Gìn giữ phong tục tết Việt

(Baohatinh.vn) - Các phong tục cổ truyền đang dần được thay thế bằng những hoạt động mới trong đời sống xã hội. Tuy vậy, nhiều gia đình, nhiều người vẫn rất trân trọng, gìn giữ các mỹ tục như cách để gìn giữ cội nguồn văn hóa của dân tộc.

Gìn giữ phong tục tết Việt

Tết Nguyên đán là dịp để người Việt thực hành các nghi lễ, tập tục văn hoá truyền thống.

Khai bút đầu xuân

Khai bút là một trong những phong tục đẹp và nhiều ý nghĩa của văn hóa Việt Nam, nhất là đối với những người theo nghiệp viết lách. Năm nào tôi cũng “cất dành” cho mình một ít “vốn liếng”, để sau phút giao hòa của đất trời thì bắt đầu khai mở những vần thơ đầu tiên.

Xuân này, với mỗi con người miền Trung, đặc biệt là những người cầm bút, thật nhiều nỗi niềm, nhiều xúc cảm... Sau những cơn dư chấn của trận lũ lịch sử, miền Trung oằn mình “hàn gắn vết thương”, cứng cỏi bản lĩnh như truyền thống ngàn đời của con người nơi vùng đất thiêng núi Hồng, sông Lam, mạnh mẽ và kiên cường đứng dậy tái thiết quê hương.

Gìn giữ phong tục tết Việt

Khai bút là một trong những phong tục đẹp và nhiều ý nghĩa của văn hóa Việt Nam.

Trong gian khổ càng thấm thía những giá trị của tình người, của hành động nhường cơm sẻ áo, chia ngọt sẻ bùi của đồng bào khắp cả nước, từ nước ngoài hướng về miền Trung ruột thịt.

Viết, không chỉ để giãi bày cảm xúc, không chỉ để bộc bạch nỗi lòng, tìm kiếm niềm đồng điệu. Viết còn là cách để người nghệ sĩ thể hiện trách nhiệm của mình trước cuộc đời, gắn chặt ngòi bút với hơi thở của quê hương, với những biến chuyển của thời cuộc, của đất nước.

Xuân Tân Sửu - xuân của hình ảnh con trâu và người nông dân chăm chỉ cày xới trên ruộng đồng để mang về bao mùa quả ngọt. Đó cũng là xuân của người nghệ sĩ cày xới trên cánh đồng chữ nghĩa, gieo trồng lên trang giấy những mầm xanh của tình yêu…

Viết giữa sức sống mới của quê hương, đất nước là một niềm hạnh phúc! Bởi thế, trong muôn vàn những nhận cảm về cuộc sống, tôi cũng đã dành lại những cảm xúc lắng sâu nhất để sau thời khắc giao thừa có thể khai bút, để bắt đầu niềm hạnh phúc của riêng mình; để bắt đầu những bước đi mới trên chặng đầu tiên của hành trình kiến thiết tâm hồn con người.

Bữa cơm tất niên

Ngày nay, ở một số làng quê Hà Tĩnh, người dân vẫn giữ tục lệ mời nhau bữa cơm tất niên để tiễn năm cũ. Bữa cơm như sợi dây vô hình gắn kết thêm tình làng, nghĩa xóm, anh em, họ hàng…

Nói là bữa cơm tất niên nhưng tùy tình hình mà gia chủ có thể tổ chức vào chiều 29, trưa 30 hoặc chiều 30 tết. Khách mời là những gia đình ở gần nhau, có thể là anh em, họ hàng, có thể là hàng xóm.

Gìn giữ phong tục tết Việt

Sau khi dâng cúng tổ tiên, bữa cơm tất niên được coi là sợi dây gắn kết tình làng nghĩa xóm. Ảnh internet

Ở các làng quê, nhà nào cũng làm cơm cúng tất niên nhưng không phải ai cũng có điều kiện mời khách. Tục lệ này thường được tổ chức ở những gia đình có kinh tế khá giả; những gia đình có người đi làm ăn xa về quê ăn tết; hoặc cũng có thể là những gia đình mới có chuyện vui…

Bữa cơm được sửa soạn tươm tất với đầy đủ các món ăn ngày tết như thịt bò rim, thịt nấu đông, bánh chưng, giò chả, có khi có thêm cỗ lòng của con lợn mới thịt… Sự chuẩn bị của gia chủ như một lời cảm tạ thân tình đối với tình nghĩa anh em, láng giềng đã dành cho nhau trong suốt một năm qua.

