Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

(Baohatinh.vn) - Duyên nợ với thi ca đã giúp thầy giáo dạy Sử sinh ra từ miền quê mặn mòi ven biển Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) đến với những vần thơ thấm đẫm phù sa quê hương. Trương Ngọc Ánh làm nhiều thơ, đủ các thể loại nhưng nhiều nhất, đặc sắc nhất vẫn là những bài thơ lục bát.

Trở về sau cơn bạo bệnh, tình yêu cuộc sống, con người, yêu quê hương và gia đình dường như dạt dào hơn với Trương Ngọc Ánh. Lướt qua 2 tập thơ anh tặng, tôi hỏi vì sao anh chọn lục bát và viết được nhiều bài thơ lục bát, anh nói một mạch như không dứt được: “Con người ta có 2 điều căn bản: quê hương và gia đình. Quê hương là tổ tiên nguồn cội, là ông bà, mẹ cha, quê hương cho ta cả phần xác và phần hồn. Gia đình là nơi ta trở về. Thơ lục bát không phải tôi chọn mà đến với tôi như tình cha, nghĩa mẹ, như lời của bà, của mẹ bên vành nôi, như máu thịt chảy trong huyết quản của tôi. Đó là ngôn ngữ của quê hương từ khi lập làng cho đến hôm nay, mộc mạc mà thanh tao, có vần điệu, tha thiết, giao cảm”.

bqbht_br_gold-stars-watercolor-motivational-verse-facebook-post-850-x-567-px.jpg
Nhà thơ Trương Ngọc Ánh.

“Bóng quê hương” có lẽ là bài thơ lục bát chứa đựng nhiều tâm cảm nhất của anh với những dòng cảm xúc tuôn chảy:

Hương của đất, nắng của trời

Tiếng ru của mẹ đọng lời thiết tha

Mai này ta có là ta

Giữa bao nhân ảnh mùa sa đời thường

Ta nằm dưới bóng quê hương

Tĩnh tâm mà đếm bước đường đã qua

bqbht_br_154d5231058t71571l0.jpg
Lòng anh đau đáu nhớ quê, thương quê, vui buồn cùng quê trong nắng trong mưa, trong bốn mùa xuân hạ thu đông...

Mấy chục năm ròng xa quê đi học, rồi vào tận Đồng Tháp dạy học, trở về TP Hà Tĩnh sinh sống, vật lộn mưu sinh, chưa bao giờ tiếng quê thôi đồng vọng trong anh. Cái hạnh phúc được nằm dưới bóng quê hương mà “tĩnh tâm đếm bước đường đã qua” tuy không xa vời nhưng thật khó với nhiều người khi cuộc sống thường nhật ồn ã cuốn đi. Trương Ngọc Ánh đã có trọn vẹn cái hạnh phúc ấy. Tập “Tiếng quê” của anh có đến 66 bài, mở đầu bằng bài “Về quê” và kết thúc là bài “Rằng quê”, trong đó hàng chục bài viết về miền quê biển ngang của anh với một “bến sông rưng rưng nắng gió”, “một giọng người quen thuộc”, “mẹ thùng thình trong tấm áo tơi”, “bàn tay cha mòn vẹt seo cày”... Lòng anh đau đáu nhớ quê, thương quê, vui buồn cùng quê trong nắng trong mưa, trong bốn mùa xuân hạ thu đông:

Tôi thương đồng lúa quê nhà

Đến kỳ trở dạ mưa sa trắng trời

Sóng dồn bông lúa tả tơi

Mong manh phận lúa phận người nổi nênh

(Đồng quê)

Nhập vào hồn cốt làng tôi

Mà nên vóc dáng con người nhà quê

Từ làng tôi bước chân đi

Xa xôi mấy, vẫn tìm về làng xưa

(Làng tôi)

Lòng anh mang nặng ân tình với quê hương, mẹ cha, ông bà tổ tiên. Dẫu bao biến thiên của cuộc sống, bao biến đổi của thời đại, quê hương trong anh vẫn nguyên sơ, trong trẻo và đẹp lung linh như một bức tranh thủy mặc tạc vào không gian, thời gian, cho anh một cảm giác an yên tĩnh tại và thảnh thơi lạ thường, để mà “vô tư hắt bụi thời gian với mình”:

Đò xưa một bóng sào cong

Như vành trăng khuyết giữa dòng chơi vơi

Biết bao biến cải lở bồi

Nét quê xanh giữa hồn tôi dịu dàng

Xòe tay gom chút nắng vàng

Vô tư hắt bụi thời gian với mình

(Xa xứ)

