có hại cho sức khỏe.
Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế Nguyễn Mạnh Hà cho biết hiện tỷ lệ BHYT bao phủ cao song Việt Nam vẫn còn nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật, nhất là nhóm người mắc bệnh mạn tính, bệnh hiểm nghèo; tỷ lệ chi tiền túi cho khám chữa bệnh còn cao. Do đó, chủ trương từng bước miễn viện phí là yêu cầu khách quan và cần thiết đảm bảo quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân.
"Đây là giải pháp kinh tế - tài chính mang ý nghĩa xã hội sâu sắc đặc biệt với người nghèo, dễ tổn thương, tăng công bằng trong tiếp cận y tế, đẩy mạnh y tế phát triển theo hướng bền vững, giảm nguy cơ người dân bỏ điều trị", Thứ trưởng Hà nói.