Giả gout (gút) thường bị nhầm lẫn với bệnh gout hoặc tình trạng thấp khớp khác. Bệnh giả gout nếu không được điều trị có thể dẫn đến thoái hóa khớp nặng, viêm khớp mạn tính và tàn tật. Do vậy, chẩn đoán chính xác bệnh giả gout là rất quan trọng. Sau đây là những điều bạn nên biết về bệnh giả gout.
Nguyên nhân gây bệnh khác nhau
Như tên gọi, bệnh giả gout có các triệu chứng lâm sàng tương tự như bệnh gout, nhưng điều kiện gây bệnh lại khác nhau. Bệnh gout là bệnh phát triển khi tinh thể acid uric được tích tụ trong khớp và làm ảnh hưởng đến khớp.
Giả gout là một bệnh phát triển khi tinh thể calcium pyrophosphate tích tụ trong khớp và các mô bao quanh khớp.
Triệu chứng tương tự
Giả gout, còn gọi là bệnh CPPD, có biểu hiện lâm sàng khá giống bệnh viêm khớp mạn tính và viêm khớp dạng thấp, cũng như bệnh gout. Khoảng 25% những người bị bệnh CPPD có triệu chứng lâm sàng giống hệt bệnh gout. Khoảng 5% bệnh nhân phát triển các triệu chứng gần giống với viêm khớp dạng thấp, trong khi khoảng 50% bệnh nhân bị CPPD phát triển các triệu chứng giống như viêm khớp mạn tính. Không phải ai có CPPD đều có triệu chứng.
Giả gout thường phát triển từ một khớp và khi khởi phát khá đột ngột và dữ dội. Tuy nhiên, nó ít đau đớn hơn một cuộc tấn công của bệnh gout cấp tính. Giả gout khi khởi phát thường kéo dài từ vài ngày đến hai tuần. Có thể kèm theo sốt. Đợt bệnh có thể xảy ra tự phát hoặc có thể xảy ra do mắc một bệnh nặng, phẫu thuật hoặc chấn thương. Bệnh thường phối hợp với một bệnh khác như: nhiễm sắc tố sắt, cường cận giáp trạng, nhiễm sắc tố ochronose, đái tháo đường, thiểu năng giáp trạng, bệnh Wilson và bệnh gout. Bệnh gây tổn thương sụn khớp và khớp sau nhiều năm.
Gần một nửa số vụ tấn công giả gout xảy ra ở đầu gối
Trong khi ngón chân cái thường bị ảnh hưởng nhất bởi bệnh gout, đầu gối lại là vị trí phổ biến nhất ở giả gout. Giả gout cũng có thể phát triển trong bất kỳ khớp nào bao gồm cả ngón chân cái.
Người cao tuổi dễ mắc giả gút
Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh giả gout nhưng nguy cơ mắc bệnh tăng lên đáng kể theo tuổi tác. Nghiên cứu cho thấy, sự lắng đọng tinh thể calcium pyrophosphate phát triển thành bệnh giả gout xuất hiện ở khoảng 3% số người trong độ tuổi 60. Nhưng đến tuổi 90, tỷ lệ này tăng lên tới hơn 50%. Phân bố bệnh đồng đều cho cả nam và nữ.
Có yếu tố di truyền
Một số ít người bị bệnh lắng đọng tinh thể CPPD là do thừa hưởng từ gia đình. Tuy chưa có nghiên cứu sâu về gene nhưng thống kê cho thấy nếu trong gia đình có người mắc bệnh giả gout, khả năng mắc bệnh này sẽ cao hơn.
Ngoài việc có khuynh hướng di truyền, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên nếu bệnh nhân có bất kỳ rối loạn chuyển hóa sau: chứng cường giáp, bệnh thừa sắt, suy giáp, bệnh amyloidosis, huyết áp thấp, bệnh rối loạn chuyển hóa xương hypophosphatasia.
Chẩn đoán bệnh thế nào?
Xét nghiệm chẩn đoán quan trọng nhất để xác định giả gout là kiểm tra dịch khớp. Chất lỏng khớp được rút ra từ khớp bị ảnh hưởng và kiểm tra các tinh thể CPPD có hình dạng thanh hoặc dạng hình thoi. Dựa trên sự quan sát của các tinh thể này, chẩn đoán có thể được xác nhận. Chụp Xquang cũng hỗ trợ chẩn đoán khi sự lắng đọng canxi hay canxi hóa sụn khớp được phát hiện. Nếu cần, có thể thực hiện nhiều xét nghiệm hơn để loại trừ các loại viêm khớp khác.
Bệnh giả gout không liên quan tới chế độ ăn
Trong khi bệnh gout liên quan tới rối loạn chuyển hóa purin, gây dư thừa acid uric trong máu và điều trị bệnh gout đồng thời phải điều chỉnh một chế độ ăn kiêng thì bệnh giả gout lại khác hoàn toàn. Chế độ ăn kiêng không ảnh hưởng đến sự khởi phát hay phát triển của bệnh giả gout. Do đó, sự thay đổi chế độ ăn uống không giúp kiểm soát các triệu chứng của bệnh. Mặc dù các tinh thể calcium pyrophosphate kết hợp với giả gout liên quan tới canxi, nhưng không có bằng chứng khoa học chứng minh ăn nhiều thực phẩm có chứa canxi gây ra sự phát triển của giả gout.
Không có phương pháp điều trị loại bỏ CPPD
Không có phương pháp chữa trị dứt điểm cho giả gout như để loại bỏ hoàn toàn sự tích tụ các tinh thể CPPD tại các khớp, nhưng có những cách điều trị để kiểm soát các triệu chứng của bệnh.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) thường được kê để kiểm soát đau và viêm trong các đợt tấn công của giả gout. Với mục đích ngăn ngừa lần phát bệnh tiếp theo, có thể sử dụng colchicine và NSAID liều lượng thấp. Cortisone tiêm vào khớp bị ảnh hưởng cũng là một lựa chọn khác để kiểm soát đau và viêm, đặc biệt là đối với những bệnh nhân không thể sử dụng các loại thuốc khác. Phẫu thuật cũng là một lựa chọn cho các khớp bị tổn thương nghiêm trọng.
Vì giả gout hay bị chẩn đoán nhầm với các dạng bệnh viêm khớp nên khi thấy có các triệu chứng tại khớp cần đến thầy thuốc chuyên khoa khớp để khám. Bởi mặc dù có các triệu chứng giống nhau nhưng bản chất gây bệnh và phương pháp điều trị bệnh giả gout lại hoàn toàn khác bệnh gout. Không nên tự chẩn đoán và dùng theo đơn của người khác để tự điều trị. Chẩn đoán chính xác và chẩn đoán sớm là cơ hội tốt nhất để ngăn ngừa tổn thương khớp trở nên trầm trọng.
