Sáng 4/5, UBND xã Cổ Đạm, huyện Nghi Xuân long trọng tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá cấp tỉnh đền Ký Lục.
Theo sử sách ghi lại, đền Ký Lục ở xã Liêu Đông, nay là xã Cổ Đạm, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Đền cách đập Cồn Tranh khoảng 30m, ở trong vườn Chánh sứ gọi là dinh ông Lục.
Vườn Chánh sứ có diện tích lớn, 4 mặt vườn trồng tre dày đặc như bức tường thành vững chắc. Xưa Liêu Đông vốn là một làng quê trù phú nhưng nạn đói 1945 và bệnh sốt rét hoành hành làm người dân phiêu tán, trước năm 1980, Liêu Đông chỉ còn ngôi đền Ký Lục là nơi thờ tự các vị Thành Hoàng làng.
Theo truyền ngôn trong dân gian kể, ngày xưa có 3 vị tướng quân đến ngọn Cẩm Sơn, tức núi Liệt chiêu tập dũng sĩ khơi binh phò Lê diệt Mạc. Về sau chuyển quân doanh từ rú Liệt đến chân núi Lài để xây dựng căn cứ chống lại giặc, khôi phục cơ nghiệp nhà Lê.
Nhà Mạc được tin 3 vị tướng nổi dậy khởi binh đã đem quân đến Hồng Lĩnh đánh dẹp. Quân Mạc từ biển tràn vào cướp đất, đốt làng mạc, tàn hại sinh linh. Tướng phò Lê kéo quân ra biển đánh giặc. Cuộc chiến đấu diễn ra không cân sức, quân trung hưng thất bại. Tướng sĩ người hy sinh, người bị nhà Mạc bắt đem về kinh đô, người trốn lên núi Hồng Lĩnh giấu kín tung tích.
Ghi nhớ công lao của họ, người dân Liêu Đông đã lập đền thờ tôn 3 vị tướng quân làm Thành Hoàng. Đền Ký Lục vẫn giữ được hai đạo sắc phong do vua Thái Thành và vua Duy Tân phong tặng và giao cho dân làng thờ tự.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đền bị xuống cấp nghiêm trọng, năm 2022, Ban quản lý di tích đền Ký Lục đã kêu gọi xã hội hóa được 600 triệu đồng đầu tư tôn tạo đền để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, tâm linh của Nhân dân.
Đền Ký Lục là điểm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của Nhân dân trong vùng. Hằng năm, chính lễ được tổ chức vào ngày 30/3 (âm lịch) thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương về cầu mong quốc thái dân an, cuộc sống bình an, hạnh phúc.
Với những giá trị văn hóa, UBND tỉnh đã có Quyết định số 484/QĐ-UBND ngày 16/2/2024 công nhận đền Ký Lục, xã Cổ Đạm là di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh.