Thuốc lá điện tử là thiết bị chạy bằng pin, làm nóng dung dịch lỏng (thường chứa nicotine, hương liệu và các hóa chất khác) tạo ra hơi để người dùng hít vào, mô phỏng cảm giác hút thuốc nhưng không đốt cháy thuốc lá.
Việc sử dụng thuốc lá điện tử cũng gây nghiện không thua kém hút thuốc lá truyền thống. Bên cạnh đó, thuốc lá điện tử còn tiềm tàng nguy cơ gây nghiện cho người xung quanh do phải hít hơi thuốc thụ động.
Hiện nay, thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử đang trở nên phổ biến trong nước, đặc biệt trong giới trẻ. Sản phẩm này thường được quảng bá như một xu hướng hiện đại với mẫu mã đa dạng, hương vị phong phú. Giá bán lại khá rẻ, chỉ từ vài chục nghìn đồng khiến nhiều học sinh, thanh thiếu niên dễ dàng tiếp cận và sở hữu. Điều này dẫn đến việc giới trẻ sử dụng thuốc lá điện tử ngày càng nhiều.
Bệnh viện Tâm thần Hà Tĩnh cảnh báo, trong thuốc lá điện tử có chứa nicotin và nhiều chất phụ gia khác, ngoài việc có thể gây ảnh hưởng thần kinh như loạn thần, ảo giác, kích động, còn có nguy cơ gây ung thư, tổn thương phổi.
Đối với lứa tuổi học sinh, thiếu niên, khi cơ thể đang trong giai đoạn phát triển, sử dụng thuốc lá điện tử gây tác động trực tiếp tới não bộ, gây suy giảm chú ý và tập trung, thay đổi tính cách, hành động thất thường, ảnh hưởng tới trí nhớ và khả năng học tập.
Theo luật sư Bùi Hoàng Linh Chi (Công ty Luật TNHH Hà Châu, Đoàn Luật sư Hà Tĩnh). tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 cấm hoàn toàn việc sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng kể từ năm 2025.
Theo đó, mọi hành vi liên quan đến thuốc lá điện tử sẽ được xem là hành vi liên quan đến hàng cấm, việc buôn bán bị coi là buôn bán hàng cấm, còn sử dụng được xem tương tự như hành vi sử dụng chất cấm. Tùy vào tính chất, mức độ và hậu quả gây ra, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự với các tội danh tương ứng.
Đối với hành vi sản xuất, kinh doanh, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ hoặc giao nhận hàng cấm, cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức phạt tiền từ 1.000.000 đến 2.000.000 đồng, theo khoản 2 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, đồng thời có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung theo quy định tại Điều 7 và Điều 8 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Về việc truy cứu trách nhiệm hình sự, người thực hiện hành vi sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điều 190 Bộ luật Hình sự 2015.
Căn cứ Điều 190 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi điểm a, điểm b khoản 40 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tội sản xuất buôn bán hàng cấm: Người nào có hành vi buôn bán hàng cấm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội sản xuất buôn bán hàng cấm. Người phạm tội sản xuất, buôn bán hàng cấm thì bị phạt tiền từ 100 triệu đồng - 3 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 15 năm tùy theo mức độ vi phạm.