Bị cáo Đinh La Thăng tại phiên tòa sáng nay 22-1 - Ảnh: TTXVN
8h sáng nay 22-1, TAND TP Hà Nội đã tuyên bản án đối với các bị cáo Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và 20 đồng phạm trong vụ án tham ô, cố ý làm trái xảy ra tại Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty xây lắp dầu (khí PVC).
Sau khi đánh giá toàn bộ nội dung vụ án, Hội đồng xét xử (HĐXX) nhận định cáo trạng truy tố các bị cáo trong vụ án là có căn cứ, đúng quy định của pháp luật.
Tòa quyết định tuyên phạt bị cáo Đinh La Thăng - nguyên chủ tịch HĐQT (nay là hội đồng thành viên) PVN 13 năm tù về tội Cố ý làm trái.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh - nguyên chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc PVC - 14 năm tù về tội Cố ý làm trái, tù chung thân về tội tham ô tài sản, tổng hợp hình phạt chung bị cáo Thanh phải chấp hành là tù chung thân.
Tòa cũng phạt bị cáo Vũ Đức Thuận - nguyên tổng giám đốc PVC: 7 năm tù về tội cố ý làm trái, 15 năm tù về tội tham ô tài sản, tổng hình phạt chung với bị cáo Thuận là 22 năm tù.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh sau khi nhận bản án tù chung thân - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH
Bị cáo Đinh La Thăng không nhận đã chỉ đạo làm sai
Theo HĐXX, về cơ bản các bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội của mình, đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt. Riêng bị cáo Đinh La Thăng nhận trách nhiệm người đứng đầu, thừa nhận sai phạm trong việc chỉ định PVC làm tổng thầu mà không qua HĐTV.
Tuy nhiên ông Thăng không thừa nhận trách nhiệm chỉ đạo cấp dưới ký kết hợp đồng 33, không nhận trách nhiệm trong việc để PVC chi và sử dụng tiền tạm ứng sai mục đích.
Đối với một số bị cáo không thừa nhận hành vi phạm tội như cáo trạng của VKS truy tố, theo HĐXX, căn cứ vào tài liệu điều tra, hồ sơ vụ án, lời khai của các bị cáo cũng như quá trình tranh luận tại tòa có đủ cơ sở kết luận các bị cáo có hành vi phạm tội.
Cụ thể, đối với hành vi cố ý làm trái quy định của nhà nước về triển khai, lựa chọn nhà thầu: Năm 2010, PVC mất cân đối tài chính nghiêm trọng, thay vì tìm giải pháp PVN lại cho PVC gánh thêm các khoản đầu tư tài chính vào các dự án khác làm mất cân đối dòng tiền đầu tư của đơn vị này.
HĐXX nhận định mặc dù biết PVC đang gặp khó khăn về tài chính, chưa có kinh nghiệm làm tổng thầu nhưng bị cáo Đinh La Thăng vẫn chỉ định PVC làm tổng thầu dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.
Trong khi chưa có thiết kế bản vẽ thi công, hồ sơ dự thầu nhưng bị cáo Thăng vẫn chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng 33 và 4194. Việc chỉ định thầu này vi phạm nhiều quy định của nhà nước.
Bị cáo Vũ Đức Thuận - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH
Đủ cơ sở kết luận ông Đinh La Thăng phạm tội
HĐXX cho rằng có đủ cơ sở khẳng định bị cáo Đinh La Thăng phạm tội.
Bản án nêu PVN từng phê duyệt phương án liên doanh tổng thầu dự án NMNĐ Thái Bình 2 do PVC đứng đầu và các nhà thầu nước ngoài khác phải có đủ năng lực. Tuy nhiên bị cáo Đinh La Thăng vẫn chỉ địnhg PVC là tổng thầu duy nhất.
Kết quả điều tra cũng xác định khi hồ sơ dự án còn thiếu nhưng do nôn nóng và sức ép công việc bị cáo Thăng vẫn chỉ đạo ký hợp đồng 33 không đúng quy định để rút ngắn tiến độ… Việc này phù hợp với lời khai của các bị cáo khác và nhân chứng trong vụ án.
Ngoài ra các bị cáo khác cũng khai việc tạm ứng tiền cho PVC là thực hiện theo chỉ đạo của bị cáo Đinh La Thăng. Bị cáo Thăng có thừa nhận bút phê tạm ứng 10% giá trị hợp đồng cho PVC.
