"Xa quê người có nhớ về quê không"?

(Baohatinh.vn) - Hình ảnh làng quê vốn rất quen thuộc và đau đáu trong nhiều tác phẩm thơ của Trương Nam Hương. Vẻ đẹp mộc mạc, thuần hậu ẩn trong tiếng thơ đầy da diết của anh đã gợi lên trong lòng độc giả những miên man, hồi nhớ về làng quê của mình…

“Xa quê người có nhớ về quê không”?

Một triền đê cong cong uốn mình qua bao luỹ tre xanh là hình ảnh gợi nhiều thương nhớ nhất trong lòng người xa quê. Ảnh Hùng Nguyễn

Bài thơ Tha hương in trong tập Viết tặng những mùa xưa (NXB Thanh niên, 1999) tuy không có quá nhiều hình ảnh về làng quê nhưng chỉ dăm ba sự nhắc nhớ cũng khiến người ta đắm chìm vào đó và miên man trong nỗi sầu vạn cổ của làng quê Việt.

Heo may ngao ngát bờ đê

Xa quê người có nhớ về quê không

Ngủ còn thắc thỏm triền sông

Câu thơ bèo dạt ăn đong nỗi buồn

Đời người phận tép thân tôm

Tha hương vì chuyện áo cơm mệt nhoài

Chao ôi ngày ngắn đêm dài

Tấm chăn không đủ ấm ngoài cô đơn

Bận lòng chi nỗi thiệt hơn

Ghét thương chi những cỏn con bạc bèo

Chao ôi trời lẻ cánh diều

Gió đâu thổi quắt một chiều xa quê

Nhớ mong ríu bước ngày về

Mặt người còn nhọ khói xe bụi tàu

Chao ôi mỗi bước cơ cầu

Không hay lấm nửa mái đầu gió sương!

“Xa quê người có nhớ về quê không”?

Khói lam chiều cũng là một trong những nỗi nhớ với người tha hương... Ảnh Hùng Nguyễn

Viết về quê, về nỗi nhớ quê, có lẽ không thể thơ nào chuyển tải hay và hiệu quả bằng lục bát. Trương Nam Hương với thế mạnh thơ lục bát của mình cũng đã tận dụng hết tính năng chuyển tải của thể thơ này khi cảm tác về tâm tư của mình, ngẫm về quãng đời phiêu bạt xứ người.

Trương Nam Hương đã quá tinh tế khi chọn hình ảnh bờ đê để bắt đầu tâm sự của mình: “Heo may ngao ngát bờ đê/ Xa quê người có nhớ về quê không”. Tác giả đang hỏi người mà cũng là tự hỏi mình. Nhưng cần gì phải hỏi, chỉ cần nghĩ đến bên bờ đê uốn cong theo làng mạc, lại là bờ đê “ngao ngát heo may” thì tâm tư đứa con ly hương nào chẳng duềnh lên nỗi nhớ. Câu thơ còn trở nên cắt cứa hơn bởi cách lựa chọn ngôn ngữ của tác giả. Không phải là ngan ngát hay man mác mà là “ngao ngát”. Sự sáng tạo ấy tạo nên hiệu ứng cảm xúc rất lớn đối với những người “Tha hương vì chuyện áo cơm mệt nhoài”.

Người ta xa quê trong nhiều hoàn cảnh nhưng phần lớn đều bởi chuyện áo cơm. Và trong bước đường phiêu bạt ấy, quê hương luôn là một chuyến đò đợi sẵn để người ta có thể an yên bước lên, an yên trở về. Nhất là khi trong những cuộc ra đi ấy đầy ắp những nhọc nhằn, những chấp nhặt “thiệt hơn”, những “cỏn con bạc bèo”… Và ở đây, trong cuộc ra đi của mình, Trương Nam Hương có lẽ đã phải đón nhận rất nhiều cơ cực nên nỗi nhớ quê càng chất chứa. 3 lần tác giả dùng cảm thán từ “chao ôi” khi nhìn lại những ngày tha hương của mình đã cho thấy sự mệt mỏi và khao khát trở về…

“Xa quê người có nhớ về quê không”?

Những trò chơi thơ bé luôn trở về trong lòng người tha hương mỗi khi gặp những câu thơ đồng điệu với tâm hồn.

Trong rất nhiều tác phẩm của Trương Nam Hương, người ta thường thấy bóng dáng một con người đau đáu nhớ quê. Trong tác phẩm “Câu thơ ngày về” cũng có bóng dáng nỗi ngậm ngùi của nhân vật trong Tha hương với những câu thơ thăm thẳm nỗi buồn: “Ngày về sau tháng năm xa/ Trắng bàn tay, trắng dần qua mái đầu/ Có gì để tặng quê đâu/ Đời thơ bèo bọt dăm câu bọt bèo” và “Thức cùng quê một đêm nay/ Rồi mai lại tính từng ngày cách xa/ Bao giờ cơm áo buông tha/ Câu thơ thay được đời ta. Bao giờ…”.

Làng quê, nơi con người được sinh ra, được nuôi dưỡng luôn chiếm giữ một góc vô cùng thiêng liêng trong tâm hồn. Đối với những đứa con phiêu bạt xứ người thì hình ảnh của làng càng trở nên da diết và thao thiết hơn. Chỉ cần một bờ đê, một triền sông, một cánh diều cũng gợi lên thật nhiều thương yêu, thật nhiều khao khát trở về…

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Doanh thu hạn chế của các phim hoạt hình Việt ra rạp dịp hè không hoàn toàn phản ánh chất lượng phim. Chuyên gia đánh giá "Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu", "Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội" và "Wolfoo: Cuộc đua Tam Giới" hấp dẫn không kém hoạt hình nước ngoài, nhưng khâu quảng bá phát hành còn yếu.
Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Tháng Bảy trở mình trong những cơn mưa mềm như dải lụa. Tháng của hoa trái vào mùa, của những tờ giấy báo điểm run run tay học trò, của tiếng ve như thầm tạm biệt...
Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Nhiều yếu tố bất lợi đang kéo ngành du lịch Thái Lan vào giai đoạn khó khăn, khi niềm tin thị trường giảm sâu, dự báo lượng khách quốc tế thấp hơn năm ngoái.
Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Câu chuyện nhẹ nhàng về tình yêu, sự gắn bó và những khởi đầu mới. Trong vòm trời xanh cao ấy, có ánh mắt lặng thầm, có nhịp tim xao động và một lời khẽ chạm trái tim người ở lại.
Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

"Mẹ đợi" khắc họa sâu sắc sự hy sinh và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Đây là tác phẩm mở đầu cho chương trình "Sân khấu truyền hình" của Báo Hà Tĩnh trong năm 2025.
Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Dành vài ngày đến Tuyên Quang (địa phận tỉnh Hà Giang trước sáp nhập) mỗi tháng, Trần Trung kể lại những gì mình thấy qua những tấm ảnh chụp từ trên cao.
Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Kỷ vật luôn gợi nhớ thật nhiều ký ức. Với nhiều người, đó là động lực, niềm tin để ghi nhớ và phấn đấu nhiều hơn trong cuộc sống, học tập...
Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Từ trái tim người trong cuộc, tác giả Yến Thanh đã viết nên "Cúc ơi" - bài thơ lay động lòng người, khắc họa chân thực sự khốc liệt của cuộc chiến tranh và tinh thần quả cảm của những con người tại Ngã ba Đồng Lộc.
Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Năm nay, thời tiết với nhiều thay đổi, giăng mắc vào hồn người những nỗi niềm xa vọng, ưu tư. Sự đan xen của đất trời làm cho nhịp sống bớt vội vàng, lòng người lắng lại, hoài niệm về những dấu ấn tháng Bảy xưa, cùng tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc...
Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Càn quét phòng vé Nhật rồi tiếp tục làm dậy sóng rạp Việt chỉ với 2 ngày chiếu đặc biệt, "Dư ảnh của độc nhãn" đang chứng minh sức hút chưa từng thấy với một tác phẩm hoạt hình.
Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Xứ đạo Cự Lâm (xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) - vùng quê nghèo đang chuyển mình từng ngày với hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, những tuyến đường, khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Không chỉ lưu giữ kho tàng trí thức nhân loại, 7 thư viện lâu đời nhất thế giới dưới đây còn là những kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật độc đáo, tráng lệ cho các tín đồ sách khám phá.
Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Nhỏ bé, giản dị, những lọ dầu gió đã trở nên quen thuộc ở đâu đó trong ngăn tủ đầu giường hay góc bàn nhỏ. Còn với tác giả Hồ Điệp, mùi hương ấy còn là dư âm của một thời đã xa...
Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.