Thời gian gần đây, nhiều học sinh, thanh thiếu niên trên địa bàn Hà Tĩnh đã độ chế xe điện. Các phương tiện được độ chế có thể tăng vận tốc, thay đổi đèn, còi… tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông do can thiệp vào hệ thống, dẫn đến chập cháy pin, mất lái.
Em T.H.H (17 tuổi, trú tại xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) chia sẻ: “Em xem trên Tiktok thấy xe điện độ đèn đẹp mắt, họ còn có video hướng dẫn độ chế, tăng tốc xe điện. Thấy bạn độ xe đi nhanh nên em cũng thấy thích dần và làm theo”.
Còn N.Đ.B.N (17 tuổi, trú tại xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “Một lần độ xe hết khoảng 700 nghìn đến 1 triệu đồng từ tiền đi làm từ 3 tháng hè của em. Vì muốn xe đẹp, đi nhanh nên em độ lên”.
Ngày 9/10 vừa qua, Công an tỉnh Nghệ An đã triệu tập N.Đ.B.N và T.H.H về tội gây rối trật tự công cộng và tạm giam 9 ngày. Ngày 18/10, Công an tỉnh Nghệ An bàn giao 2 trường hợp này cho gia đình và Công an xã Can Lộc tiếp nhận quản lý.
Các loại xe điện được các nhà đơn vị sản xuất với vận tốc từ 30-35 km/h. Tuy nhiên, vì muốn đi nhanh hơn, đẹp hơn, bằng bạn bằng bè, nhiều học sinh đã tự ý thay đổi vận tốc, kết cấu, giao diện của xe. Nhiều trường hợp tìm cách thay pin công suất cao hoặc thay đổi hệ thống động cơ để nâng tốc độ lên 50-70 km/h, thậm chí hơn 100 km/h. Từ một phương tiện xe điện được sử dụng vào mục đích thay thế xe đạp đã trở thành những “con ngựa đua” trên nhiều cung đường.
Xuất phát từ tâm lý thích thể hiện, đua đòi, nhiều em sẵn sàng bỏ ra hàng triệu đồng để biến phương tiện di chuyển hằng ngày thành “xế yêu”, xem đây như là sự hơn thua, thể hiện "đẳng cấp" của chính mình với bạn bè.
Điều này khá dễ hiểu khi việc độ chế xe điện quá dễ thực hiện vì “cứ có tiền là được”. Các cơ sở sửa chữa xe máy, xe điện đều có thể nhận thay đổi vận tốc hay kết cấu. Tại xã Đồng Lộc, không khó để tìm kiếm các dịch vụ độ chế. Trong vai người có nhu cầu thay đổi vận tốc của xe máy điện M133, phóng viên được nhân viên tại 1 cơ sở giới thiệu: “Muốn độ lên mấy cũng được, chỉ cần thay IC cho lên vận tốc 50 - 60 km/h, hay muốn làm nhanh như xe máy trên 100 km/h cũng được. Chi phí độ tốc bao gồm thay cả bánh khoảng từ 1,2 - 1,5 triệu đồng”.
Cách đó không xa, chủ một cơ sở dịch vụ xe điện có tên K.L cho biết: “Bên em có đầy đủ các loại phụ tùng để kích tăng tốc, không thiếu thứ gì. Đây là hàng công ty, hàng nhựa lô như trên mạng thì rẻ hơn nhiều. Nếu làm thì mang xe qua em xem bánh và ắc quy”.
Chỉ với vài trăm đến vài triệu đồng, có thể tìm thấy các bộ kit tăng công suất, pin lithium dung lượng cao, thậm chí cả động cơ điện mạnh hơn trên mạng xã hội. Các hướng dẫn độ xe cũng được chia sẻ rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội khiến việc tự nâng cấp xe trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Hiện nay, nhiều em học sinh, thanh thiếu niên độ xe, tăng vận tốc lên, độ đèn... Bên cạnh đó, nhiều em còn cố tình độ xe, lập thành từng nhóm, tổ chức đua xe trên các cung đường, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông cho chính các em và người tham gia giao thông. Thời gian qua, Công an xã Can Lộc đã phối hợp với các phòng chức năng Công an tỉnh tập trung tuyên truyền, xử lý quyết liệt các hành vi tuỳ theo mức độ vi phạm và mức độ ảnh hưởng".
Xe đạp điện đang trở thành nỗi ám ảnh với nhiều người khi ngày càng có nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy ra. Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, 90% số vụ tai nạn giao thông trong những năm gần đây liên quan đến học sinh, ở độ tuổi 16-18, đối tượng chủ yếu đang sử dụng xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50 cm3 và xe đạp điện, xe máy điện. Có 70% số vụ tai nạn giao thông thương vong là do học sinh THCS đi xe đạp điện, xe máy điện gây ra. Tại Hà Tĩnh, nhiều vụ tai nạn từ mức độ nhẹ đến hậu quả thương tâm đã xảy ra.
Hiện nay, tình trạng học sinh sử dụng phương tiện là xe điện để đến trường khá phổ biến. Phần lớn tại các gia đình có con trong độ tuổi phổ thông đều mua sắm từ 1-2 xe điện. Do vậy, lưu lượng xe điện tham gia giao thông trên các tuyến đường ở mức cao. Trên thực tế, với vận tốc tối đa của xe máy điện có thể lên đến 40-50 km/h thì mức độ nguy hiểm của xe máy điện và xe máy thông thường là tương đương.
Chưa kể, xe đạp điện, xe máy điện chạy rất êm, gần như không phát ra tiếng động, khi vượt lên phương tiện lưu thông cùng chiều rất khó phát hiện để tránh. Từ đó, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra tai nạn khi lưu thông với tốc độ cao. Nhiều xe đạp điện, xe máy điện không gắn kính chiếu hậu, còi, đèn xi-nhan nên khi chuyển hướng cũng dễ xảy ra tai nạn. Nhất là trong độ tuổi thanh thiếu niên luôn có những bốc đồng, cá tính khi lưu thông.
"Độ" xe điện là hành động thay đổi, nâng cấp các bộ phận của xe điện như động cơ, ắc quy, hoặc ngoại hình để tăng hiệu suất, tốc độ, hoặc thay đổi kiểu dáng. Đối với hành vi "độ" xe máy điện để tăng tốc độ cho xe (vượt mức 50 km/h) hoặc tăng lượng pin cho xe được xem là thay đổi đặc tính của xe. Hành vi này sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính từ 800.000 đồng đến 2.000.000 đồng theo khoản 5 Điều 30 Nghị định 100/2019/NĐ-CP.
Để ngăn chặn tình trạng này, bên cạnh sự vào cuộc của lực lượng chức năng, rất cần sự phối hợp của gia đình, nhà trường và các cơ quan liên quan. Việc tuyên truyền, giáo dục về ATGT, nâng cao nhận thức của thanh, thiếu niên là vô cùng cần thiết nhằm đảm bảo trật tự ATGT và bảo vệ tính mạng cho các em cũng như cộng đồng.