"Xa quê người có nhớ về quê không"?

(Baohatinh.vn) - Hình ảnh làng quê vốn rất quen thuộc và đau đáu trong nhiều tác phẩm thơ của Trương Nam Hương. Vẻ đẹp mộc mạc, thuần hậu ẩn trong tiếng thơ đầy da diết của anh đã gợi lên trong lòng độc giả những miên man, hồi nhớ về làng quê của mình…

“Xa quê người có nhớ về quê không”?

Một triền đê cong cong uốn mình qua bao luỹ tre xanh là hình ảnh gợi nhiều thương nhớ nhất trong lòng người xa quê. Ảnh Hùng Nguyễn

Bài thơ Tha hương in trong tập Viết tặng những mùa xưa (NXB Thanh niên, 1999) tuy không có quá nhiều hình ảnh về làng quê nhưng chỉ dăm ba sự nhắc nhớ cũng khiến người ta đắm chìm vào đó và miên man trong nỗi sầu vạn cổ của làng quê Việt.

Heo may ngao ngát bờ đê

Xa quê người có nhớ về quê không

Ngủ còn thắc thỏm triền sông

Câu thơ bèo dạt ăn đong nỗi buồn

Đời người phận tép thân tôm

Tha hương vì chuyện áo cơm mệt nhoài

Chao ôi ngày ngắn đêm dài

Tấm chăn không đủ ấm ngoài cô đơn

Bận lòng chi nỗi thiệt hơn

Ghét thương chi những cỏn con bạc bèo

Chao ôi trời lẻ cánh diều

Gió đâu thổi quắt một chiều xa quê

Nhớ mong ríu bước ngày về

Mặt người còn nhọ khói xe bụi tàu

Chao ôi mỗi bước cơ cầu

Không hay lấm nửa mái đầu gió sương!

“Xa quê người có nhớ về quê không”?

Khói lam chiều cũng là một trong những nỗi nhớ với người tha hương... Ảnh Hùng Nguyễn

Viết về quê, về nỗi nhớ quê, có lẽ không thể thơ nào chuyển tải hay và hiệu quả bằng lục bát. Trương Nam Hương với thế mạnh thơ lục bát của mình cũng đã tận dụng hết tính năng chuyển tải của thể thơ này khi cảm tác về tâm tư của mình, ngẫm về quãng đời phiêu bạt xứ người.

Trương Nam Hương đã quá tinh tế khi chọn hình ảnh bờ đê để bắt đầu tâm sự của mình: “Heo may ngao ngát bờ đê/ Xa quê người có nhớ về quê không”. Tác giả đang hỏi người mà cũng là tự hỏi mình. Nhưng cần gì phải hỏi, chỉ cần nghĩ đến bên bờ đê uốn cong theo làng mạc, lại là bờ đê “ngao ngát heo may” thì tâm tư đứa con ly hương nào chẳng duềnh lên nỗi nhớ. Câu thơ còn trở nên cắt cứa hơn bởi cách lựa chọn ngôn ngữ của tác giả. Không phải là ngan ngát hay man mác mà là “ngao ngát”. Sự sáng tạo ấy tạo nên hiệu ứng cảm xúc rất lớn đối với những người “Tha hương vì chuyện áo cơm mệt nhoài”.

Người ta xa quê trong nhiều hoàn cảnh nhưng phần lớn đều bởi chuyện áo cơm. Và trong bước đường phiêu bạt ấy, quê hương luôn là một chuyến đò đợi sẵn để người ta có thể an yên bước lên, an yên trở về. Nhất là khi trong những cuộc ra đi ấy đầy ắp những nhọc nhằn, những chấp nhặt “thiệt hơn”, những “cỏn con bạc bèo”… Và ở đây, trong cuộc ra đi của mình, Trương Nam Hương có lẽ đã phải đón nhận rất nhiều cơ cực nên nỗi nhớ quê càng chất chứa. 3 lần tác giả dùng cảm thán từ “chao ôi” khi nhìn lại những ngày tha hương của mình đã cho thấy sự mệt mỏi và khao khát trở về…

“Xa quê người có nhớ về quê không”?

Những trò chơi thơ bé luôn trở về trong lòng người tha hương mỗi khi gặp những câu thơ đồng điệu với tâm hồn.

Trong rất nhiều tác phẩm của Trương Nam Hương, người ta thường thấy bóng dáng một con người đau đáu nhớ quê. Trong tác phẩm “Câu thơ ngày về” cũng có bóng dáng nỗi ngậm ngùi của nhân vật trong Tha hương với những câu thơ thăm thẳm nỗi buồn: “Ngày về sau tháng năm xa/ Trắng bàn tay, trắng dần qua mái đầu/ Có gì để tặng quê đâu/ Đời thơ bèo bọt dăm câu bọt bèo” và “Thức cùng quê một đêm nay/ Rồi mai lại tính từng ngày cách xa/ Bao giờ cơm áo buông tha/ Câu thơ thay được đời ta. Bao giờ…”.

Làng quê, nơi con người được sinh ra, được nuôi dưỡng luôn chiếm giữ một góc vô cùng thiêng liêng trong tâm hồn. Đối với những đứa con phiêu bạt xứ người thì hình ảnh của làng càng trở nên da diết và thao thiết hơn. Chỉ cần một bờ đê, một triền sông, một cánh diều cũng gợi lên thật nhiều thương yêu, thật nhiều khao khát trở về…

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Mùa thu đến mang theo mùi hương của một loài quả rất đặc trưng của mùa, đó là quả thị. Hương thị cũng gắn liền với những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ.
24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

Gợi ý một số hoạt động phải xem trong ngày 2/9 và một số điểm tham quan, ăn uống, vui chơi đậm chất Hà Nội cho du khách đến từ miền Trung và miền Nam.
ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

Trong xu thế ngày càng nhiều người Việt lựa chọn rời xa phố thị, tìm đến thiên nhiên và sự tĩnh lặng để chữa lành cả thể chất lẫn tinh thần, ADB định hướng phát triển du lịch "chữa lành", tận dụng lợi thế giữa rừng núi, thiên nhiên nhằm thu hút du khách trải nghiệm tại Hà Tĩnh.
Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, khán giả cả nước, trong đó có Hà Tĩnh sẽ được thưởng thức bộ phim điện ảnh “Mưa Đỏ” – một khúc tráng ca về tinh thần bất khuất, khát vọng hòa bình và hòa hợp dân tộc.
Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Chương trình diễu binh, diễu hành sáng 2/9 gồm không quân bay chào mừng, diễu binh diễu hành các khối theo thứ tự diễu hành của các khối nghi trượng, diễu binh của các khối đi bộ, các khối Quân đội nhân dân Việt Nam trước, sau đó đến các khối quân đội nước ngoài, rồi đến khối dân quân, du kích, các khối công an. Kịch bản chương trình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt. 
Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Để giữ bình yên cuộc sống, người chiến sĩ công an đều có những lần đối diện ranh giới sống - chết, giữa nhiệm vụ và tình thân. Câu chuyện của Thượng úy Trần Long là 1 trong số đó...
Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân, thời gian qua, các đơn vị nghệ thuật và cơ quan liên quan ở Hà Tĩnh không ngừng tìm tòi hướng đi đưa nghệ thuật biểu diễn đến gần hơn với khán giả, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Dù không được bày biện cầu kỳ, chẳng mang tên gọi mỹ miều, nhưng những món ăn của Hà Tĩnh chất chứa bao ký ức ngọt ngào, thấm đẫm tình thân và gửi gắm trọn vẹn hồn cốt quê nhà...
80 năm văn chương một vùng đất

80 năm văn chương một vùng đất

Tám mươi năm qua, văn học Hà Tĩnh đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong dòng chảy văn chương nước nhà, xứng danh một vùng văn hóa lớn của Tổ quốc.
Podcast tản văn: Ký ức sông La

Podcast tản văn: Ký ức sông La

Với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, sông La đã nuôi dưỡng tâm hồn và chở che suốt hành trình hơn nữa thế kỷ cuộc đời. Đó cũng là dòng ký ức được ông nâng niu lưu giữ và gửi gắm trong tản văn: Ký ức sông La
13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

Công ty du lịch nổi tiếng thế giới Explore Worldwide xếp hạng các bãi biển ở Thái Lan, Anh và Mỹ đẹp nhất thế giới năm 2025, nhờ cảnh quan độc đáo, trải nghiệm gắn liền thiên nhiên.
Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, đến nay, Hà Tĩnh đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để cùng cả nước tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) tại Hà Nội.
Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Truyện ngắn "Chuyện tình bên suối vắng" của tác giả Lê Nguyễn là một minh chứng rõ nét cho tình yêu thời chiến, một tình yêu vừa lãng mạn, nên thơ nhưng cũng đầy bi tráng và hy sinh.
Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Tản văn "Nhớ cơn mưa mùa cũ" của tác giả Nguyễn Thị Hà sẽ đưa chúng ta về lại một miền ký ức tuổi thơ trong trẻo và hồn nhiên và cả tình yêu thương ấm áp của mẹ.
 Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Tháng Tám mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng của quê hương, đất nước. Giữa mênh mang đất trời, nghe như có tiếng gọi của lịch sử dân tộc vang vọng về một thời đã qua nhưng rất đỗi tự hào.