Ngoài giá, chai sữa tắm "xách" Nhật không có thêm thông tin gì bằng tiếng Việt.
Không còn phải “núp bóng” trong những đại lý như trước đây, thời gian gần đây, trên các tuyến phố ở TP Hà Tĩnh như: Trần Phú, Xuân Diệu, Lý Tự Trọng, Nguyễn Huy Tự, Hải Thượng Lãn Ông, hàng xách tay đã được bày bán công khai. Trong những quầy hàng với bảng hiệu lớn, bắt mắt, ghi rõ kinh doanh hàng xách tay, hàng nội địa… là các các sản phẩm liên quan đến sức khỏe con người như: Sữa, bột ăn dặm, quần áo, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thậm chí cả thuốc chữa bệnh của Nhật, Pháp, Mỹ, Anh, Hàn Quốc... Sở dĩ hàng xách tay có sức hấp dẫn khách hàng bởi “mác” hàng ngoại. Hơn nữa, một số mặt hàng còn rẻ hơn hàng nội.
Chị Lan Anh (phường Nam Hà) cho biết: “Từ nhiều năm nay, tôi vẫn tin dùng sữa của một số nhãn hiệu đến từ Nhật Bản. Ngoài ra, tôi còn dùng bỉm, một số loại thuốc chống côn trùng, thuốc ho của các nước châu Âu thông qua 1 địa chỉ kinh doanh hàng xách tay quen thuộc. Cách để nhận biết chất lượng các loại hàng hóa này chủ yếu dựa vào niềm tin đối với chủ kinh doanh và check mã vạch các nước trên bao bì sản phẩm”.
Ghé vào một cửa hàng chuyên bán hàng xách tay từ Nhật Bản trên đường Nguyễn Huy Tự, chúng tôi được nhân viên giới thiệu đủ các loại từ dầu gội, sữa tắm, mỹ phẩm đến đồ gia dụng bát, thìa và quần áo các loại. Không khác gì một cửa hàng tạp hóa, chỉ khác là hàng hóa toàn chữ Nhật Bản. Nhãn phụ là thứ duy nhất tồn tại để trao đổi giữa nhà sản xuất (ngoài nước) và người tiêu dùng cũng được chủ cửa hàng này “tiết kiệm” ghi trên giá gỗ chứ không dán vào sản phẩm như quy định. Tất nhiên, thông tin cũng rất đơn giản, chỉ có tên sản phẩm!
Không chỉ xuất hiện ở các cửa hàng, siêu thị, hàng xách tay còn được quảng cáo và bán công khai trên các trang facebook cá nhân. Ngoài những mặt hàng như: sữa, bánh, bỉm, thực phẩm, mỹ phẩm…, gần đây còn có nhiều trang facebook công khai bán các loại thuốc chữa bệnh có xuất xứ từ Đức, Mỹ, Pháp, Úc, Canada… Cách thức kinh doanh của chủ các trang
facebook này là quảng cáo có người nhà ở các nước sắp về và đa phần đều bán theo đơn đặt hàng. Tuy nhiên, thực tế nguồn gốc hàng hóa được lấy từ đâu thì không ai có thể kiểm soát được. Kể cả niềm tin của khách hàng cũng dễ dàng bị “đánh cắp” khi hàng loạt vụ sản xuất hàng giả đội lốt hàng xách tay đã bị lực lượng chức năng phanh phui dù khách hàng có thể “check” mã thoải mái.
Sữa là mặt hàng được bày bán nhiều nhất đối với hàng xách tay
Theo pháp luật Việt Nam hiện hành, kinh doanh hàng xách tay chính là kinh doanh hàng hóa trốn thuế, nhập lậu. Chiếu theo quy định tại Khoản 7 Điều 3 Nghị định 185/2013/NĐ-CP thì hàng hóa nhập khẩu không đi qua cửa khẩu, không làm thủ tục hải quan theo quy định của pháp luật hoặc gian lận số lượng, chủng loại hàng hóa khi làm thủ tục hải quan; hàng hóa nhập khẩu lưu thông trên thị trường không có hóa đơn, chứng từ kèm theo hoặc có nhưng không hợp pháp theo quy định của pháp luật về quản lý hóa đơn đều là hàng nhập lậu.
Điều đáng nói là hiện nay, các loại hàng hóa được gắn mác xách tay chưa được quản lý một cách chặt chẽ. Thậm chí, ngày càng nhiều cửa hàng, trang mạng cá nhân bày bán loại hàng hóa này nhưng cơ quan chức năng phần lớn chỉ mới xử lý theo đơn khiếu nại của khách hàng. Một khách hàng giấu tên ở phường Bắc Hà cho biết: “Trong một lần mua sữa tại Siêu thị Bibi mart ở đường Lý Tự Trọng, nghi ngờ sản phẩm bị làm giả, tôi đã kiến nghị với Đội Quản lý thị trường số 1 để được giải quyết. Tại đây, tôi được đề nghị làm đơn kiến nghị để đội quản lý thị trường có lý do đến kiểm tra, xử phạt”.
Thị trường hàng xách tay ngày càng trở nên bát nháo, giá bán mỗi nơi một khác, chất lượng chưa được kiểm chứng khiến người tiêu dùng rất khó phân biệt. Trong khi chờ đợi sự chủ động trong kiểm tra, kiểm soát của các lực lượng chức năng nhằm siết chặt quản lý ngay từ cửa khẩu, sân bay quốc tế với những mặt hàng gắn mác xách tay thì sự thông thái của người tiêu dùng chưa đủ để bảo vệ mình trong cơn “cuồng phong” này.