Ơn cha nghĩa mẹ, ơn thầy cô, ơn hạt lúa, củ khoai, con sông, bến đò, lời quê, dáng quê…, quê hương với Trương Ngọc Ánh thiêng liêng và sâu thẳm. “Dòng quê” là danh từ mà lần đầu tôi được biết đến qua cách nói của anh:

Thiêng như tình mẹ nuôi con

Dòng quê máu đỏ như son tìm về

(Rằng quê)

Quê hương trong thơ Trương Ngọc Ánh bên cạnh những hình ảnh đồng lúa, bến đò, dòng sông, dáng hình mẹ cha… còn có dấu ấn của những di tích lịch sử, văn hóa như Nam Giới - Quỳnh Viên, Cồn Sò Thạch Lạc, cửa biển Xích Mộ (Kỳ Nam), bến Giang Đình (Nghi Xuân), chùa Thiên Tượng (Hồng Lĩnh), núi Nài - sông Phủ (TP Hà Tĩnh)… Những bài này phảng phất màu sắc sử thi, vừa man mác vừa hoài cổ lại giao hòa với cảm thức của con người trong hiện tại với ngôn từ rất tự nhiên nên dễ tiệm cận với nhiều người.

bqbht_br_105d5072623t6964l7-127d5104952t12465l0.jpg
Núi Nài - sông Phủ (TP Hà Tĩnh).

Trương Ngọc Ánh từng tâm sự, mẹ anh, như bao phụ nữ nông thôn Việt Nam thời ấy tuy không biết chữ nhưng thuộc nhiều ca dao, đặc biệt là Truyện Kiều. Anh lớn lên từ cơm áo của mẹ cha và những câu lục bát, lời của quê hương tha thiết ân tình. 10 tuổi anh đã thuộc rất nhiều thơ, ca dao, đọc được rất nhiều quyển sách mượn của một người trong xóm. Năm 2015, kỷ niệm 250 năm Ngày sinh Đại thi hào Nguyễn Du, anh đã gieo những vần thơ lục bát tặng cụ. Giọng thơ, lời thơ phảng phất Truyện Kiều, như lời hậu thế gửi tới đại thi hào của dân tộc:

Chữ tâm treo sáng đã đành

Đoạn trường bao nỗi gập ghềnh phong ba

Thương người vạt lệ nhỏ sa

Thương người rứt ruột như là máu rơi

Hoàng hôn rụng mé Tây rồi

Chiều loang nhân thế ai ngồi buông câu

(Chiều Giang Đình)

Mong rằng nguồn sữa quê hương sẽ tiếp tục nuôi dưỡng những vần thơ của anh, cho anh sức mạnh để vượt qua bệnh tật, sống với niềm yêu ngập tràn.

Trương Ngọc Ánh sinh ngày 15/9/1958 ở xã Đỉnh Bàn (Thạch Hà), nay thuộc TP Hà Tĩnh. Anh tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm Vinh, chuyên ngành Sử (năm 1981). Sau thời gian dạy học ở Tháp Mười (Đồng Tháp), anh chuyển về Hà Tĩnh, công tác ở Bảo tàng Hà Tĩnh rồi chuyển sang làm biên tập viên chương trình văn nghệ của Đài PT&TH Hà Tĩnh (nay là Báo Hà Tĩnh). Năm 2018, anh nghỉ hưu và tiếp tục sáng tác thơ, văn xuôi. Anh đã xuất bản 2 tập thơ “Gió bên sông” (Hội Liên hiệp VHNT Hà Tĩnh - 2001), “Tiếng quê” (NXB Nghệ An - 2024). Anh từng đạt giải thưởng “Cuộc thi văn thơ Phật giáo hướng về 1000 năm Thăng Long - Hà Nội”; giải nhì Cuộc thi sáng tác thơ Đường luật với chủ đề “Sáng mãi Điện Biên 2024” của Hội thơ Đường luật Việt Nam.

