Đã hơn 70 năm trôi qua nhưng những ký ức về Chiến dịch Điện Biên Phủ vẫn còn in đậm trong tâm trí ông Nguyễn Viết Nhự (SN 1934, ở thôn Yên Thượng, xã Nam Điền, Thạch Hà). Tháng 12/1952, ông Nhự xung phong ra chiến trường và được biên chế vào tiểu đội 3, Đại đội 6, Đội 34, Tổng đội Thanh niên xung phong (TNXP) làm nhiệm vụ tại đèo Pha Đin, nơi giáp ranh giữa tỉnh Sơn La và tỉnh Điện Biên.
Đây là tuyến đường huyết mạch chi viện cho bộ đội ta tại Điện Biên Phủ. Cùng với đồng đội của mình, ông Nhự đã anh dũng vượt qua bom đạn, kiên cường bám trụ ngày đêm làm nhiệm vụ vận chuyển hàng hoá, lương thực và phá đá mở đường đảm bảo thông đường, thông xe ra tiền tuyến.
Là một trong những chiến sỹ tích cực trong cuộc chiến, ông Nhự được tổ chức đề nghị theo dõi kết nạp Đảng và đến năm 1955, khi trở về địa phương, ông được kết nạp đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Đầu tháng 4 vừa qua, ông Nhự là đại biểu cựu TNXP duy nhất của tỉnh Hà Tĩnh tham gia chương trình “Gặp mặt, tri ân chiến sĩ Điện Biên, TNXP, dân công hỏa tuyến trực tiếp tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ” do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt tổ chức tại tỉnh Thanh Hóa.
Ông Nhự nhớ lại: “Chúng tôi đào đất đắp đường vào ban đêm, khi trời tối. Mỗi người đều hiểu trọng trách của mình, vì vậy, ai cũng quyết tâm hoàn thành nhiệm, dù có hy sinh, gian khổ cũng phải chiến đấu đến cùng”.
Cách nhà ông Nhự không xa, ông Nguyễn Đức Nhung (SN 1934, ở tổ 13, thị trấn Thạch Hà) cũng từng là TNXP tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ. Trong câu chuyện ngắt quãng bởi ký ức lúc nhớ lúc quên, ông Nhung lật xem Huy hiệu chiến sỹ Điện Biên Phủ, huân chương kháng chiến chống Pháp…
Ông Nhung bộc bạch: “Lúc đó máy bay bắn phá ác liệt, tôi cùng nhiều chiến sỹ tham gia mở đường kéo pháo lên. Những vất vả, gian khổ không thể kể hết, vừa tham gia mở đường vừa theo dõi, nghe ngóng tin tức. Và ngày 7/5/1954, lá cờ Quyết chiến, Quyết thắng của quân đội ta tung bay trên nóc hầm chỉ huy của tướng Đờ Cát, cảm xúc của tất cả chúng tôi vỡ òa”.
Cũng như ông Nhự, ông Nhung, năm 1954, ông Nguyễn Huy Lý, thôn Phượng Sơn, xã Kim Song Trường (Can Lộc) xếp bút nghiên lên đường ra chiến trường. Trèo đèo, lội suối, vượt sông, ông Lý tham gia TNXP làm nhiệm vụ ở đèo Pha Đin. Không chỉ vận chuyển hàng hóa, lương thực, ông Lý còn hỗ trợ quân y chuyển chiến sỹ bị thương về tuyến sau chữa trị. Những hiểm nguy luôn chực chờ nhưng ông Lý vẫn kiên cường bám đường, bám trận địa.
Ông Nguyễn Huy Lý xúc động: “Những ngày tháng lịch sử đó vẫn luôn sống trong lòng tôi. Mỗi khi nhắc lại, tôi vừa thấy tự hào vì mình đã góp sức cùng lực lượng làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ nhưng cũng buốt lòng khi nghĩ tới những đồng đội của mình đã hy sinh”.
Tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ, cả nước có hơn 16.000 TNXP phục vụ chiến đấu; trong đó, Hà Tĩnh có 1.749 người. Sát cánh cùng bộ đội, lực lượng TNXP Hà Tĩnh luôn có mặt ở những nơi khó khăn gian khổ nhất, mở đường, vận chuyển quân nhu lương thực, đảm bảo giao thông thông suốt, góp phần quan trọng vào chiến dịch "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu".
Với tinh thần “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”, “Sống bám cầu đường, chết kiên cường dũng cảm”, lực lượng TNXP Hà Tĩnh đã đóng góp sức lực, trí tuệ, cùng với lực lượng bộ đội chủ lực chiến đấu ngoan cường, oanh liệt, góp phần quan trọng làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đến nay, khi đất nước hòa bình, những cựu TNXP năm xưa lại gương mẫu trong lối sống, tích cực đi đầu phát triển kinh tế, trở thành tấm gương, niềm tự hào cho các thế hệ đi sau noi theo, tiếp bước”.