Người gìn giữ hương vị tết cổ truyền ở Hà Tĩnh

Chị Phan Thị Phương cùng con trai sản xuất hương trầm phục vụ tết Nguyên đán

Trong khi nhiều cơ sở chỉ đơn thuần sản xuất hương thẻ bằng máy mà không mấy mặn mà với hương trầm thủ công phục vụ tết Nguyên đán thì cơ sở sản xuất hương Trạng Nguyên của gia đình anh chị Phương Túc vẫn duy trì đều đặn loại hương này mỗi năm.

Chị Phương chia sẻ: “Chúng tôi bén duyên với nghề làm hương hàng hóa từ năm 2000. Đó là khoảng thời gian vợ chồng tôi mới cưới nhau và lập nghiệp. Tuy nhiên, ngoài công thức và cách làm hương mới chúng tôi phải đi học thì việc làm hương trầm tết, tôi học được từ gia đình mình từ khi còn nhỏ”.

Hương trầm được làm từ rễ cây hương bài, loài cây mọc khá phổ biến ở các vùng đồi, núi ở Hà Tĩnh. Ảnh: Internet

Sinh ra trong gia đình có bố mẹ là công nhân Nông trường Thạch Ngọc, từ nhỏ, chị Phương đã quen với vườn đồi, cây cỏ. Chị nhớ mãi về những cái tết ở khu tập thể nông trường thời bao cấp, khi thực phẩm và các đồ dùng ngày tết chỉ được cấp phát qua tem, phiếu. Vì thế, ngày đó, mỗi dịp vào tháng Chạp, chị em chị Phương lại cùng bố lên các ngọn đồi ở nông trường để tìm cây hương bài về làm hương trầm.

Vốn tính ham học hỏi nên chị đã luôn có mặt cùng bố ở mọi công đoạn làm hương trầm, như: cắt rễ hương bài, phơi khô, giã bột, pha chế, làm chu và cuốn hương… Vì vậy mà sau này, mọi công đoạn của việc làm hương trầm chị đều thông thạo.

Hương trầm của cơ sở Trạng Nguyên của chị Phương và anh Túc hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên.

Anh Nguyễn Công Túc (chồng chị Phương) cho biết: “So với làm hương thẻ thì làm hương trầm khá vất vả. Ngoài việc phải cuốn hương thủ công, chúng tôi phải chuẩn bị các khâu trong suốt cả năm, như: tháng 2-3, phải chuẩn bị nguyên liệu bột hương; tháng 5-7 là lúc thời tiết nắng nhiều thì chuẩn bị mua tre vót chu (lõi) phơi khô; tháng 10 lo cắt giấy để chuẩn bị cuốn… Công việc tuy vất vả nhưng chúng tôi hạnh phúc vì nhiều khách hàng nói rằng, nhờ có hương trầm của chúng tôi, không khí tết thêm ý nghĩa”.

Theo chị Phương, để hương cháy trọn vẹn thì khâu khó nhất là chuẩn bị chu nhưng để hương thơm đúng mùi lại đòi hỏi phải có kinh nghiệm trong việc chọn lựa nguyên liệu và cách pha chế. Thành phần chính của hương trầm tết hoàn toàn tự nhiên. Trong đó, nguyên liệu chính là rễ cây hương bài. Trước đây, vợ chồng chị thu mua rễ cây này từ một số người dân địa phương, sau đó tự chế thành bột. Tuy nhiên, khi sản phẩm có uy tín và sản xuất ngày càng nhiều, vợ chồng chị Phương phải nhập từ một cơ sở lớn ở TP Vinh (Nghệ An). Để có nguyên liệu đạt yêu cầu, chị Phương phải đích thân ra tận nơi, chọn rễ hương bài rồi tự mình xay mang về.

Năm nay, cơ sở của chị Phan Thị Phương sản xuất 1,3 vạn búp hương cỡ thường và 6.000 cây hương trầm cỡ đại phục vụ tết Nguyên đán Tân Sửu.

Chị Phương thông tin: “Để hương thơm thì rễ cây hương bài phải loại đủ tuổi 2-3 năm, cắt gốc sát phần rễ, phơi được nắng. Ngoài ra, các loại dược liệu khác như: quế, hồi, bột bã mía… cũng phải lựa chọn loại chất lượng, pha chế tỷ lệ phù hợp”.

Dịp tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, cơ sở hương Trạng Nguyên của gia đình chị Phương sản xuất 1,3 vạn búp hương trầm (loại mỗi búp 9 cây cỡ 50-60 cm) và 6.000 cây hương cỡ đại (loại cao 1,3m). Đến thời điểm này, số hàng trên đã được khách hàng đặt hết. Hiện, gia đình anh chị tranh thủ cuốn thêm khoảng 2.000 búp hương để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Khách hàng đến lấy hương từ cơ sở Trạng Nguyên về phân phối ra thị trường

Ông Trần Ngọc Sơn (thị trấn Tây Sơn, Hương Sơn) cho biết: “Tôi biết đến sản phẩm hương trầm của cơ sở Trạng Nguyên hơn 10 năm nay. Từ đó đến nay, mỗi dịp tết, tôi lại gọi điện cho cơ sở để đặt hàng. Ngoài mua về dùng, tôi còn phân phối cho bà con quanh vùng. Hương trầm của cơ sở này không chỉ có hương thơm đặc trưng của tết mà thành phần hoàn toàn tự nhiên nên chúng tôi rất yên tâm”.