Chủ đề 50 năm văn học nghệ thuật sau ngày đất nước thống nhất

Đọc thêm

Podcast Tản văn: Trời thu nắng ấm Ba Đình

Podcast Tản văn: Trời thu nắng ấm Ba Đình

Ngày Quốc khánh 2/9 - bản hùng ca bất diệt được viết bằng máu và hoa. 80 năm đã trôi qua, hình ảnh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập và những vần thơ của nhà thơ Tố Hữu vẫn vang vọng mãi.
Tìm lại câu nói nổi tiếng của vua Bảo Đại 80 năm trước

Tìm lại câu nói nổi tiếng của vua Bảo Đại 80 năm trước

'Trẫm ưng làm dân của một nước độc lập hơn làm vua một nước nô lệ'. Câu phát ngôn để đời của vua Bảo Đại có phải trong bản chiếu thoái vị mà vua đã đọc vào buổi lễ thoái vị chiều 30-8-1945 như nhiều sách báo lâu nay vẫn viết hay không?
Thăm Đền thờ Đông các đại học sỹ Trương Quốc Dụng

Thăm Đền thờ Đông các đại học sỹ Trương Quốc Dụng

Về với Đền thờ Đông các đại học sỹ Trương Quốc Dụng (xã Thạch Khê, tỉnh Hà Tĩnh), chúng ta không chỉ cảm nhận được dấu ấn thời gian mà còn thấy rõ tầm vóc của một người đã dành trọn đời mình cho quê hương, dân tộc.
Podcast Truyện ngắn: Bạn mới

Podcast Truyện ngắn: Bạn mới

Trời thu trong xanh vời vợi. Một năm học mới đang bắt đầu, một tình bạn mới cũng chỉ vừa bắt đầu. Phía trước, còn bao nhiêu khó khăn và thử thách, nhưng chắc chắn chúng tôi sẽ luôn cố gắng để vượt qua...
Kế tục truyền thống, tập trung xây dựng, phát triển văn hóa và con người Hà Tĩnh trong thời kỳ mới

Kế tục truyền thống, tập trung xây dựng, phát triển văn hóa và con người Hà Tĩnh trong thời kỳ mới

Cách đây 80 năm, ngày 28/8/1945, trong Tuyên cáo của Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Bộ Thông tin - Tuyên truyền (tiền thân của Bộ VH-TT&DL ngày nay) được thành lập. Tròn 8 thập kỷ hình thành và phát triển, đội ngũ những người làm công tác văn hóa Việt Nam nói chung, Hà Tĩnh nói riêng đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành về mọi mặt, đóng góp xứng đáng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Sơ đồ tham quan Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm

Sơ đồ tham quan Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm

Không gian triển lãm của Hà Tĩnh tại khu vực sảnh 5-7, được thiết kế thành 3 phân khu nổi bật, gồm: Hành trình 80 năm chiến đấu - xây dựng - hội nhập; những thành tựu KT-XH thời kỳ đổi mới; Hà Tĩnh vươn ra thế giới - Khát vọng phát triển bền vững. Triển lãm khai mạc tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia hôm nay, mở cửa đến hết ngày 5/9.
Quốc kì Việt Nam tung bay trong đại nhạc hội âm nhạc 8Wonder đẳng cấp nhất tháng 8

Quốc kì Việt Nam tung bay trong đại nhạc hội âm nhạc 8Wonder đẳng cấp nhất tháng 8

Hơn 5 tiếng đồng hồ sống trong lễ hội âm nhạc, hơn 30 bài hát được trình diễn bởi các ngôi sao hàng đầu J Balvin, DJ Snake, The Kid LAROI, DPR Ian, Soobin, Hoà Minzy, tlinh, Trọng Hiếu, cùng khoảnh khắc kết show mãn nhãn với màn pháo hoa ngợp trời… tất cả khiến hơn 50.000 khán giả có mặt tại siêu nhạc hội 8Wonder vỡ oà cảm xúc.
Podcast truyện ngắn: Giếng xưa vẫn đợi

Podcast truyện ngắn: Giếng xưa vẫn đợi

Câu chuyện về tình yêu, sự đợi chờ của người con gái nơi quê nhà, không chỉ là nỗi nhớ thương, mất mát, mà còn là sức mạnh của lòng chung thủy, niềm tin và sự hy sinh âm thầm...
“Mưa đỏ” - Bi tráng, hào hùng và mãn nhãn

“Mưa đỏ” - Bi tráng, hào hùng và mãn nhãn

Hàng trăm khán giả Hà Tĩnh có mặt trong buổi chiếu đầu tiên bộ phim “Mưa đỏ” đã không khỏi xúc động và trào dâng niềm tự hào về công cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc non sông.
Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Mùa thu đến mang theo mùi hương của một loài quả rất đặc trưng của mùa, đó là quả thị. Hương thị cũng gắn liền với những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ.