Các chính sách mới của ngành giáo dục được thể chế hóa trong nhiều Luật, Nghị quyết quan trọng như Luật Nhà giáo, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để đột phá phát triển giáo dục và đào tạo…
Lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống hành chính sự nghiệp
Luật Nhà giáo, có hiệu lực từ 1/1/2026, xác lập một nguyên tắc quan trọng: Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính - sự nghiệp.
Đây là lần đầu tiên vị thế tiền lương của nhà giáo được luật hóa một cách rõ ràng, thay vì chỉ thể hiện trong các nghị quyết hoặc định hướng cải cách tiền lương.
Chính phủ sẽ quy định chi tiết bảng lương, hệ số lương và các chế độ liên quan trong các nghị định hướng dẫn.
Phụ cấp ưu đãi nghề tăng mạnh, lần đầu được luật hóa theo lộ trình
Theo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho giáo dục và đào tạo, có hiệu lực từ 1/1/2026, phụ cấp ưu đãi nghề đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên trong ngành giáo dục được nâng lên mức cao nhất từ trước tới nay.
Cụ thể, giáo viên mầm non, phổ thông công lập được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70%; nhân viên trường học hưởng tối thiểu 30%.
Riêng giáo viên công tác tại vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo hưởng 100% phụ cấp ưu đãi nghề.
Đối với cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học, nghị quyết cho phép các trường tự chủ quyết định mức thu nhập tăng thêm cho nhà giáo, viên chức và người lao động từ các nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách, phù hợp với quy chế chi tiêu nội bộ và hiệu quả hoạt động của đơn vị.
Một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027
Nghị quyết của Quốc hội giao Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa (SGK) sử dụng thống nhất toàn quốc, bắt đầu từ năm học 2026-2027.
Mục tiêu đến năm 2030, Nhà nước hoàn thành việc cung cấp miễn phí SGK cho học sinh.
Sau 5 năm thực hiện chủ trương 1 chương trình nhiều SGK, việc quay về 1 bộ thống nhất cả nước nhằm giảm phân mảnh trong triển khai chương trình, bảo đảm mặt bằng chất lượng dạy học và điều kiện tiếp cận tri thức đồng đều giữa các vùng miền.
Giáo viên được dạy liên trường, liên cấp
Một điểm mới đáng chú ý trong Luật Nhà giáo là lần đầu tiên luật hóa cơ chế dạy liên trường, liên cấp.
Theo đó, nhà giáo có thể được điều phối giảng dạy tại nhiều cơ sở giáo dục hoặc nhiều cấp học khác nhau nhằm khắc phục tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ giữa các địa phương.
Quy định này mở ra khả năng sử dụng linh hoạt nguồn nhân lực giáo dục.
Giáo viên mầm non được nghỉ hưu sớm, giáo viên có trình độ cao được nghỉ hưu muộn
Luật Nhà giáo có những điều chỉnh quan trọng về chế độ nghỉ hưu. Cụ thể, giáo viên mầm non được phép nghỉ hưu sớm tối đa 5 năm so với tuổi nghỉ hưu chung. Giáo viên cũng sẽ không bị trừ tỷ lệ lương hưu nếu đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
Với giáo viên có trình độ tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư, thời gian công tác được kéo dài thêm lần lượt 5-7-10 năm.
Việc kéo dài thời gian công tác áp dụng với hoạt động chuyên môn, không gắn với chức vụ quản lý, nhằm tận dụng nguồn lực học thuật chất lượng cao trong hệ thống giáo dục.
Miễn học phí môn Giáo dục quốc phòng và an ninh
Theo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội cho giáo dục, Nhà nước sẽ bảo đảm nguồn lực để miễn học phí và giáo trình môn Giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên theo lộ trình, bắt đầu từ 1/1/2026.
Hiện nay, theo Thông tư 05/2020 của Bộ GD&ĐT, môn học này gồm 4 học phần với tổng thời lượng 165 tiết, mức học phí mỗi trường thu khác nhau, trung bình từ 3 đến 8 triệu đồng. Việc miễn học phí được kỳ vọng sẽ giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho sinh viên và gia đình.
Bỏ cấp bằng tốt nghiệp THCS
Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, có hiệu lực từ 1/1/2026, bằng tốt nghiệp trung học cơ sở chính thức bị bãi bỏ.
Thay vào đó, học sinh hoàn thành chương trình THCS, đủ điều kiện theo quy định, sẽ được hiệu trưởng xác nhận hoàn thành chương trình trong học bạ.
Như vậy, hệ thống văn bằng quốc gia chỉ còn bằng tốt nghiệp THPT, bằng nghề, bằng trung cấp, cao đẳng, cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ…