Người gìn giữ hương vị tết cổ truyền ở Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Coi việc sản xuất hương trầm như cách gìn giữ văn hóa truyền thống, vợ chồng chị Phan Thị Phương và anh Nguyễn Công Túc ở thôn Vĩnh Cát (xã Lưu Vĩnh Sơn, Thạch Hà, Hà Tĩnh) đã “sống” với nghề này hơn 20 năm nay.

Người gìn giữ hương vị tết cổ truyền ở Hà Tĩnh

Chị Phan Thị Phương cùng con trai sản xuất hương trầm phục vụ tết Nguyên đán

Trong khi nhiều cơ sở chỉ đơn thuần sản xuất hương thẻ bằng máy mà không mấy mặn mà với hương trầm thủ công phục vụ tết Nguyên đán thì cơ sở sản xuất hương Trạng Nguyên của gia đình anh chị Phương Túc vẫn duy trì đều đặn loại hương này mỗi năm.

Chị Phương chia sẻ: “Chúng tôi bén duyên với nghề làm hương hàng hóa từ năm 2000. Đó là khoảng thời gian vợ chồng tôi mới cưới nhau và lập nghiệp. Tuy nhiên, ngoài công thức và cách làm hương mới chúng tôi phải đi học thì việc làm hương trầm tết, tôi học được từ gia đình mình từ khi còn nhỏ”.

Người gìn giữ hương vị tết cổ truyền ở Hà Tĩnh

Hương trầm được làm từ rễ cây hương bài, loài cây mọc khá phổ biến ở các vùng đồi, núi ở Hà Tĩnh. Ảnh: Internet

Sinh ra trong gia đình có bố mẹ là công nhân Nông trường Thạch Ngọc, từ nhỏ, chị Phương đã quen với vườn đồi, cây cỏ. Chị nhớ mãi về những cái tết ở khu tập thể nông trường thời bao cấp, khi thực phẩm và các đồ dùng ngày tết chỉ được cấp phát qua tem, phiếu. Vì thế, ngày đó, mỗi dịp vào tháng Chạp, chị em chị Phương lại cùng bố lên các ngọn đồi ở nông trường để tìm cây hương bài về làm hương trầm.

Vốn tính ham học hỏi nên chị đã luôn có mặt cùng bố ở mọi công đoạn làm hương trầm, như: cắt rễ hương bài, phơi khô, giã bột, pha chế, làm chu và cuốn hương… Vì vậy mà sau này, mọi công đoạn của việc làm hương trầm chị đều thông thạo.

Người gìn giữ hương vị tết cổ truyền ở Hà Tĩnh

Hương trầm của cơ sở Trạng Nguyên của chị Phương và anh Túc hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên.

Anh Nguyễn Công Túc (chồng chị Phương) cho biết: “So với làm hương thẻ thì làm hương trầm khá vất vả. Ngoài việc phải cuốn hương thủ công, chúng tôi phải chuẩn bị các khâu trong suốt cả năm, như: tháng 2-3, phải chuẩn bị nguyên liệu bột hương; tháng 5-7 là lúc thời tiết nắng nhiều thì chuẩn bị mua tre vót chu (lõi) phơi khô; tháng 10 lo cắt giấy để chuẩn bị cuốn… Công việc tuy vất vả nhưng chúng tôi hạnh phúc vì nhiều khách hàng nói rằng, nhờ có hương trầm của chúng tôi, không khí tết thêm ý nghĩa”.

Theo chị Phương, để hương cháy trọn vẹn thì khâu khó nhất là chuẩn bị chu nhưng để hương thơm đúng mùi lại đòi hỏi phải có kinh nghiệm trong việc chọn lựa nguyên liệu và cách pha chế. Thành phần chính của hương trầm tết hoàn toàn tự nhiên. Trong đó, nguyên liệu chính là rễ cây hương bài. Trước đây, vợ chồng chị thu mua rễ cây này từ một số người dân địa phương, sau đó tự chế thành bột. Tuy nhiên, khi sản phẩm có uy tín và sản xuất ngày càng nhiều, vợ chồng chị Phương phải nhập từ một cơ sở lớn ở TP Vinh (Nghệ An). Để có nguyên liệu đạt yêu cầu, chị Phương phải đích thân ra tận nơi, chọn rễ hương bài rồi tự mình xay mang về.

Người gìn giữ hương vị tết cổ truyền ở Hà Tĩnh

Năm nay, cơ sở của chị Phan Thị Phương sản xuất 1,3 vạn búp hương cỡ thường và 6.000 cây hương trầm cỡ đại phục vụ tết Nguyên đán Tân Sửu.

Chị Phương thông tin: “Để hương thơm thì rễ cây hương bài phải loại đủ tuổi 2-3 năm, cắt gốc sát phần rễ, phơi được nắng. Ngoài ra, các loại dược liệu khác như: quế, hồi, bột bã mía… cũng phải lựa chọn loại chất lượng, pha chế tỷ lệ phù hợp”.

