Vụ cam năm nay là năm thứ 2, vườn cam 3 ha của gia đình ông Đoàn Quốc Hoài ở thôn 1 Quang Thọ, xã Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh đạt chứng nhận hữu cơ. Điều khiến ông Hoài phấn khởi nhất là không chỉ tạo ra sản phẩm an toàn, sạch, mà còn mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội. Nếu như trước đây, năng suất chỉ đạt khoảng 15 tấn/ha, thì nay đã tăng lên gần 20 tấn/ha; giá bán cao hơn từ 5-10%, trong khi chi phí đầu vào lại giảm nhờ cắt giảm hoàn toàn việc sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật hóa học.
Theo ông Hoài, để đạt được chứng nhận hữu cơ, quy trình canh tác được kiểm soát nghiêm ngặt: đất trồng được cải tạo bằng phân chuồng ủ hoai, chế phẩm sinh học và phụ phẩm nông nghiệp; cỏ dại được xử lý thủ công, thay vì dùng thuốc diệt cỏ; sâu bệnh được phòng trừ bằng bẫy sinh học. Nhờ đó, cây khỏe, ít sâu bệnh, quả ngọt đậm, vỏ sáng.
Trải qua nhiều năm gắn bó với đồi cam, ông Đinh Lâm Hậu ở xã Mai Hoa, tỉnh Hà Tĩnh xác định muốn làm nông nghiệp lâu dài thì phải đi theo hướng sản xuất sạch, vừa bảo vệ sức khỏe người trồng, vừa tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng. Từ nhận thức đó, với hơn 2 ha cam, năm 2015, ông bắt đầu chuyển đổi quy trình canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, từng bước loại bỏ dần phân bón và thuốc trừ sâu hóa học. Thay vào đó, ông sử dụng phân chuồng hoai mục, chế phẩm sinh học, thảo mộc tự nhiên để phòng trừ sâu bệnh, đồng thời ủ rác hữu cơ và cỏ dại để tái tạo dinh dưỡng cho đất. Đến năm 2021, ông mạnh dạn chuyển hẳn sang hướng sản xuất hữu cơ. Sau gần 3 năm kiên trì, đến cuối năm 2023, vườn cam của ông Hậu đã đạt chứng nhận hữu cơ. Điều đáng mừng là cây cam phát triển khỏe mạnh, chất lượng cam tốt hơn.
Xác định sản xuất nông nghiệp hữu cơ không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững, Hà Tĩnh đã sớm đặt mục tiêu phát triển nông nghiệp theo hướng an toàn, thân thiện với môi trường. Thực hiện định hướng đó, tỉnh đã phê duyệt “Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2024 – 2030”, đặt mục tiêu đến năm 2030 có 2.500 ha đất trồng trọt đạt chuẩn hữu cơ. Đề án được triển khai đồng bộ, có lộ trình rõ ràng, gắn với chuyển đổi nhận thức, thay đổi tập quán sản xuất của nông dân từ canh tác truyền thống sang canh tác sinh thái, thân thiện với môi trường.
Cùng với đó, các địa phương trong tỉnh đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ kỹ thuật, vốn vay ưu đãi, xây dựng mô hình mẫu và chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm hữu cơ, giúp người dân yên tâm đầu tư và mở rộng quy mô sản xuất. Riêng đối với cây cam, một trong những cây trồng chủ lực của Hà Tĩnh, đến nay toàn tỉnh đã có gần 44 ha cam đạt chứng nhận hữu cơ còn hiệu lực và hàng trăm héc-ta đang được canh tác theo hướng hữu cơ, tập trung chủ yếu tại các vùng trồng cam nổi tiếng như Vũ Quang, Mai Hoa, Thượng Đức, Đồng Lộc, Hương Đô...
Ông Nguyễn Hữu Ngọc - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh cho biết thêm: “Qua quá trình triển khai, các mô hình sản xuất hữu cơ đã tuân thủ nghiêm ngặt quy trình không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, chất kích thích sinh trưởng hay giống biến đổi gen, thay vào đó là phân bón sinh học, chế phẩm vi sinh, biện pháp canh tác tự nhiên và tuần hoàn. Nhờ đó, đất nông nghiệp được cải tạo, nguồn nước được bảo vệ, đa dạng sinh học trong vườn được phục hồi, giúp cây trồng sinh trưởng ổn định, giảm sâu bệnh, chất lượng nông sản được nâng cao rõ rệt. Hiện ngành chuyên môn đang bám sát “Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2024 - 2030” để nhân rộng diện tích, vừa tăng giá trị kinh tế vừa xây dựng hình ảnh người nông dân Hà Tĩnh hiện đại, trách nhiệm với môi trường và sức khỏe cộng đồng”.
Từ những mô hình sản xuất cam hữu cơ đạt hiệu quả tích cực, ngành chuyên môn và chính quyền các địa phương đang tiếp tục khuyến khích người dân mở rộng sản xuất. Với sự nỗ lực của người sản xuất trong việc nâng cao chất lượng, khẳng định thương hiệu, cam Hà Tĩnh sản xuất theo quy trình hữu cơ sẽ dễ dàng tiếp cận các thị trường khó tính và được đông đảo người tiêu dùng ưa chuộng.