Ông Đinh La Thăng trong phần tự bào chữa tại phiên tòa
Ông Thăng từng gọi các phó tổng giám đốc PVN là Nguyễn Quốc Khánh, Nguyễn Xuân Sơn đến phòng làm việc la mắng về việc chậm tiến độ dự án và yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ.
Quyết định chỉ định thầu, chỉ đạo chuyển tiền ngay của ông Thăng là không đúng quy định pháp luật.
Hành vi của ông Đinh La Thăng đã vi phạm các quy định quản lý kinh tế, quy định về hướng dẫn đấu thầu… Như vậy đủ cơ sở kết luận hành vi của bị cáo Đinh La Thăng phạm tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý gây hậu quả nghiêm trọng.
HĐXX cũng ghi nhận quá trình công tác của ông Thăng tại nhiều vị trí khác nhau có nhiều cống hiến.
Bản án tòa tuyên với 19 bị cáo còn lại trong vụ án
Bị cáo Nguyễn Quốc Khánh - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH
Bào chữa của luật sư cho bị cáo Trịnh Xuân Thanh không có căn cứ
Đối với hành vi của bị cáo Trịnh Xuân Thanh, theo HĐXX, bị cáo Thanh biết PVC không đủ năng lực nhưng vẫn chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng 33.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh thừa nhận biết năng lực của PVC, thừa nhận HĐQT đã ra chủ trương quyết định góp vốn vào các công ty con. Tuy nhiên bị cáo Thanh không thừa nhận việc sử dụng tiền tạm ứng sai mục đích mà cho rằng trách nhiệm là do ban giám đốc và kế toán… Bị cáo Thanh cho rằng hành vi của mình chỉ là thiếu trách nhiệm.
HĐXX thấy rằng đối với hợp đồng 33, vai trò của bị cáo Thanh là quyết định chỉ đạo. Bị cáo Thanh là người quản lý luôn tham gia các cuộc họp tuần, tháng. Lời khai của bị cáo Đạt khi nhận làm kế toán trưởng, Đạt đã báo cáo nhanh nên Thanh biết tình hình tài chính của PVC.
HĐXX có đủ cơ sở khẳng định bị cáo Thanh biết PVC chưa đủ năng lực để ký kết hợp đồng nhưng vẫn chỉ đạo. Hành vi của bị cáo phạm tội cố ý làm trái. Điều đó có ý nghĩa, luận cứ của các luật sư cho bị cáo là không có căn cứ.
Dùng tiền tạm ứng trái quy định
Về việc tạm ứng tiền theo hợp đồng 33, bản án xác định hợp đồng này được ký không đúng quy định pháp luật, một số hợp đồng khác ký khi chưa được HĐTV phê duyệt. Căn cứ trên hợp đồng không đứng quy định này PVN đã chỉ đạo PVC chuyển tiền tạm ứng cho ban quản lý dự án.
Sau khi nhận được tiền tạm ứng các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Vũ Đức Thuận… đã sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, không được đưa vào thực hiện dự án nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.
Số tiền này đã bị ông Thanh, Thuận và một số đồng phạm dùng trả nợ, đầu tư dự án khác giống như nội dung cáo trạng đã truy tố và phần luận tội của VKS tại phiên tòa. Việc sử tiền tạm ứng của các bị cáo là trái quy định của pháp luật.
Trịnh Xuân Thanh và các bị cáo nghe tòa tuyên án sáng 22-1 - Ảnh: TTXVN
Thiệt hại 119 tỉ đồng là có cơ sở
Về thiệt hại do hành vi của các bị cáo gây ra, tại bản kết luận giám định, giám định viên tư pháp kết luận thiệt hại do PVN và ban quản lý dự án tạm ứng cho PVC trái quy định, gây thiệt hại 119 tỉ đồng.
Tại tòa một số luật sư bị cáo cho rằng giám định không đúng không khách quan. HĐXX nhận thấy việc tính toán thiệt hại được xác định dựa trên nhiều căn cứ.
Dự án chậm tiến độ 18 tháng, đội vốn hàng triệu USD, máy móc bị đắp chiếu, hết thời hạn bảo hành mà dự án chưa hoàn thành, việc dùng tiền không đúng mục đích thời gian dài… còn gây ra những thiệt hại không thể tính được trong quá trình điều tra vụ án.
"Cách tính thiệt hại như bản giám định là đã có lợi cho các bị cáo", bản án nêu.
Theo HĐXX, việc các luật sư cho rằng hành vi của các bị cáo không gây hậu quả, không gây thiệt hại là không có căn cứ. Nếu như các doanh nghiệp, địa phương đều tùy tiện sử dụng tiền sai mục đích như PVC thì sẽ gây rối loạn, hậu quả khó lường.
Viện kiểm sát cáo buộc thiệt hại tổng cộng 132 tỉ đồng
Trước đó, theo cáo buộc của Viện KSND TP Hà Nội, vụ án xảy ra từ năm 2011 gây thất thoát cho PVN và PVC 132 tỉ đồng.
Trong bối cảnh năm 2011 cần phải xây dựng công trình trọng điểm Nhà máy nhiệt điện Thái Bình với nguồn vốn đầu tư lớn, các bị cáo Đinh La Thăng, Phùng Đình Thực, Nguyễn Quốc Khánh, Nguyễn Xuân Sơn... nguyên là lãnh đạo PVN đã chỉ định cho PVC (một đơn vị thành viên của PVN) làm tổng thầu dù PVC chưa đủ năng lực tài chính, chưa đủ kinh nghiệm để làm tổng thầu một công trình lớn.
Các bị cáo còn tiếp tục chỉ đạo cho PVPower (một đơn vị thành viên của PVN đồng thời đang là chủ đầu tư của dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 thời điểm đó) ký hợp đồng 33 với nhà thầu PVC, rồi tiếp tục chỉ đạo ứng tiền để PVC thực hiện hợp đồng.
Sau khi nhận tiền hợp đồng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm tại PVC đã rút tiền, sử dụng sai mục đích 1.115 tỉ đồng, gây ra thiệt hại cho PVN 119 tỉ đồng.
Theo VKS, các bị cáo Trịnh Xuân Thanh, Vũ Đức Thuận, Nguyễn Anh Minh… đã chỉ chỉ đạo, lập quỹ ban điều hành nhà máy nhiệt điện Vũng Áng Quảng Trạch rồi chia nhau tiêu xài cá nhân.
Trong đó Trịnh Xuân Thanh bị cáo buộc sử dụng chung với các bị cáo khác 1,5 tỉ và bỏ túi 4 tỉ. Hành vi tham ô tài sản của các bị cáo này đã gây thiệt hại cho PVC tổng cộng 13 tỉ đồng.
Trong 10 ngày diễn ra phiên tòa, VKS đã đề nghị HĐXX tuyên các mức án từ 14 đến 15 năm cho ông Đinh La Thăng tội cố ý làm trái và mức án chung thân cho ông Trịnh Xuân Thanh về hai tội cố ý làm trái và tham ô tài sản.
Các bị cáo khác bị đề nghị mức án từ án treo đến 26 năm tù.
Phiên tòa do TAND TP Hà Nội xét xử
Nhiều bị cáo xin được hưởng mức án nhẹ
Quá trình xét hỏi và tranh luận cho thấy nhóm các bị cáo thuộc nhóm tội cố ý làm trái nguyên là lãnh đạo của PVN đều thừa nhận trách nhiệm khi để xảy ra sai ở PVN, tuy nhiên, các bị cáo đều cho rằng mình làm đúng chức năng, nhiệm vụ được giao và quy định của tập đoàn.
Chỉ một số bị cáo là cấp dưới của các lãnh đạo PVN thì thừa nhận hành vi sai phạm, và xin được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Đồng thời, các luật sư bào chữa cho nhóm bị cáo bị xét xử tội cố ý làm trái đề nghị làm rõ trách nhiệm hình sự của lãnh đạo PVPower, vì đây mới là chủ thể ký hợp đồng 33 không đúng quy định của pháp luật.
Vì việc này mà đại diện VKS giữ quyền công tố tại phiên tòa trong phần luận tội và đối đáp đã cho rằng các bị cáo không thành khẩn khai báo, không thừa nhận hành vi của mình là sai, điều này ngược lại hoàn toàn với thái độ ăn năn hối cải của các bị cáo cấp dưới.
Trong phần nói lời sau cùng trước phiên tòa,các bị cáo đều xin hội đồng xét xử nhìn nhận và đánh giá vụ án một cách công tâm, khách quan, đồng thời xin cho mức án nhẹ nhất của khung hình phạt để các bị cáo có cơ hội để sửa sai và trở về nhà.