Dịp tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, cơ sở hương Trạng Nguyên của gia đình chị Phương sản xuất 1,3 vạn búp hương trầm (loại mỗi búp 9 cây cỡ 50-60 cm) và 6.000 cây hương cỡ đại (loại cao 1,3m). Đến thời điểm này, số hàng trên đã được khách hàng đặt hết. Hiện, gia đình anh chị tranh thủ cuốn thêm khoảng 2.000 búp hương để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Người gìn giữ hương vị tết cổ truyền ở Hà Tĩnh

Khách hàng đến lấy hương từ cơ sở Trạng Nguyên về phân phối ra thị trường

Ông Trần Ngọc Sơn (thị trấn Tây Sơn, Hương Sơn) cho biết: “Tôi biết đến sản phẩm hương trầm của cơ sở Trạng Nguyên hơn 10 năm nay. Từ đó đến nay, mỗi dịp tết, tôi lại gọi điện cho cơ sở để đặt hàng. Ngoài mua về dùng, tôi còn phân phối cho bà con quanh vùng. Hương trầm của cơ sở này không chỉ có hương thơm đặc trưng của tết mà thành phần hoàn toàn tự nhiên nên chúng tôi rất yên tâm”.

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Vốn cổ quê hương trong tình yêu của các ca sĩ trẻ

Vốn cổ quê hương trong tình yêu của các ca sĩ trẻ

Không phải ngẫu nhiên mà Hà Tĩnh là quê hương của nhiều ca sĩ thành danh trong dòng nhạc dân gian. Nhiều giọng ca người Hà Tĩnh chia sẻ, từ nhỏ họ đã được nuôi dưỡng tình yêu với nghệ thuật truyền thống thông qua những câu hò, điệu ví. Chất dân ca cứ thế ngấm dần vào giọng nói, tiếng hát một cách tự nhiên như hơi thở.
Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh - “ngọc quý” của muôn đời

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh - “ngọc quý” của muôn đời

Trong kho tàng di sản văn hóa quý giá của miền quê xứ Nghệ, dân ca ví, giặm là những “hạt ngọc’’ lấp lánh. Bằng tâm hồn đẹp đẽ, phong phú, bằng tình yêu sâu sắc và mãnh liệt với di sản của cha ông, những thế hệ cư dân Nghệ An, Hà Tĩnh đã làm lung linh, tỏa sáng những viên ngọc quý ấy.
Xem nghệ nhân trình diễn di sản văn hóa được UNESCO ghi danh

Xem nghệ nhân trình diễn di sản văn hóa được UNESCO ghi danh

Tại các gian hàng trưng bày và trình diễn di sản văn hóa được UNESCO ghi danh trong khuôn khổ Festival “Về miền ví, giặm – Kết nối tinh hoa di sản” được tổ chức tại Hà Tĩnh, du khách sẽ có cơ hội khám phá những dấu ấn văn hóa của các vùng miền trong nước.
Cuốn biên niên sử của cộng đồng người Xứ Nghệ

Cuốn biên niên sử của cộng đồng người Xứ Nghệ

Dân ca ví, giặm là một bộ phận chủ đạo trong kho tàng thơ ca trữ tình dân gian do cộng đồng người Việt ở 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh sáng tạo nên trong quá trình lao động sản xuất và sinh hoạt cộng đồng.
Nơi tỏa sáng các di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam

Nơi tỏa sáng các di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam

Festival “Về miền ví, giặm - Kết nối tinh hoa di sản” năm 2024, tại Hà Tĩnh không chỉ là nơi trình diễn di sản xứ Nghệ mà còn là không gian để các di sản văn hóa phi vật thể từ mọi miền đất nước hội tụ tỏa sáng.
Tiếng búa ghi danh nâng tầm ví, giặm

Tiếng búa ghi danh nâng tầm ví, giặm

Giây phút tiếng búa của Chủ tịch Ủy ban Liên chính phủ Công ước UNESCO về bảo vệ di sản phi vật thể vang lên, ghi danh dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại 10 năm trước, vẫn còn đọng mãi trong tôi những cảm xúc dâng trào.
Yêu câu ví, giặm quê mình

Yêu câu ví, giặm quê mình

Trước ngày “khai hội” kỷ niệm 10 năm dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO ghi danh là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại” (2014-2024), những người con quê hương Nghệ An - Hà Tĩnh đã mang câu ví, giặm ngọt ngào đến với muôn phương không khỏi bồi hồi, xao xuyến…
“Quả ngọt” mùa giá rét

“Quả ngọt” mùa giá rét

Khi không khí lạnh tràn về, những vườn quả đã ủ hương lên mật, ruộng nương, hạt tí tách nẩy mầm, cũng là lúc người nông dân Hà Tĩnh chộn rộn chờ đón những mùa đông ấm áp, đủ đầy.
Cô giáo say mê dân ca ví, giặm

Cô giáo say mê dân ca ví, giặm

Nhiều năm qua, cô Phan Thị Thùy Diễm (Tổng phụ trách Đội Trường THCS Thành Mỹ, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã không ngừng truyền dạy làn điệu dân ca cho các thế hệ học sinh.