Lý Tự Trọng tên thật là Lê Hữu Trọng sinh ngày 20/10/1914 ở Bản Mạy, tỉnh Nakhon Phanom (Thái Lan); quê ở xã Việt Xuyên (nay là xã Việt Tiến), Thạch Hà, Hà Tĩnh. Thân phụ là Lê Hữu Đạt và mẹ là Nguyễn Thị Sờm, đều là những Việt kiều yêu nước và sớm giác ngộ cách mạng.
Năm 1925, Lê Hữu Trọng là 1 trong 8 thiếu nhi Việt Kiều được chọn sang Quảng Châu (Trung Quốc) học tập nhằm chuẩn bị cho việc xây dựng Thanh niên Cộng sản Đoàn. Sau khi đến Quảng Châu, Lê Hữu Trọng được Nguyễn Ái Quốc đổi tên là Lý Tự Trọng cùng họ Lý với bí danh của Bác Hồ hồi đó là Lý Thụy.
Giữa năm 1929, Lý Tự Trọng được cử về Việt Nam, nhận nhiệm vụ liên lạc, vận động thanh niên để thành lập Đoàn thanh niên cộng sản tại Sài Gòn - Chợ Lớn. Tháng 2/1931, tại cuộc mít tinh kỷ niệm một năm Khởi nghĩa Yên Bái, khi thực dân Pháp ập tới, Lý Tự Trọng rút súng bắn chết mật thám Le Grand để bảo vệ diễn giả Phan Bôi đang diễn thuyết tại quảng trường Laren. Ông lập tức bị địch bắt, giam cầm và tra tấn. Không khai thác được thông tin bí mật, thực dân Pháp mở phiên tòa, kết án tử hình Lý Tự Trọng lúc mới 17 tuổi.