Anh Nguyễn Hòa Kh. (48 tuổi, Hà Nội) sau khi khỏi sốt xuất huyết lại bị ho mấy tuần, uống thuốc mãi không khỏi. Những cơn ho dài khiến anh mất ngủ, ăn kém... nên rất mệt mỏi. Do đó, vợ anh đã mua chai “đạm” về và gọi điều dưỡng đến truyền dịch với hi vọng anh Kh. mau khỏe.
Nhưng khi mới truyền được 2/3 chai, anh Kh. bắt đầu cảm thấy ớn lạnh, buồn nôn, chân tay co cứng… Anh lập tức được đưa đi cấp cứu tại trung tâm y tế gần nhà. Rất may, sau khi bác sĩ xử trí, anh Kh. dần ổn định lại.
Không truyền dịch tại nhà vì có thể gặp nguy hiểm.
Vì sao truyền dịch tại nhà lại nguy hiểm?
Dịch truyền có nhiều loại, mỗi loại lại có các thành phần, hoạt chất và có nồng độ khác nhau nhằm sử dụng cho từng trường hợp bệnh khác nhau và tốc độ truyền cũng khác nhau. Dù chỉ sai tốc độ truyền dịch cũng đã có nguy cơ gây biến chứng. Cụ thể:
- Dịch truyền bù nước và điện giải như ringer lactate, NaCl, bicarbonate dùng cho trường hợp mất nước, bỏng, tiêu chảy.
- Dịch truyền bổ sung dinh dưỡng như glucose 5%/10%, glucid, lipid, acid amin, chỉ định cho bệnh nhân sau mổ, suy dinh dưỡng và không thể ăn qua đường tiêu hóa.
- Dịch truyền có các chất protein như albumin, dextran, chỉ định cho bệnh nhân thiếu albumin trong các bệnh lý gan…
Các loại dịch truyền mà nhiều bệnh nhân thường sử dụng như: Dung dịch ringer lactate, dịch truyền bổ sung dinh dưỡng (mà người dân thường gọi là truyền đạm, hoa quả).
Bệnh nhân cần truyền dịch tại cơ sở y tế để được theo dõi và xử trí kịp thời nếu không may gặp phải biến chứng.
Theo BS. Hoàng Thị Cúc - Trung tâm bác sĩ gia đình Hà Nội, dù là truyền dịch loại nào cũng cần có chỉ định của bác sĩ. Tùy theo thể trạng của bệnh nhân mà bác sĩ điều trị sẽ quyết định truyền loại dịch gì cho phù hợp.
Hơn nữa, trong quá trình truyền dịch có nguy cơ xảy ra các biến chứng, do đó cần phải thực hiện tại cơ sở y tế.
Vì sức khỏe và tính mạng của bản thân, chỉ nên truyền dịch khi có chỉ định của bác sĩ và truyền tại cơ sở y tế có đủ điều kiện cấp cứu.
Các biến chứng có thể xảy ra khi truyền dịch bao gồm:
- Kỹ thuật: Nếu lấy ven bị chệch sẽ gây đau, phù nề do chảy dịch ra ngoài ven, vỡ tĩnh mạch làm bầm tím. Thậm chí là chỗ truyền dịch có thể bị loét nếu dịch truyền có canxi.
- Rối loạn điện giải, sốc: Khi lạm dụng dịch truyền có thể gây rối loạn điện giải, dẫn đến phù toàn thân, tràn dịch màng bụng, phù phổi, suy hô hấp, suy tim, tăng huyết áp đột ngột (đặc biệt là bệnh nhân đang mắc bệnh huyết áp, tim mạch). Đây gọi là tình trạng sốc khi truyền dịch .
Sốc có thể xảy ra khi bắt đầu hoặc trong khi truyền, thậm chí cả ngay sau khi truyền xong. Nếu tình huống này xảy ra tại nhà, nơi không có đủ phương tiện cấp cứu thì bệnh nhân sẽ rơi vào tình trạng nguy hiểm, thậm chí là tử vong.
Có nhiều nguyên nhân gây sốc, trong đó có thể do thành phần, chất lượng của dịch truyền hoặc tốc độ truyền quá nhanh…
Ngoài ra, nếu truyền dịch không đúng chỉ định, không tuân thủ các nguyên tắc vô trùng tuyệt đối có thể gây ra nhiều nguy cơ viêm nhiễm, đặc biệt là gây nhiễm trùng huyết - một tình huống nguy hiểm đe dọa tính mạng người bệnh…
Các bệnh nhân mắc các bệnh lý dễ bị sốc khi truyền dịch:
- Bệnh nhân suy tim: Do tim đã bị suy, mà trong quá trình truyền dịch tim lại phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, dễ dẫn đến nguy cơ ứ nước ở phổi, gây phù phổi, khiến tình trạng suy tim cấp nặng lên dẫn đến trụy tim có nguy cơ tử vong rất cao.
- Bệnh nhân suy thận: Khi bị suy thận, độ lọc thận đã bị giảm, nếu truyền dịch thì thận sẽ không chịu nổi áp lực khi lượng nước đưa vào quá nhiều, dẫn đến ứ nước tại thận, gây phù nề…