Bên mâm cơm, chén rượu, họ cùng nhau ôn lại kỷ niệm và nói với nhau về những dự định, những ước vọng của năm mới; hoặc cũng có thể giãi bày với nhau những khúc mắc, hiểu lầm trong cuộc sống rồi chúc nhau chén rượu giảng hòa.

Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi

“Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” là một tục lệ đã từng mai một, nay xuất hiện khá đậm nét trong đời sống của người Hà Tĩnh như cách để họ gửi gắm niềm tin yêu, hy vọng…

Đã thành thông lệ, chiều 30 tết năm nào, các bà, các mẹ trong xóm tôi cũng rủ nhau đi mua vôi. Vôi có 2 loại. Vôi bột và vôi tôi. Người ta có thể mua vôi về để quét lại cái cổng, cái hàng rào, cũng có thể dùng để rắc xua đuổi sâu bọ trên những luống rau mới bén.

Ngụ ý sâu xa của việc này chính là muốn xua đi những điều đen đủi của năm cũ, thay vào đó là những ngày mới thật tươi sáng… Còn vôi tôi thường để cho vào bình vôi ăn trầu với ngụ ý không để bình vôi bị rỗng ruột trong năm mới.

Gìn giữ phong tục tết Việt

Muối bán đầu năm được nhiều người gói vào túi nhỏ rất đẹp. Ảnh Internet

Xưa kia, người ta nghỉ tết mấy ngày mới có chợ nên độ mùng 5, mùng 6, khi các chợ mở bán, người ta mới lục tục đi mua muối. Các cụ già kể lại, xưa mua muối thường đong bằng bát, người bán phải vun cho bát muối có ngọn thật cao người mua mới hài lòng. Có khi còn được nhận tiền mừng tuổi. Ngày nay, bắt kịp xu thế của người dân, rất nhiều tiểu thương đã bày hàng muối để bán ngay từ sáng mùng 1 tết. Thay vì đong bằng bát, họ gói muối gọn gàng vào túi ni-lông hoặc cầu kỳ hơn thì cho vào túi vải màu đỏ như muốn gửi gắm thông điệp may mắn cho người mua.

Người Việt coi muối là biểu tượng của tình cảm thắm thiết, mặn nồng, gắn kết, no đủ. Tục mua muối đầu năm với ý nghĩa cầu mong sự đậm đà trong tình cảm gia đình, sự hòa thuận, gắn bó giữa vợ chồng, con cái.

Trong quan niệm tâm linh, muối còn có tác dụng xua đuổi tà khí, ma quỷ, mang lại may mắn cho gia chủ. Ngày đầu năm, sau khi mua muối về, người ta thường hay chia thành nhiều túi nhỏ, đặt ở những vị trí đặc biệt trong nhà. Một phần khác được rắc ngoài ngõ như để bảo vệ sự may mắn của gia đình.

Trao lì xì - chúc nhau năm mới tốt lành

Lì xì năm mới là một mỹ tục phổ biến rộng rãi nhất trong văn hóa Việt. Tuy có nhiều hình thức khác nhau nhưng việc lì xì đều nhằm gửi trao cho nhau những điều tốt lành.

Lì xì thường được thực hiện đầu tiên trong gia đình sau phút giao thừa. Ngay trong thời khắc đầu tiên của năm mới, con cháu đã trưởng thành sẽ thực hiện nghi lễ mừng tuổi bố mẹ, ông bà. Ngược lại, ông bà, bố mẹ cũng lì xì cho con, cháu với nhiều lời dặn dò, gửi gắm.

Gìn giữ phong tục tết Việt

Những phong bao lì xì đỏ thắm, xinh xắn ẩn chứa những tình cảm tốt đẹp với lời chúc hạnh phúc và may mắn đầu năm. Ảnh Internet

Sau đó, trong những ngày du xuân, người ta sẽ lì xì cho những người có quan hệ thân thiết, có thể là ông bà, bố mẹ, con cái của bạn, có thể là bạn của bố mẹ, con cái mình, cũng có thể là bạn bè với nhau v.v…

Những phong bao lì xì đỏ thắm, xinh xắn ẩn chứa những tình cảm tốt đẹp với lời chúc hạnh phúc và may mắn đầu năm. Không chỉ lì xì bằng phong bao, ở nhiều nơi, người ta còn lì xì nhau bằng những hình thức khác. Có thể là gói bánh, quả cam của người hàng xóm dành cho các cụ cao tuổi, có thể là một con tò he đầy sắc màu dành cho trẻ em như một lời chào năm mới rực rỡ…

Vì ý nghĩa tốt đẹp đó nên không ai quan tâm giá trị của những phong bao lì xì. Cả người trao và người nhận đều cảm thấy thoải mái, vui vẻ trong những ngày đầu năm mới.

Chủ đề LỄ HỘI XUÂN QUÝ MÃO 2023

Đọc thêm

5 vụ trộm tranh rúng động thế giới

5 vụ trộm tranh rúng động thế giới

Vụ cướp 13 bức tranh giá nửa tỷ USD tại bảo tàng Isabella Steawart Gardner, Mỹ, 35 năm trước là một trong năm vụ trộm tranh lớn nhất mọi thời.
Podcast tản văn: Tình yêu của mẹ

Podcast tản văn: Tình yêu của mẹ

Tình yêu của mẹ dành cho con như biển trời bao la. Bởi thế mà dẫu đi hết cuộc đời, trong trái tim con vẫn luôn ấp ủ bóng hình yêu thương của mẹ.
Podcast tản văn: Người giữ lửa

Podcast tản văn: Người giữ lửa

Người phụ nữ hôm nay vừa phải cân bằng việc nước và việc nhà, họ lặng lẽ biến hy sinh thành tự chủ, biến nhẫn nại thành sức mạnh, chúng ta cần phải biết ơn, trân trọng điều này.
Podcast tản văn: Mênh mang khói bếp

Podcast tản văn: Mênh mang khói bếp

Chiều buông tím nhạt trên mái tranh, bóng hoàng hôn chập chờn len lỏi qua từng rặng tre, nhẹ nhàng phủ xuống ngõ quê một màu thẫm buồn...
Podcast tản văn: Dòng sông ký ức

Podcast tản văn: Dòng sông ký ức

Đối với nhiều người, dòng sông quê hương gắn liền với những tháng ngày tuổi thơ hồn nhiên. Tản văn “Dòng sông ký ức” là một sự chiêm nghiệm về cuộc đời qua hình ảnh dòng sông.
Nâng cao nghiệp vụ cho hướng dẫn viên du lịch

Nâng cao nghiệp vụ cho hướng dẫn viên du lịch

Nâng cao nghiệp vụ hướng dẫn viên du lịch góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, hình ảnh và sức cạnh tranh của du lịch địa phương, góp phần phát triển du lịch Hà Tĩnh bền vững.
Ẩm thực Việt hấp dẫn top đầu thế giới

Ẩm thực Việt hấp dẫn top đầu thế giới

Việt Nam xếp thứ 4 trong danh sách những quốc gia có nền ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới năm 2025 theo xếp hạng của CN Traveller, vượt qua nhiều cường quốc như Pháp, Tây Ban Nha và Nhật Bản.
Lan tỏa tình yêu dân ca trên quê hương Đại thi hào Nguyễn Du

Lan tỏa tình yêu dân ca trên quê hương Đại thi hào Nguyễn Du

Hoạt động đưa dân ca ví, giặm vào trường học đã lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng ở Hà Tĩnh. Trong những giờ ngoại khóa, các tiết học âm nhạc do các nghệ nhân dân gian trực tiếp truyền dạy, nhiều học sinh có dịp thể hiện năng khiếu, niềm đam mê với những làn điệu ngọt ngào, sâu lắng.
Podcast truyện ngắn: Ngày trở về

Podcast truyện ngắn: Ngày trở về

Mùa thu năm 1954, Thủ đô Hà Nội rợp cờ hoa đón đoàn quân chiến thắng trở về. Niềm vui riêng hòa vào niềm vui chung, hạnh phúc của mỗi gia đình hòa trong hạnh phúc lớn lao của cả dân tộc.
Podcast tản văn: Lấp lánh những cánh chuồn

Podcast tản văn: Lấp lánh những cánh chuồn

Tản văn "Lấp lánh những cánh chuồn" của tác giả Nguyễn Hà Hải đưa người đọc trở về với miền ký ức tuổi thơ trong trẻo, gắn liền với hình ảnh chuồn chuồn và không gian làng quê thanh bình.