Mã độc đòi tiền chuộc Petya lan đến châu Á

Hệ thống máy tính của siêu thị Rost tại thành phố Kharkov (Ukraine) chết đứng ngày 27-6 khiến khách hàng cũng bối rối - Ảnh: Reuters

“Chúng tôi khuyến cáo tất cả các tổ chức về việc sao lưu dữ liệu. Dữ liệu được sao lưu đúng lúc và đúng cách sẽ rất hữu dụng khi cần phục hồi lại các tập tin gốc trong trường hợp xấu nhất là dữ liệu bị mất, bà Võ Dương Tú Diễm (đại diện Kaspersky Lab tại Việt Nam chia sẻ.

Sau khi ghi nhận các trường hợp tấn công bằng mã độc đòi tiền chuộc tại Ukraine và Nga ngày 27-6, mã độc mới nhanh chóng được báo cáo tấn công các hệ thống của những tập đoàn lớn của châu Âu sau đó.

Có vẻ chúng chỉ tập trung vào các tập đoàn doanh nghiệp lớn và các cơ quan chính quyền. Sang ngày 28-6, giới doanh nghiệp ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương bắt đầu báo cáo về những trường hợp lây nhiễm tương tự .

Ấn Độ, Úc xác nhận dính mã độc Petya

Theo Hãng tin Reuters, trong ngày 28-6, một trong ba hệ thống mạng của Jawaharlal Nehru Port (JNPT) tại thành phố Mumbai - cảng container lớn nhất của Ấn Độ - bị sụp mạng.

Đây là hệ thống mạng do Hãng tàu A.P Moller-Maersk (MAERSKb.CO) của Đan Mạch vận hành, và được báo cáo có liên đới đến tận hệ thống bên thành phố Los Angeles (Mỹ). Ông Anil Diggikar, chủ tịch JNPT, kể với Reuters rằng công ty phải cho xếp container theo kiểu thủ công.

Cùng ngày 28-6, nhật báo Los Angeles Times đưa tin mã độc Petya đã tấn công vào hệ thống máy tính tại nhà ga lớn nhất của cảng Los Angeles, khiến mọi hoạt động tê liệt.

Các nhà ga của cảng Los Angeles do Tập đoàn vận tải biển A.P Moller-Maersk của Đan Mạch điều hành, chiếm khoảng 16% hạm đội tàu thế giới đã phải đóng cửa trong nhiều giờ do hệ thống công nghệ thông tin (IT) của công ty bị nhiễu loạn.

Công ty Beiersdorf (nhà sản xuất sản phẩm bảo vệ da Nivea) đặt tại Ấn Độ và Công ty Reckitt Benckiser (RB.L) cũng xác nhận với Reuters rằng một số hệ thống mạng của mình bị nhiễm mã độc mới có tên gọi Petya.

Tại Úc, một quan chức quản lý doanh nghiệp xác nhận với Hãng tin Reuters rằng hệ thống mạng của một nhà máy sản xuất sôcôla Cadbury bị nhiễm mã độc. Việc sản xuất của nhà xưởng Hobart trên đảo Tasmania của Úc đã phải ngừng từ tối 27-6 do hệ thống máy tính tắt ngúm.

Chủ sở hữu của Cadbury là Tập đoàn Mondelez International Inc (MDLZ.O) đã phát đi thông báo về vấn đề trục trặc kỹ thuật mạng với các đơn vị của mình khắp toàn cầu.

Các công ty bảo mật Kaspersky Lab và FireEye Inc (FEYE.O) thông tin với Hãng Reuters rằng họ đã ghi nhận những vụ tấn công vào các doanh nghiệp ở một số quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhưng không cung cấp thêm chi tiết.

Một nhân viên công ty chi nhánh tại Hong Kong của Tập đoàn WPP, tập đoàn đa quốc gia chuyên về quảng cáo và quan hệ công chúng, chụp ảnh ghi dấu máy tính nhiễm mã độc ngày 28-6 - Ảnh: Reuters

Máy tính Việt Nam có thể bị tấn công

Theo đánh giá của Hãng bảo mật Kaspersky Lab với Tuổi Trẻ, mã độc Petya nguy hiểm hơn WannaCry (từng gây ra cuộc tấn công toàn cầu hồi tháng 5 vừa qua) do mã hóa toàn bộ ổ cứng và có khả năng lây lan rộng trong mạng nội bộ.

Đây là một vụ tấn công vô cùng phức tạp bao gồm nhiều hình thức tấn công. Trong đó, một chi tiết rất đáng chú ý là một lỗ hổng EternalBlue (từng bị khai thác trong các cuộc tấn công của mã độc WannaCry tháng trước) đã được chỉnh sửa và được sử dụng cho sự lây lan lần này trong mạng lưới doanh nghiệp.

Chuyên gia bảo mật Nguyễn Minh Đức, giám đốc hệ thống bảo mật thông minh Cyradar, đánh giá: “Với tốc độ lây lan và danh sách các nạn nhân của Petya tại châu Âu, chúng ta có thể thấy độ nguy hiểm của nó không thua kém gì WannaCry.

Cùng khai thác lỗ hổng tương tự, nên việc Petya có thể lây lan sang khu vực châu Á và Việt Nam là hoàn toàn có thể xảy ra. Do đã có những đề phòng và chuẩn bị hạ tầng từ vụ WannaCry, nên các doanh nghiệp, tổ chức Việt Nam sẽ có thể đỡ vất vả hơn trong khâu sẵn sàng ứng phó.

Tuy nhiên, chúng ta cũng không nên chủ quan vì nếu đã bị lây nhiễm thì không có gì đảm bảo cho việc trả tiền mà lấy lại được dữ liệu cả”.

Cùng chung đánh giá, ông Vũ Ngọc Sơn - phó chủ tịch phụ trách mảng chống mã độc thuộc Tập đoàn Bkav - cũng cho rằng khả năng phát tán mã độc tại Việt Nam trong thời gian tới là cao.

“Mã độc Petya kết hợp nhiều hình thức phát tán và hình thức khai thác lỗ hổng SMB trong hệ điều hành Windows giống như cách thức WannaCry lây nhiễm tháng trước. Do vậy, khả năng phát tán của mã độc này cao hơn WannaCry” - ông Sơn nhận định.

Theo thống kê của Công ty an ninh mạng CMC Infoset, Việt Nam hiện vẫn còn hơn 9.700 máy chủ có nguy cơ lây nhiễm rất cao với các mã độc khai thác qua EnternalBlue. Phần lớn các máy chủ này thuộc về các tập đoàn, công ty và tổ chức lớn.

Mặc dù ở thời điểm hiện tại chưa phát hiện trường hợp lây nhiễm cụ thể tại Việt Nam, tuy nhiên với tình trạng các máy chủ và máy cá nhân dùng không được vá như hiện tại, việc lây lan ồ ạt tại Việt Nam trong thời gian ngắn là điều có thể xảy ra.

“Dễ bị lây nhiễm nhất là các hòm thư điện tử do doanh nghiệp, tổ chức tự vận hành, đặc biệt là các máy chủ chạy mail servers trên Windows. Các tổ chức, doanh nghiệp sở hữu địa chỉ email dạng ten@abc.gov.vn hoặc ten@abc.com.vn cần hết sức lưu ý” - đại diện CMC Infoset cảnh báo.